Η επαγγελματική μου πορεία στον χώρο της υγείας ξεκίνησε αμέσως μετά την αποφοίτηση από τη σχολή. Η εργασία στα μικροβιολογικά και τις κλινικές αναπαραγωγής ήταν ένας δρόμος που απαιτούσε κάτι παραπάνω από επαγγελματική κατάρτιση. Βρήκα έναν κόσμο γεμάτο ελπίδα, αγωνία, προκατάληψη και αναπάντητα ερωτήματα. Καθημερινά, ερχόμουν σε επαφή με ζευγάρια που προσπαθούσαν να γίνουν γονείς, με ανθρώπους που κουβαλούσαν όνειρα αλλά και φόβους και με ιστορίες οι οποίες δύσκολα σε αφήνουν ανεπηρέαστο όταν τις ακούς.
Ήταν πολλές οι στιγμές που ερχόμουν αντιμέτωπη με περιστατικά που θέλοντας και μη, γεννούσαν συναισθήματα πέραν αυτών της απλής ιατρικής πράξης. Πολλές φορές δεν ήταν απλώς εξετάσεις αίματος ή κάποιο πρωτόκολλο εξωσωματικής· έβλεπες τους ανθρώπους να βιώνουν ένα σιωπηλό αγώνα, αφήνοντας συχνά και κομμάτια του εαυτού τους στο γραφείο ή το εργαστήριο. Κάθε χαμόγελο ελπίδας ή δάκρυ απογοήτευσης γινόταν μέρος της καθημερινότητάς μου.
Υπήρχαν υπέροχες στιγμές χαράς, όταν μια εξέταση έδινε θετικά αποτελέσματα ή μια διαδικασία οδηγούσε σε εγκυμοσύνη. Αυτές οι καταστάσεις έμοιαζαν να φωτίζουν τον χώρο, θυμίζοντας σε όλους μας τη σημασία αυτού που κάναμε. Δεν έλειπαν, όμως και οι δύσκολες μέρες, οι μέρες που οι προσπάθειες δεν απέδιδαν. Τότε που έπρεπε να παραδώσουμε αποτελέσματα που δεν ήταν ευχάριστα. Αυτό ήταν μια μορφή δοκιμασίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ήταν αναγκαίο να μάθω να ισορροπώ ανάμεσα στην ενσυναίσθηση και τον επαγγελματισμό, να ακούω χωρίς να εμπλέκω τη δική μου κρίση και να μην κατακλύζομαι από τα δικά μου συναισθήματα.
Όσο περισσότερο συναντούσα ασθενείς που έρχονταν αντιμέτωποι με θέματα υπογονιμότητας, τόσο πιο πολύ αντιλαμβανόμουν πόσο έντονα κυκλοφορούσαν ανακρίβειες και μύθοι γύρω από αυτό το ζήτημα- και το μέγεθος του κακού που μπορούσαν να προκαλέσουν. Από αυτούς τους μύθους, αυτοί που αναπαράγονταν πιο συχνά είναι οι εξής:
«Η υπογονιμότητα αφορά μόνο τις γυναίκες»
Στην πραγματικότητα, οι ανδρικοί παράγοντες υπογονιμότητας ευθύνονται για περίπου το 40-50% των περιπτώσεων που συναντάμε.
«Η ηλικία του άνδρα δεν έχει σημασία»
Πιο πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η ηλικία επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα του γενετικού υλικού του άνδρα, έχοντας ως αποτέλεσμα τη μείωση των πιθανοτήτων επιτυχίας.
«Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι πάντα η λύση»
Δυστυχώς, δεν είναι πανάκεια. Υπάρχουν περιπτώσεις με εκτεταμένα ή μη αναστρέψιμα προβλήματα στο ενδιαφερόμενο ζευγάρι, με αποτέλεσμα τα ποσοστά επιτυχίας να είναι πολύ περιορισμένα και να απαιτούνται άλλες προσεγγιστικές μέθοδοι.
«Η υπογονιμότητα είναι μια σπάνια περίπτωση»
Στην πραγματικότητα, περίπου 1 στα 6 ζευγάρια θα αντιμετωπίσει δυσκολίες στη σύλληψη.
Είναι πολύ σημαντικό όμως να αναφερθούν και κάποιες αλήθειες, η βάση των οποίων δίνει ένα αίσθημα ελπίδας.
-Η σωστή διάγνωση και η έγκαιρη παρέμβαση είναι καθορίστηκες.
-Το άγχος είναι ένας παράγοντας που μπορεί να επιβαρύνει την κατάσταση, αλλά δεν αποτελεί βασική αιτία υπογονιμότητας.
-Η ενημέρωση και η πρόληψη, μέσω τακτικών εξετάσεων και υγιεινού τρόπου ζωής, είναι καίριας σημασίας.
Παρά την πρόοδο της επιστήμης, παρατήρησα ότι η ενημέρωση του κοινού είναι υπερβολικά περιορισμένη. Η πλειονότητα των ζευγαριών καταφεύγουν σε κλινικές αφού έχουν εξαντλήσει τον χρόνο και την ψυχική τους αντοχή, επειδή φοβούνται να έρθουν αντιμέτωποι με την προκατάληψη, ή ακόμη επειδή κάποιοι θεωρούν τη γονιμότητα σαν κάτι δεδομένο. Μέχρι και σήμερα η γονιμότητα φέρει ένα φορτίο κοινωνικού στίγματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι γυναίκες νιώθουν ένοχες ή κατηγορούνται, με αποτέλεσμα να σκέφτονται ότι δεν είναι άξιες να γίνουν μητέρες. Από την άλλη πλευρά οι άνδρες αποφεύγουν να κάνουν εξετάσεις, θεωρώντας ότι θίγεται η ανδρική τους ταυτότητα.
Ακόμα κι όταν βρισκόμουν σε ένα θεωρητικά πιο προστατευμένο περιβάλλον όπως αυτό των κλινικών, έβλεπα την ανάγκη για καλύτερη επικοινωνία και ψυχολογική υποστήριξη. Παρά το γεγονός ότι η τεχνολογία και η ιατρική έχουν κάνει τεράστια άλματα, οι άνθρωποι χρειάζονται καθοδήγηση, ενσυναίσθηση και ειλικρίνεια.
Αφήνοντας λίγο την επιστημονική αναφορά στις λεπτομέρειες αυτού το θέματος, θέλω να πω πως η εμπειρία αυτή με δίδαξε να βλέπω τη ζωή διαφορετικά. Έμαθα να εκτιμώ τη δύναμη της ανθρώπινης θέλησης, να κατανοώ τις προσωπικές μάχες που τυχόν δίνουν πολλοί γύρω μας και να μη θεωρώ τίποτα δεδομένο. Ένιωσα πιο σίγουρη ώστε να μιλώ πια ανοιχτά για ζητήματα γονιμότητας, να αποδομώ μύθους και να προτρέπω τους ανθρώπους να ζητούν βοήθεια εγκαίρως, δίχως να ντρέπονται και να φοβούνται.
Όλα αυτά, όμως, δεν ήρθαν πριν προβώ το κατώφλι του άγχους και της αβάσιμης φοβίας που θέλοντας και μη μας κυριεύει όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με τα αρνητικά του επαγγέλματος. Πέρασα μια σκοτεινή περίοδο που οι κύριες σκέψεις που είχα ήταν ότι δε θα μπορέσω να κάνω παιδιά, να ελέγξω όλες τις παραμέτρους γιατί σίγουρα κάτι θα βρούμε και γενικά ένα κύμα άγχους που άλλαξε τον τρόπο που σκέφτομαι. Σήμερα, όταν αναλογίζομαι εκείνα τα χρόνια, θυμάμαι τα πρόσωπα. Τους ανθρώπους που με κοίταζαν στα μάτια, περιμένοντας μια κουβέντα παρηγοριάς και τελικά ήταν αυτοί που έδωσαν σε εμένα το πραγματικό νόημα της υπομονής, της πίστης και της αντοχής.
Μέσα από αυτή την αναφορά, θα ήθελα απλά να μείνει το ότι η υπογονιμότητα δεν είναι μόνο ένα ιατρικό πρόβλημα. Είναι μια ιστορία γεμάτη προκλήσεις, ανακαλύψεις, κοινωνικές αντιλήψεις και βαθιά συναισθήματα. Το να βρίσκεσαι ανάμεσα στην ιατρική και στο όνειρο της δημιουργίας μιας ζωής, είναι ένα προνόμιο που αλλάζει για πάντα τον τρόπο που βλέπεις τον κόσμο.
Συντάκτης: Μαρία Γεωργίου
