Ανάγκη για εξουσία που κρύβει κάτι από ναρκισσισμό

Κατά γενική ομολογία ο ναρκισσιστής άνθρωπος είναι αυτός που τρέφει μια βαθιά αγάπη προς τον εαυτό του. Αυτός που η εικόνα του είναι επενδυμένη με στρώματα θαυμασμού, μεγαλείου και ανάγκης προς επίδειξη. Ο Freud χρησιμοποίησε τον όρο ναρκισσιστής για να καλύψει ένα μεγάλο φάσμα ψυχοπαθητικών διαταραχών προσωπικότητας που προκύπταν ουσιαστικά από την υπερ-επένδυση κάποιου στον εαυτό του. Πλέον, στη σύγχρονη ψυχολογία, κάποια κοινά χαρακτηριστικά των ναρκισσιστών είναι η αίσθηση σπουδαιότητας του εαυτού τους, η αίσθηση ότι αποτελούν μια ιδιαίτερη κατηγορία ανθρώπων που αδυνατούν οι άλλοι να καταλάβουν και κορυφώνεται με την αλαζονική συμπεριφορά στους γύρω τους. Οι συμπεριφορά ενός τέτοιου ανθρώπου έχει ομοιότητες με τη συμπεριφορά και τα γνωρίσματα ενός ανθρώπου που πάσχει από ψυχοπαθητικές συμπεριφορές. Η τάση χειραγώγησης των συναισθημάτων και η υποτίμηση των άλλων ατόμων με απώτερο σκοπό το προσωπικό όφελος, αποτελούν τις κοινές βάσεις. Μήπως όμως όλα αυτά τα χαρακτηριστικά σου θυμίζουν κάποιον; Μήπως αντιλαμβάνεσαι κάποια κοινά χαρακτηριστικά αυτών των ανθρώπων με το αφεντικό σου, με τον πρόεδρο της χώρας σου ή και οποιονδήποτε άλλον κρατά στα χέρια του εξουσία;

Σε έρευνα των Babiak και Ηare το 2006, οι ερευνητές απέδειξαν ότι το 3.5% των διευθυντικών στελεχών που εργάζονται σε μεγάλες εταιρείες χαρακτηρίζονται από ψυχοπαθητικές συμπεριφορές. Οι διαπροσωπικές και επαγγελματικές τους σχέσεις υφαίνονται σε έναν ιστό χειραγώγησης με σκοπό τη δική τους προσωπική ανέλιξη μέσα στα στρώματα της εταιρικές ιεραρχίας. Οι άνθρωποι αυτοί «έλκονται» στις θέσεις εξουσίας, αφού μέσω αυτών θα επιβάλουν το θαυμασμό άλλων προς το πρόσωπό τους. Στη συνέχεια και όταν η επιθυμητή θέση αποκτηθεί, το μοτίβο συμπεριφορών τους συμπεριλαμβάνει τον αυστηρό έλεγχο των υφισταμένων, την ανάγκη ανάδειξης της δικής τους υπεροχής και την επιβολή χειρισμών με το δικό τους τρόπο ακόμη κι αν αυτό σημαίνει την υπερπήδηση κανόνων. Εν τέλει, σε ένα καθαρά ιεραρχικό αλλά καθόλου αξιοκρατικό σύστημα, τα άτομα διατηρούν τις θέσεις τους και θριαμβεύουν σε αυτές αφού εξυπηρετούν ακριβώς τα συμφέροντα εκάστοτε οργανισμού, τη δημιουργία κέρδους.

Ίσως αυτή η σχέση όμως να δουλεύει και αμφίδρομα και όχι μονάχα μονόπλευρα. Ίσως το υφιστάμενο σύστημα της οποιασδήποτε εταιρείας, οργανισμού και κυβέρνησης, όπως είναι δομημένο σήμερα, να χρειάζεται αυτά τα άτομα στην ηγεσία για να θριαμβεύσει. Άρα τελικά μήπως το υφιστάμενο σύστημα προωθεί τις συμπεριφορές αυτές γιατί δημιουργούν ευκολότερα διόδους εισροής κέρδους;

Δε μοιάζει όμως τρομακτικό το γεγονός ότι διοικούμαστε από άτομα που συχνά πάσχουν από έλλειψη κατανόησης προς τους γύρω τους; Από άτομα που λατρεύουν την αίσθηση προσοχής πάνω τους; Ανά τα χρόνια τα άτομα με τέτοιες συμπεριφορές κατείχαν και κατέχουν θέσεις στη διοίκηση οποιουδήποτε κράτους. Αν ανασκάψουμε σε όλες τις μορφές της σύγχρονης δικτατορίας στον κόσμο, οι διοικητικές μορφές είχαν κοινές συμπεριφορές. Το αίσθημα της ανωτερότητας, η επιβολή των δικών τους αποφάσεων ανεξαρτήτως του κόστους, η χαμένη δημοκρατία και η ανάγκη υπεροχής είναι μόνο μερικά από τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Και παρ’ όλ’ αυτά, ακόμη, σε καθαρά δημοκρατικές χώρες εκλέγονται μέχρι και σήμερα, άτομα με τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά. Λες και ο άνθρωπος δε θα μπορέσει ποτέ να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο της χειραγώγησης. Λες και δε θέλει.

Ίσως λοιπόν να φταίει το σύστημα για την ανέλιξη και κατοχή των διοικητικών θέσεων από τέτοια άτομα. Ίσως όμως παράλληλα να φταις και εσύ. Οι θέσεις αυτές, η δύναμη που φέρουν μέσω της κατοχής τους εθίζουν κάποιους και για άλλους αποτελούν σκοπό ζωής. Και αν λοιπόν μέσα από τη φύση τους ελκύουν άτομα με τις προαναφερθείσες συμπεριφορές, αυτό δε χρειάζεται να σε αγχώνει, αφού εσύ διατηρείς ακόμη το δικαίωμα ψήφου και το δικαίωμα έκφρασης της άποψής σου. Τι επιλέγεις να κάνεις λοιπόν;