Το κρυφό ψυχολογικό πείραμα του facebook

Το Facebook είναι ίσως το μεγαλύτερο social network που υπάρχει αυτή τη στιγμή. Χιλιάδες χρήστες καθημερινά συνδεόμαστε για να επικοινωνήσουμε με τα δικά μας πρόσωπα, να μάθουμε νέα, να παίξουμε κανένα παιχνίδι -αν βαριόμαστε πολύ- αλλά και να ενημερωθούμε. Είναι αλήθεια ότι η ροή των ειδήσεων στην αρχική μας είναι ασταμάτητη. Κάθε δημοσίευση είναι και μια νέα πληροφορία για εμάς. Δεν έχει σημασία αν η ανάρτηση που έχουμε μπροστά μας είναι σοβαρή, κουτσομπολίστικη ή ακόμα και οι σκέψεις ενός φίλου μας. Η δημοσίευση στην οποία πέφτουμε πάνω  -όποια και αν είναι είναι η φύση της- μάς προκαλεί κάποια συναισθήματα.

Υπάρχουν οι δημοσιεύσεις που μας περνούν λίγο αδιάφορες και δεν τους δίνουμε σημασία, υπάρχουν όμως κι εκείνες που ίσως στροβιλιστούν λίγο παραπάνω στο μυαλό μας, αφήνοντας, ανάλογα με το ύφος τους, μια θετική ή αρνητική χροιά. Ακριβώς όπως θα γινόταν αν ένας φίλος μας μάς έλεγε κάποιο νέο σε έναν καφέ, έτσι συμβαίνει και με μια τυχαία ανάρτηση που θα βρούμε σκρολάροντας αμέριμνοι στην αρχική μας, επηρεαζόμαστε.

Το 2012 η εταιρία του Facebook αποφάσισε να διεξάγει ένα πείραμα πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά και στο πώς οι χρήστες του διαβάζοντας τις αναρτήσεις της αρχικής τους σελίδας αντιδρούν. Για το πείραμα αυτό επιλέχθηκαν τυχαία 689.003 άτομα τα οποία χρησιμοποιούσαν την αγγλική εκδοχή της πλατφόρμας. Μπορεί το πλήθος να ακούγεται μεγάλο όμως για εκείνη την περίοδο, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 0,04% των χρηστών του.

Τι έγινε όμως σε αυτό το πείραμα; Μέσω ενός αλγορίθμου και για μια ολόκληρη εβδομάδα (7 μέρες) τα νέα που λάμβαναν οι επιλεγμένοι χρήστες φιλτράρονταν. Οι μισοί χρήστες επί μια εβδομάδα συναντούσαν καθημερινά στην αρχική τους θετικά νέα και σχόλια, ενώ οι υπόλοιπα δέχονταν βομβαρδισμό από αναρτήσεις με αρνητική χροιά. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας οι περισσότεροι χρήστες είχαν ανταποκριθεί στο πείραμα αυτό κι αντιδρούσαν ανάλογα. Οι μεν με τα θετικά νέα ήταν πιο χαλαροί και η αλληλεπίδρασή τους με την πλατφόρμα ήταν διασκεδαστική, οι δε από την άλλη με τα αρνητικά νέα, έγιναν πιο καχύποπτοι κι άρχισαν κι αυτοί να ανεβάζουν αντίστοιχο περιεχόμενο στους προσωπικούς τους λογαριασμούς. Μάλιστα, άλλαξε και ο τρόπος με τον οποίο αυτοί οι χρήστες σχολίαζαν τις διάφορες αναρτήσεις. Ας πούμε ότι, όσοι είχαν τα θετικά νέα περνούσαν την ώρα τους όπως σε έναν χαλαρό καφέ ενώ οι άλλοι ήταν καρφωμένοι στις ειδήσεις των 8 για εφτά ολόκληρες μέρες.

Όταν κοινοποιήθηκαν τα αποτελέσματα του πειράματος -καθώς και το γεγονός ότι διεξήχθη εξ αρχής το πείραμα- πλήθος όχι και τόσο θετικών αντιδράσεων ξέσπασε. Το βασικό θέμα των αντιδράσεων αυτών ήταν η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων. Βέβαια η εταιρία είχε αφοπλιστική απάντηση σε αυτό. Όταν κάνουμε την εγγραφή μας σε οποιαδήποτε ηλεκτρονική ιδιωτική πλατφόρμα -και πόσο μάλλον σε κάποιον κολοσσό όπως το Facebook- συμφωνούμε σε κάποιους όρους. Σε αυτούς τους Όρους και Προϋποθέσεις Χρήσης του κοινωνικού δικτύου, που πάντα είναι πολύ μεγάλοι και βαρετοί να τους διαβάσουμε οπότε απλώς τσεκάρουμε τα κατάλληλα κουτάκια και προχωράμε παρακάτω, γράφει ότι η εταιρία έχει το δικαίωμα να κάνει διάφορες έρευνες κι αναλύσεις με τα δεδομένα μας.

Ανεξάρτητα από τις ηθικές διαστάσεις και το αν θα ήταν καλύτερο να έχουν ειδοποιηθεί οι συμμετέχοντες, τα αποτελέσματα ήταν σαφή: Οι άνθρωποι επηρεαζόμαστε ψυχολογικά και συναισθηματικά από νέα, ακόμη κι όταν αυτά δεν ειπωθούν προφορικά. Διαβάζοντας πέντε γραμμές μπροστά από μια οθόνη μπορούμε να επηρεαστούμε κι αυτό ήθελε να δείξει πρακτικά το πείραμα αυτό. Μπορεί να το ζούμε και να μη μας φαίνεται τόσο πρωτότυπο, όμως ποτέ δεν ξέρουμε πώς σκέφτεται ο διπλανός μας. Ναι, εμείς μπορεί να το αντιλαμβανόμαστε αυτό, όμως κάποιος τρίτος όχι. Γι’ αυτό, αν πιάνεις τον εαυτό σου να παθαίνει μίνι κρίσεις άγχους, μετά από ένα σκρολάρισμα, αν έχεις νευρικότητα, ακόμη κι αϋπνίες, αναρωτήσου τι διαβάζεις κάθε μέρα στην αρχική σου. Μπορεί να σου πει περισσότερα από όσα νομίζεις.