Inside the Mind: Τι κάνει έναν serial k1ller τόσο επικίνδυνο;

Υπάρχει κάτι ανατριχιαστικά μαγνητικό στη σκοτεινή ψυχή ενός serial k1ller. Όσο κι αν η λογική μας θέλει να αποστρέψει το βλέμμα, η περιέργεια επιμένει να κοιτάξει μέσα από την κλειδαρότρυπα του μυαλού του. Ίσως γιατί, βαθιά μέσα μας, όλοι θέλουμε να πιστέψουμε ότι μπορούμε να καταλάβουμε το «γιατί».

Αλλά τι είναι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο να σκ0τώνει ξανά και ξανά, ψύχραιμα, μεθοδικά, σχεδόν τελετουργικά;

Αυτό το ερώτημα βασανίζει εγκληματολόγους, ψυχολόγους και ερευνητές εδώ και δεκαετίες. Από τον Ted Bundy μέχρι τον Jeffrey Dahmer, από τον BTK μέχρι τον Israel Keyes, κάθε περίπτωση ξετυλίγει μια διαφορετική, τρομακτικά ανθρώπινη ιστορία. Και όπως λένε οι ειδικοί, πίσω από κάθε δολοφόνο κρύβεται μια επικίνδυνη σύγκλιση: φύση, τραύμα και επιλογή.

•Η ανατομία του κακού:

Οι περισσότεροι serial k1llers δε «γεννιούνται» δολ0φόνοι. Δημιουργούνται. Οι έρευνες δείχνουν ότι συχνά προέρχονται από περιβάλλοντα συναισθηματικής ή σωματικής κακ0ποίησης, από οικογένειες χωρίς σταθερότητα ή στοργή. Η ψυχή τους μαθαίνει νωρίς να επιβιώνει μέσα από την αποστασιοποίηση και την ψευδαίσθηση ελέγχου.

Κάποιοι αναπτύσσουν ναρκισσιστικά ή αντικοινωνικά χαρακτηριστικά. Άλλοι, ιδιαίτερα οι πιο έξυπνοι και οργανωμένοι, παρουσιάζουν ψυχοπαθητικές τάσεις: έλλειψη ενσυναίσθησης, επιφανειακή γοητεία, απόλυτη απουσία ενοχής.

Ο εγκληματολόγος Robert Hare, ειδικός στην ψυχοπαθολογία, το περιγράφει με ακρίβεια: «Ένας ψυχοπαθής δεν αισθάνεται, απλώς μιμείται το συναίσθημα». Και αυτή ακριβώς η ικανότητα να υποδύονται το φυσιολογικό είναι που τους καθιστά τόσο επικίνδυνους.

•Μοτίβα, τελετουργίες και έλεγχος:

Οι εγκληματολόγοι, όταν συνθέτουν το ψυχολογικό προφίλ ενός serial killer, εστιάζουν στα «μοτίβα»: τον τρόπο, το μέρος, το τελετουργικό.

Κάποιοι σκοτώνουν για να εξουσιάσουν. Άλλοι για να αναβιώσουν ένα τραύμα ή να νιώσουν συναισθηματική ένταση. Υπάρχουν εκείνοι που λειτουργούν με «τελετουργικό»: η δολοφονία δεν είναι πράξη, είναι ιεροτελεστία.

Στην περίπτωση του BTK (Dennis Rader), για παράδειγμα, η ανάγκη του για έλεγχο ήταν απόλυτη. Δεν τον ενδιέφερε μόνο το αποτέλεσμα. Ήθελε να σκηνοθετεί κάθε βήμα, να κρατά τον έλεγχο ακόμα και μετά τον θάνατο του θύματος.

Αντίθετα, ένας δολοφόνος όπως ο Jeffrey Dahmer αναζητούσε σύνδεση. Η διαστροφή του γεννήθηκε από τη μοναξιά. Ήθελε να κρατήσει τους ανθρώπους “για πάντα” κοντά του, έστω και νεκρούς.

•Η μαγνητική έλξη του σκοταδιού:

Γιατί, όμως, μας γοητεύουν τόσο; Γιατί γεμίζουμε το Netflix με ντοκιμαντέρ για δολοφόνους και παρακολουθούμε με προσήλωση κάθε ψυχολογική ανάλυση;

Η απάντηση ίσως βρίσκεται στη δική μας ανάγκη να κατανοήσουμε τα όρια του ανθρώπινου νου, να αγγίξουμε το χάος, χωρίς να καούμε. Οι serial killers είναι το πιο ακραίο καθρέφτισμα της ανθρώπινης φύσης: ό,τι φοβόμαστε, ό,τι απωθούμε, ό,τι δεν τολμάμε να παραδεχτούμε πως υπάρχει μέσα μας.

Και ίσως αυτός να είναι ο λόγος που οι εγκληματολόγοι τους μελετούν όχι σαν «τέρατα», αλλά σαν κομμάτια ενός παζλ που εξηγεί τη φύση του κακού. Γιατί, αν κατανοήσεις το πώς σκέφτεται ένας δολοφόνος, ίσως καταλάβεις και πόσο λεπτή είναι η γραμμή που χωρίζει τη λογική από την παράνοια.

•Ο εγκέφαλος του κυνηγού:

Με τη βοήθεια της νευροεπιστήμης, σήμερα γνωρίζουμε πως πολλοί serial killers εμφανίζουν ανωμαλίες στον προμετωπιαίο φλοιό, την περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει την ενσυναίσθηση, τη λογική και την παρόρμηση.

Σε συνδυασμό με τραυματικές εμπειρίες, κοινωνική απομόνωση και ψυχικές διαταραχές, το αποτέλεσμα είναι ένας άνθρωπος που χάνει τη σύνδεση με την ηθική πραγματικότητα.

Η ανάγκη για έλεγχο, η σεξουαλική διέγερση μέσα από τη βία ή η εμμονή με τη δύναμη δεν είναι τίποτα άλλο παρά διεστραμμένες εκφάνσεις ενός μυαλού που δεν νιώθει όπως το δικό μας.

•Το σκοτάδι πίσω από τη γοητεία:

Όσο πιο γοητευτικοί δείχνουν, τόσο πιο επικίνδυνοι είναι. Ο Ted Bundy ήταν ο τέλειος «άντρας της διπλανής πόρτας», όμορφος, ευγενικός, πειστικός. Ακριβώς αυτή η ικανότητά του να μοιάζει φυσιολογικός τον έκανε αόρατο μέσα στο πλήθος.

Και αυτό είναι ίσως το πιο ανατριχιαστικό συμπέρασμα: οι serial killers δεν είναι πάντα οι άνθρωποι του περιθωρίου. Μπορεί να είναι ο συνάδελφος στο γραφείο, ο γείτονας, ο τύπος που χαμογελά ευγενικά στο supermarket.

Κι εκεί αναρωτιέμαι..Μήπως τελικά η πραγματική φρίκη δε βρίσκεται στους serial killers που βλέπουμε στα ντοκιμαντέρ, αλλά σε αυτούς που δε θα μάθουμε ποτέ;

Γιατί το σκοτάδι δε ζει πάντα στα υπόγεια. Μερικές φορές φοράει κουστούμι, λέει “καλημέρα” και κρύβεται πίσω από ένα απολύτως φυσιολογικό χαμόγελο.