Το 1935, η Φρίντα Κάλο φιλοτεχνεί τον πίνακα «A Few Small Nips». Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Κάλο, ο εν λόγω πίνακας είναι ο μοναδικός πίνακας που δημιούργησε η δημιουργός το 1935, ενώ το προηγούμενο έτος δεν είχε παράξει κανένα έργο τέχνης. Η σκηνή βασίζεται σε ένα καθημερινό ρεπορτάζ που εξιστορούσε έναν συντετριμμένο άνθρωπο, που δολ@φόνησε τη φίλη του μαxαιρώνοντάς την ξανά και ξανά. Και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η γυμνή, ματωμένη γυναίκα είναι η περσόνα της Φρίντα.

 

 

O τρόπος με τον οποίο το πάνω και το κάτω μέρος του σώματός της γυρίζει προς αντίστροφες κατευθύνσεις, μας θυμίζει το στήσιμο της Φρίντα στο νοσοκομείο Henry Ford μετά το μοιραίο ατύχημα που την καταδίωξε μέχρι το τέλος της ζωής της. Εδώ, όμως, αυτό που θέλει να επικοινωνήσει η δημιουργός, δεν είναι ο σωματικός πόνος. Η φρικτή κατάσταση του σώματος, αποτυπώνει τον εσωτερικό της σπαραγμό. Σε δεύτερη, μάλιστα, φάση, πρόσθεσε τις κηλίδες αίματος και στο περίγραμμα του πίνακα, θέλοντας έτσι να δείξει ότι η ζωή τη σκοτwνει για δεύτερη φορά. Κι αυτό, διότι μόλις είχε μάθει την παράνομη σχέση του άντρα της, Ντιέγκο Ριβέρα με τη νεότερη αδελφή της, Κριστίνα. Αν η νεκρή, λοιπόν, είναι η Φρίντα, ο δ@λοφόνος που στέκεται από πάνω είναι ο Ντιέγκο. Και μια μικρή λεπτομέρεια, είναι πως, ίσως για να τον εκδικηθεί, απεικονίζεται στον πίνακα με κοντά και σπαστά μαλλιά, αφού στον Ντιέγκο άρεσαν τα μαλλιά της μακριά.

H Κριστίνα Κάλο, έντεκα μήνες νεότερη από τη Φρίντα και η νεότερη και από τις τέσσερις αδελφές, ήταν πολύ δεμένη με την προικισμένη αδελφή της. Πολύ κοντά στη Φρίντα καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους, συχνά τη συνόδευε σε ταξίδια και βοηθούσε με τα έργα τέχνης της. Πόζαρε για τη Φρίντα στους πίνακές της και τα δικά της πορτρέτα ήταν κυρίως αυτά που βοήθησαν την καλλιτέχνιδα να κατασταλάξει στις αισθητικές της επιλογές, που αργότερα ταυτίστηκαν με το όνομα τής Κάλο. Ενδεικτικά, το 1928, η Φρίντα ζωγράφισε ένα πορτρέτο της Κριστίνα με τίτλο «Πορτρέτο της Κριστίνα της αδελφής μου», το οποίο πουλήθηκε το 1988 για 198.000 δολάρια και το 2001, για δεύτερη φορά, για 1.655.750 δολάρια.

 

Portrait of Cristina, My Sister, 1828 - by Frida Kahlo

 

Σε μια ακόμη δημιουργία της, αν και δεν απεικονίζεται στον πίνακα, με το όνομα «Mi Nodriza y yo» (Η βρεγμένη νοσοκόμα μου κι εγώ),  η αδερφή της αποτελεί και πάλι το θέμα του. Ο πίνακας απεικονίζει τη Φρίντα να θηλάζει από μια βρεγμένη νοσοκόμα, εκφράζοντας έτσι το παράπονό της ότι στην πραγματική ζωή η μητέρα της σταμάτησε να τη θηλάζει όταν έμεινε έγκυος στην αδελφή της. Κι ίσως τα έργα της Φρίντα να δείχνουν τελικά πολλά περισσότερα πράγματα για τη σχέση των δύο αδερφών και να εξηγούν πώς διαμορφώθηκε το ερωτικό τρίγωνο που έμελε θα δώσει τη χαριστική βολή στη Φρίντα. Αυτός ο υποβόσκων ανταγωνισμός –που φυσικά δεν αναιρεί τη μεγάλη αγάπη που έτρεφαν οι αδελφές αμοιβαία η μία για την άλλη– έφτασε στο αποκορύφωμά του όταν η Κριστίνα δημιούργησε παράνομη σχέση με το Ντιέγκο Ριβέρα. Αν κι η σχέση εκείνου με τη Φρίντα ήταν ελεύθερη εκ μέρους και των δύο, αφού ο ίδιος μάλιστα ενθάρρυνε τις εξωσυζυγικές ομόφυλες σχέσεις της γυναίκας του (αλλά σπάνια τις ετερόφυλες!), ο δεσμός του με την ίδια της την αδελφή σίγουρα πλήγωσε ιδιαίτερα τη Φρίντα.

Πράγματι, όταν η Κριστίνα χώρισε από τον βίαιο σύζυγό της κι εγκαταστάθηκε με τα δύο της παιδιά στο σπίτι της Φρίντα και του Ντιέγκο, φάνηκε αμέσως ότι μια τέτοια εξέλιξη ήταν μοιραία και σίγουρη. Από πολύ νωρίς, η Κριστίνα έγινε το αγαπημένο μοντέλο του ζωγράφου και μάλιστα δεν απεικονιζόταν ουδέτερα κι αντικειμενικά, αλλά πάντα με τονισμένο κάθε θετικό χαρακτηριστικό της. Το διάστημα 1929-1935, ο Ντιέγκο φιλοτέχνησε την τοιχογραφία «Η ιστορία του Μεξικού: Ο κόσμος του σήμερα και του αύριο» όπου η αδελφή της γυναίκας του βρισκόταν στο κάτω μέρος της τοιχογραφίας, μαζί με τα παιδιά της και τη Φρίντα. Το γεγονός αυτό ανέδειξε από τη μία τη σημασία της γυναίκας αυτής για τον Ντιέγκο κι από την άλλη έφερε στην επιφάνεια τις διαφορές των δύο γυναικών. Η Φρίντα ήταν επιβλητική, αγέρωχη, η Κριστίνα ανθρώπινη και ζωντανή. Η μία άτεκνη, η άλλη μητέρα. Η μία σύζυγος, η άλλη ερωμένη.

 

The History of Mexico: Diego Rivera's Murals at the National Palace (article) | Khan Academy

 

H Φρίντα ήξερε ότι ο άντρας της και η αδελφή της είχαν έρθει εξαιρετικά κοντά. Η Κριστίνα, πόζαρε συχνά γυμνή για τα έργα της τέχνης του Riviera, ακόμα και σε ένα από τα πιο γνωστά έργα του με τίτλο «Σχήμα της Γνώσης» που κοσμεί ως και σήμερα το Υπουργείο Υγείας του Μεξικού. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί ότι καμία από αυτές τις γυμνές απεικονίσεις δεν προοριζόταν να είναι ερωτική, αλλά αποτελούσε μια μετάφραση της γυναικείας υγείας κι αγνότητας.

Η ζωή όμως, οδήγησε και στην παράνομη αυτή σχέση μεταξύ τους, που κράτησε πέντε χρόνια. Το ζευγάρι, όπως ήταν αναμενόμενο μετά βίας κράτησε μυστική τη σχέση, αφού κυκλοφορούσαν συχνά μαζί δημόσια και ο δεσμός τους ήταν κοινό μυστικό μεταξύ της οικογένειας και των φίλων τους.

Εκτός από το πίνακα του 1935, μετά την αποκάλυψη της παράνομης σχέσης, η Φρίντα δημιούργησε το 1937, έναν άλλο πίνακα. Πρόκειται για μια αυτοπροσωπογραφία της δημιουργού, η οποία απεικονίζεται να τρυπιέται από μια μεταλλική ράβδο στο στήθος της, που είναι κενό από καρδιά. Οι ιστορικοί τέχνης έχουν προτείνει ότι αυτό συμβολίζει τη «μετατόπιση της διείσδuσης», δηλαδή τη σχέση του Ντιέγκο με μια άλλη γυναίκα και στη συγκεκριμένη περίπτωση, με την Κριστίνα. Η καρδιά της κείτεται τραυματισμένη κι αιμορραγεί στο έδαφος, σε μια πολύ εύγλωττη αναπαράσταση του πόνου της.

 

Memory (The Heart) by Frida Kahlo" Poster for Sale by FridaBubble | Redbubble

 

Όσο απίθανο κι αν φαίνεται, ούτε η Φρίντα ούτε η Κάλο μίλησαν ποτέ για τη σχέση κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Προς το τέλος της ζωής της Φρίντα, η Κριστίνα τη φρόντισε κι έκανε τις τελευταίες μέρες της όσο το δυνατόν πιο άνετες. Μετά τον θάνατό της, η Κριστίνα έζησε τη ζωή της χωριστά από τον Ντιέγκο, ο οποίος μετέτρεψε το πατρικό σπίτι των δύο γυναικών σε μουσείο του έργου της Φρίντα, κάτι που δεν άρεσε καθόλου στην Κριστίνα.

Η ίδια πέθανε το 1964, χωρίς να προσδιοριστεί ποτέ επίσημα η αιτία θανάτου της με πιθανότερα αίτια το εγκεφαλικό επεισόδιο ή την καρδιακή προσβολή. Κι αυτή ήταν η ιστορία της.

 

Συντάκτης: Σοφία Ρηγοπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου