Φέτος, ο μεγαλύτερος μουσικός διαγωνισμός της Ευρώπης αλλάζει πρόσωπο – και δυστυχώς όχι προς το καλύτερο. Η 69η Eurovision, που θα διεξαχθεί στη Βασιλεία της Ελβετίας, έρχεται με ιστορικές αλλαγές που φέρνουν θλίψη και προβληματισμό σε μεγάλο μέρος του κοινού, των fanbases αλλά και των ίδιων των καλλιτεχνών.
Η Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU) ανακοίνωσε δύο αποφάσεις-σταθμούς: κατάργηση των καθιερωμένων συνεντεύξεων Τύπου μετά τους ημιτελικούς (και τον κακό χαμό με το Ισραήλ, θα έλεγε κάποιος πιο πονηρεμένος από εμάς) και περιορισμός των σημαιών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στον χώρο του διαγωνισμού (λόγω της ανόδου της ακροδεξιάς στην Ευρώπη, θα έλεγε και πάλι κάποιος πιο πονηρεμένος από εμάς). Με απλά λόγια, λιγότερη φωνή, λιγότερα χρώματα, λιγότερο νόημα;
Η σιωπή δεν είναι ουδέτερη
Οι συνεντεύξεις Τύπου υπήρξαν διαχρονικά ο χώρος όπου οι καλλιτέχνες μοιράζονταν τη διαδρομή τους, τις αξίες τους, τα συναισθήματά τους. Ήταν μια ευκαιρία να γνωρίσουμε τον άνθρωπο πίσω από το act, να ακούσουμε μηνύματα ελπίδας, στήριξης ή και διαμαρτυρίας. Πλέον, αυτό κόβεται. Αντικαθίσταται από μια “τυποποιημένη διαδικασία ενημέρωσης”, χωρίς τη δυνατότητα διαλόγου. Λογοκρισία; Χμμ, τα συμπεράσματα δικά σας.
Από όλες τις σημαίες… κρατάμε μόνο μία
Η απόφαση της EBU να απαγορεύσει κάθε σημαία πλην της εθνικής κάθε συμμετοχής αποτελεί μια άνευ προηγουμένου οπισθοδρόμηση. Συγκεκριμένα, απαγορεύονται η Pride σημαία και οποιαδήποτε άλλη σημαία κοινωνικού ή πολιτικού χαρακτήρα, ανεξαρτήτως περιεχομένου (ουσιαστικά μιλώντας για την Παλαιστινιακή, μιας και χορηγός είναι η Moroccanoil). Με αυτή την κίνηση, η Eurovision επιχειρεί να αυτοχαρακτηριστεί ως «ουδέτερη», όμως στην πράξη ακυρώνει τη συλλογική της ταυτότητα. Για μια διοργάνωση που καμάρωνε ως χώρος ένταξης, αποδοχής, σεβασμού της διαφορετικότητας και πλατφόρμα φωνών που συχνά δεν ακούγονται αλλού, αυτή η αλλαγή είναι κάτι περισσότερο από ψυχρή. Είναι σχεδόν εχθρική.
🏳️🌈 Και η κοινότητα που σε στήριξε;
Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτες αντιδράσεις έρχονται κυρίως από τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, η οποία παραδοσιακά στηρίζει τον διαγωνισμό και τον έχει ενσωματώσει πολιτισμικά και συναισθηματικά. Πολλοί ήδη μιλούν για «ακύρωση του πνεύματος της Eurovision», η οποία εδώ και δεκαετίες έδινε χώρο σε μειονότητες και κουλτούρες να τραγουδήσουν – όχι απλώς για ένα βραβείο, αλλά για ύπαρξη, την ορατότητα, τη συμπερίληψη.
Η επίσημη αιτιολογία της EBU είναι πως οι αλλαγές αποσκοπούν στη διατήρηση ενός “ουδέτερου περιβάλλοντος”, ιδιαίτερα μετά τα πολιτικά γεγονότα και τις εντάσεις που χαρακτήρισαν τον διαγωνισμό του 2024. Όμως η ερώτηση παραμένει: Είναι δυνατόν να ζητάς “αποπολιτικοποίηση” από έναν θεσμό που ανέκαθεν ήταν πολιτισμικά φορτισμένος; Το ban της Ρωσίας από τον διαγωνισμό, ήταν ή δεν ήταν πολιτική δήλωση για τον πόλεμο στην Ουκρανία; Ιδού το ερώτημα.
Η ουδετερότητα δε σημαίνει σιωπή. Σημαίνει ισορροπία, εκπροσώπηση, πλαίσιο. Όταν όμως επιλέγεις να κόψεις τον λόγο, να καλύψεις σύμβολα και να βάλεις φίμωτρα -όπου εσύ γουστάρεις- αυτό δεν είναι ουδετερότητα – είναι φόβος μεταμφιεσμένος σε “ουδέτερη ζώνη”.
Μια Eurovision λιγότερο Eurovision
Αν κάτι μάθαμε από την ιστορία αυτού του θεσμού, είναι ότι η μουσική δεν ήταν ποτέ απλώς μουσική. Ήταν φωνή, ήταν χρώμα, ήταν δήλωση, ήταν παρέμβαση. Το 2025 μοιάζει να είναι η πρώτη χρονιά που η Eurovision προσπαθεί να γίνει κάτι άλλο. Πιο στρογγυλεμένη. Πιο ασφαλής. Πιο corporate.
Αλλά ίσως, τελικά, πιο φτωχή.
Θα ήταν πραγματικά ενδιαφέρον να δούμε ποια είναι η γνώμη των καλλιτεχνών πάνω στο ζήτημα, καθώς και της περσινής νικητήριας συμμετοχής με τη φωνή από το Νέμο. Μέχρι στιγμής, μόνο η Μάλτα, η Φινλανδία και η Αυστρία έχουν δηλώσει την αντίρρησή τους στα μέτρα αυτά. Στην τελική, οι φωνές που έχτισαν τη γιουροβίζιον είναι αυτές που τώρα φιμώνουν.
