Άλλη μια «Ημέρα της Γυναίκας», άλλη μια ευκαιρία για το σύστημα να σου πει πόσο δυναμική, ανεξάρτητη και άξια είσαι, ενώ ταυτόχρονα σε πιέζει να είσαι αψεγάδιαστη και πανταχού παρούσα σε κάθε πεδίο, από την καριέρα μέχρι την οικογένεια, χωρίς να πεις λέξη για την ψυχολογική σου κούραση. Η «δυναμική γυναίκα» είναι σαν το bio γιαούρτι, όλοι λένε ότι είναι καλό για την υγεία σου, αλλά ποτέ δε σε ρωτάνε αν θέλεις να το φας. Πρέπει να είσαι κορυφαία στη δουλειά, τέλεια στο σπίτι, εμφάνιση μοντέλου, υπομονετική, ευγενική, αλλά και δραστήρια χωρίς να σε πουν «υστερική». Ένα ακροβατικό χωρίς δίχτυ ασφαλείας, κι αν χάσεις την ισορροπία σου, κανείς δε θα αναρωτηθεί αν το βάρος που κουβαλάς είναι υπερβολικό. Αν, πάλι, διαμαρτυρηθείς, τότε μάλλον «γκρινιάζεις» ή «είσαι υπερβολική».
Κανείς δε σου είπε ποτέ ότι το να είσαι γυναίκα σημαίνει να κάνεις πρωταθλητισμό χωρίς δικαίωμα σε ήττες. Και δε μιλάμε για τον χαριτωμένο αθλητισμό της insta-γυμναστικής, αλλά για έναν ατελείωτο στίβο όπου πρέπει να είσαι τα πάντα για όλους, εκτός από τον εαυτό σου. Αυτό το παραμύθι της «δυναμικής γυναίκας» είναι φτιαγμένο για να σε εξουθενώνει. Είναι η εικόνα μιας γυναίκας που τα προλαβαίνει όλα με χαμόγελο, χωρίς να κουράζεται, χωρίς να παραπονιέται, χωρίς να σταματά. Ξέρεις πώς αλλιώς λέγεται αυτό; Καλοκουρδισμένη μηχανή. Αλλά εσύ δεν είσαι μηχανή. Κι αν νιώθεις εξάντληση, είναι επειδή το σύστημα έχει κατασκευάσει για σένα έναν ρόλο χωρίς παύση, χωρίς ανθρώπινα όρια, χωρίς δικαίωμα στο λάθος ή στην αδυναμία.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η κοινωνία έχει φροντίσει να βάλει και την ενοχή στο παιχνίδι. Αν δεν αντέχεις άλλο, το πρόβλημα δεν είναι το σύστημα, αλλά εσύ που «δεν προσπαθείς αρκετά». Αν δεν μπορείς να ανταποκριθείς σε όλα, σημαίνει ότι «δεν είσαι αρκετά οργανωμένη». Αν τολμήσεις να ζητήσεις βοήθεια, είναι ένδειξη αδυναμίας. Αν αποφασίσεις να μην τα κάνεις όλα, είναι απόδειξη ότι «δεν το θες αρκετά». Το αφήγημα είναι καλά γραμμένο και η αποτυχία δεν είναι επιλογή, αλλά ούτε καν και η διαμαρτυρία.
Μήπως, όμως, η πραγματική επανάσταση είναι να απορρίψουμε την ιδέα ότι η αξία μιας γυναίκας μετριέται από την ικανότητά της να αντέχει την κούραση; Μήπως η απάντηση δεν είναι να συνεχίσουμε να κυνηγάμε την τελειότητα, αλλά να διεκδικήσουμε δικαίωμα στην ατέλεια; Γιατί η δύναμη δεν είναι μόνο να συνεχίζεις. Είναι και να σταματάς όταν το χρειάζεσαι. Είναι να επιτρέπεις στον εαυτό σου να πει όχι, να βάλεις όρια, να διεκδικήσεις χώρο για την προσωπική σου ζωή, την ηρεμία σου, την ευτυχία σου. Αλλά, ξέρεις τι είναι ακόμα πιο παράλογο; Το γεγονός ότι όλα αυτά θεωρούνται πολυτέλεια. Το να έχεις ελεύθερο χρόνο, το να μην τρέχεις συνέχεια, το να ζεις χωρίς το άγχος της τελειότητας, όλα αυτά παρουσιάζονται σαν κάτι που μόνο λίγοι μπορούν να έχουν. Λες και το να είσαι άνθρωπος και όχι ρομπότ είναι προνόμιο, όχι δικαίωμα.
Φυσικά, υπάρχει και το άλλο μεγάλο ψέμα: ότι οι γυναίκες έχουν πια «ίσες ευκαιρίες». Ναι, μπορεί να έχουν περισσότερα δικαιώματα από ό,τι στο παρελθόν, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η ανισότητα έχει εξαφανιστεί. Απλώς έχει μεταμορφωθεί. Τώρα, δε σου λένε ανοιχτά ότι η θέση σου είναι στο σπίτι. Αντίθετα, σου λένε ότι μπορείς να κάνεις καριέρα, αλλά αν ταυτόχρονα δεν είσαι τέλεια σύζυγος και μητέρα, τότε κάτι δεν πάει καλά. Σου λένε ότι μπορείς να είσαι ανεξάρτητη, αλλά αν μείνεις μόνη, είσαι αποτυχημένη. Σου λένε ότι μπορείς να είσαι όπως θέλεις, αλλά ό,τι κι αν επιλέξεις, πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα σε κρίνει. Αυτό δεν είναι ισότητα. Είναι ένας νέος τρόπος να κρατάνε τις γυναίκες υπό πίεση.
Ίσως, λοιπόν, η αληθινή ερώτηση δεν είναι το «πώς θα τα προλάβω όλα;», αλλά «γιατί πρέπει να τα προλάβω όλα;». Ποιος το αποφάσισε; Ποιος κερδίζει από αυτή την εξουθένωση; Και, το πιο σημαντικό, τι θα συνέβαινε αν όλες οι γυναίκες σταματούσαν να παίζουν αυτό το παιχνίδι; Η απάντηση είναι απλή. Αν οι γυναίκες αρνούνταν να γίνουν τέλειες, αν σταματούσαν να εξαντλούνται προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τα ακατόρθωτα standards της κοινωνίας, τότε όλο το σύστημα θα έπρεπε να αλλάξει. Και αυτό ακριβώς είναι που φοβούνται. Όταν νιώσεις πίεση να τα κάνεις όλα, σκέψου αν η πραγματική δύναμη βρίσκεται στο να πεις «ως εδώ». Μήπως η πιο ριζοσπαστική πράξη δεν είναι να γίνεις πιο παραγωγική, αλλά να διεκδικήσεις την ηρεμία σου;
Κι έτσι, ίσως, αντί να γιορτάζουμε την Ημέρα της Γυναίκας με λουλούδια και γλυκανάλατες ευχές, να τη γιορτάσουμε με μια αληθινή αλλαγή. Με την απόφαση να πάψουμε να αποδεικνύουμε την αξία μας μέσα από την εξάντληση. Γιατί, τελικά, η πραγματική δύναμη δεν είναι να αντέχεις τα πάντα. Είναι να διεκδικείς αυτό που αξίζεις. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος θα σου πει πόσο σπουδαία είναι η «δυναμική γυναίκα»α., θυμήσου το bio γιαούρτι. Ίσως, είναι καλό για μερικούς. Αλλά εσύ έχεις κάθε δικαίωμα να πεις, «δε μου αρέσει η γεύση» και να το αφήσεις στο ράφι.
Συντάκτης: Ροδάνθη Πατρώνα
