Υπάρχει κάτι σχεδόν μαγνητικό στο να «αρπάζεις» μικροπράγματα που δε σου ανήκουν. Όχι τα μεγάλα, επικίνδυνα ή ακριβά, αλλά τα παράξενα, ανούσια, αυτά που κανείς άλλος δε θα σκεφτόταν να διεκδικήσει. Ένα τασάκι με το λογότυπο ενός μπαρ, ένα κουταλάκι του γλυκού, ένα σουβέρ που γράφει ένα αστείο σλόγκαν. Γιατί όμως οι άνθρωποι, πολύ περισσότεροι απ’ όσους παραδέχονται, βρίσκουν μια παράξενη ικανοποίηση στο να τρυπώνουν στην τσάντα τους τέτοιες ασήμαντες «λεπτομέρειες»; Μήπως τελικά δεν κλέβουμε αντικείμενα, αλλά στιγμές;
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Lienna Wilson, PsyD, το κλέψιμο μικρών και άχρηστων αντικειμένων δεν έχει να κάνει με την ανάγκη του αντικειμένου αυτού καθεαυτού, αλλά με το αίσθημα που προκαλεί. Η στιγμή της κλοπής ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, βάζοντας σε λειτουργία την αντίδραση «μάχη ή φυγή». Με απλά λόγια; Ένα μικρό τσίμπημα αδρεναλίνης.
Σαν να μην έφτανε αυτό, μπαίνει στο παιχνίδι και η ντοπαμίνη. Ο εγκέφαλος την παράγει όταν αισθανόμαστε ανταμοιβή, κι έτσι το να ξεφύγεις με ένα κλεμμένο κουτάκι μαρμελάδας από το πρωινό του ξενοδοχείου μοιάζει να σου δίνει το ίδιο χημικό «boostάρισμα» με το να ολοκληρώσεις ένα project στη δουλειά ή να δεχθείς μια αγκαλιά. (ΟΚ, ίσως πιο βραχυπρόθεσμα.) Το αντικείμενο λοιπόν δεν έχει καμία πραγματική αξία. Αυτό που μετράει είναι το να μην πιαστείς. Το κουταλάκι, το ποτήρι ή το τασάκι γίνονται ένα τρόπαιο της επιτυχίας σου να ξεγελάσεις το ίδιο σου το σύστημα. Κουλό; Τελικά όχι και τόσο…
Αν το καλοσκεφτείς, αυτές οι μικροκλοπές έχουν και κάτι το φιλοσοφικό. Είναι σαν μια σιωπηλή διαμαρτυρία απέναντι στη βαρετή κανονικότητα, μια μικρή πράξη αντίστασης απέναντι στην υπερκατανάλωση και τα «πρέπει» της κοινωνίας. Δε χρειάζεσαι πραγματικά εκείνο το πιρουνάκι, χρειάζεσαι την αίσθηση ότι έκανες κάτι που δεν έπρεπε, αλλά χωρίς να βλάψεις σοβαρά κανέναν. Ίσως γι’ αυτό το ρίσκο να μεγαλώνει όσο πιο «άχρηστο» είναι το αντικείμενο. Κανείς δε θα διακινδυνεύσει να κλέψει ένα μπουκάλι κρασί των 300 ευρώ, εκεί το ρίσκο ξεπερνάει κατά πολύ την ανταμοιβή. Αλλά το σουβέρ με το φλαμίνγκο; Εκεί νιώθεις ότι το παιχνίδι είναι δίκαιο.
Φυσικά, υπάρχει και η σκοτεινή πλευρά. Αν η μικροκλοπή γίνει συνήθεια ή παρόρμηση που δεν μπορείς να ελέγξεις, τότε μιλάμε για πιθανό πρόβλημα ελέγχου των παρορμήσεων. Και τότε καλό θα ήταν να ζητηθεί επαγγελματική βοήθεια. Γιατί κάτι που θεωρούμε χαριτωμένο μπορεί εύκολα να γίνει εξάρτηση.
Αναρωτιέσαι γιατί λοιπόν το κάνουμε; Ίσως επειδή όλοι θέλουμε έστω και για μια στιγμή να νιώσουμε πειρατές σε μια ζωή που μας ζητάει συνεχώς να είμαστε «καλοί πολίτες». Ίσως επειδή τα μικρά τρόπαια ας το πούμε έτσι, όσο ανούσια κι αν είναι μας θυμίζουν τις βραδιές που γελάσαμε, μεθύσαμε, χορέψαμε, ζήσαμε.
Και κάπου ανάμεσα σε ένα άδειο τασάκι και ένα ξεχασμένο κουταλάκι, κρύβεται η απόδειξη ότι η ζωή δεν είναι μόνο λογαριασμοί και υποχρεώσεις, αλλά και μικρές, παράξενες ιστορίες που γεμίζουν το συρτάρι μας κυριολεκτικά και μεταφορικά. Οπότε την επόμενη φορά που θα απλώσεις χέρι για εκείνο το μικροπραγματάκι, σκέψου το διπλά. Μπορεί να είναι πιο εύκολο να πάρεις την αδρεναλίνη σου, σε ένα λούνα παρκ.
Συντάκτης: Ασημίνα Μαραγκού
