Έχει μαλλιάσει η γλώσσα μου να το λέω, ήρθε ο καιρός να του αφιερώσω λίγο χρόνο και μερικές γραμμές παραπάνω: πρέπει να μάθετε να αγαπάτε χωρίς αντάλλαγμα! Και κατ’ επέκταση, χωρίς όρους.
Τα παιδιά μπορούν να μας μάθουν πολλά πράγματα. Βασικά τα παιδιά μπορούν να μας κολλήσουν στον τοίχο με όσα ήδη ενστικτωδώς ξέρουν. Κάπου αργότερα δυστυχώς χάνεται η μπάλα…
Από συζητήσεις που έχω κατά καιρούς κάνει τόσο με γονείς όσο και με παιδιά, είναι πασιφανές πλέον ότι αυτό που στραβώνει στις ανθρώπινες σχέσεις (από την απλούστερη καθημερινή «καλημέρα» μέχρι και τα σκαλιά της εκκλησίας) είναι η παρεξήγηση της έννοιας της αγάπης.
Η αγάπη, εν μέσω ορισμών, λογίζεται ως κάτι που δεν μπορεί να διέπεται από όρους και συνθήκες. Πρέπει να είναι αυθόρμητη, ευχάριστη και να «ρολάρει». Αλλιώς… χέσ’ τα.
Όπως φαίνεται όμως, έχουν μπει άλλα πλαίσια: «Θα σ’ αγαπάω όσο μου προσφέρεις όσα θέλω», «Θα σ’ αγαπάω όσο είσαι όπως ήσουν όταν σε γνώρισα», «Θα σ’ αγαπάω όσο πας με τα νερά μου»… Να συνεχίσω;
Στις απαρχές της ανθρώπινης ύπαρξης, δεν υπάρχουν όροι. Τα παιδιά αγαπάνε αληθινά, χωρίς ατζέντα, προγραμματισμούς και σκέψεις κρυφές, χωρίς δεύτερες σκέψεις και ίντριγκες.
Φυσικά, τα παιδιά σε μικρή ηλικία βλέπουν τον κόσμο περισσότερο εγωκεντρικά (λόγω του ότι δεν αντιλαμβάνονται πλήρως το περιβάλλον τους) και γι’ αυτό το λόγο πρέπει να διδάσκονται όρια και συνθήκες (αλλιώς δε μαθαίνουν και να κρίνουν σωστά τις σχέσεις).
Μία από αυτές τις συνθήκες είναι το να «φιλτράρουν» τους ανθρώπους και να προσέχουν σε ποιους, πότε και γιατί να δίνουν την αγάπη τους. Είναι στα πλαίσια της μάθησής τους. «Να προσέχεις τι λες και σε ποιον», «Κοίτα να μην είσαι κορόιδο και σε δουλεύουν», «Μην τα δίνεις όλα απ’ την αρχή»… Λόγια της μάνας, του μεγάλου αδερφού, του δασκάλου, φωνές από ένα παρελθόν που ήταν σημαντικό, και δίδαξε πράγματα σοφά.
Ό,τι δίδαξε, όμως, το δίδαξε. Τέλος.
Τέλος; Όταν αυτές οι συνθήκες παραμένουν, και γίνονται παρωπίδες στη μετέπειτα ζωή, εκεί τι γίνεται;
Ο κόσμος τριγύρω μας έχει ξεχάσει να εκφράζεται, έχει ξεχάσει να δίνεται και να δίνει. Και ακόμα πιο συγκεκριμένα, έχει ξεχάσει ότι υπάρχει η προσφορά δίχως αντάλλαγμα… Τον βολεύει απίστευτα να το ξεχνάει αυτό.
Δε λέω, είναι στη φύση μας το αλισβερίσι. «Ό,τι πληρώνεις παίρνεις», λέει η λαϊκή σοφία, «value for money», λέει ο αμερικάνος. Εξελικτικά είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει αντάλλαγμα στην προσφορά σου, καθώς αναγνωρίζεται τόσο η ίδια όσο κι εσύ. Δεν μπορώ ούτε και θέλω να σε κατηγορήσω γι’ αυτό.
However, και μπορώ, και θέλω να σε κατηγορήσω για το ότι κρύφτηκες επιμελώς πίσω από τη λογική του: «Για ό,τι δίνω, θέλω και να παίρνω τα αντίστοιχα».
Και ειδικότερα στις σχέσεις σου. Φιλικές θέλεις, οικογενειακές, ερωτικές; Απ’ όλα έχει ο μπαχτσές. Ξέχασες να δίνεις για τη χαρά του να δίνεις, μαθημένος ότι κάθε δράση έχει και μία αντίδραση. Και ελπίζοντας να είναι θετική, έτσι; Μην ξεχνιόμαστε.
Μερικές σχέσεις είναι βουτηγμένες στη σύμβαση, στο συμβιβασμό, στη σχέση αιτίου-αιτιατού και στο «πράξη-συνέπεια». Αν κάνεις αυτό, θα συμβεί εκείνο. Αν εκφράσεις κάτι διαφορετικό, θα πέσει το ταβάνι να σε πλακώσει. Αν παρεκκλίνεις από την πρέπουσα συμπεριφορά, ο άλλος θα τσακωθεί μαζί σου ή θα τρέξει να φύγει. Καταντάει τρομοκρατία πια αυτό!
Δεν υπάρχουν όροι στις σχέσεις, κι όποιος τους τοποθετεί σκάβει ασυνείδητα (ή και συνειδητά) ο ίδιος το λάκκο της σχέσης του. Λησμονώντας την αξία της ανιδιοτελούς αγάπης και έκφρασης, παίρνει μαζί του και τον άλλο (ο οποίος πιθανώς να το ξέρει και να κάνει την πάπια, αλλά άλλη κουβέντα αυτή) και τον φτάνει σε σημείο να θεωρεί τους όρους κάτι φυσιολογικό, ακόμα ίσως και απαραίτητο.
Οι σχέσεις εκείνες φτάνουν σε σημείο τοξικότητας, και τα μέλη τους βγαίνουν λαβωμένα και με λάθος προσδοκίες για το μετέπειτα. Δεν είναι παράλογο να θεωρεί κανείς ότι και ο επόμενος άνθρωπος που θα γνωρίσει θα έχει παρόμοια φιλοσοφία στις σχέσεις του.
Φαύλος κύκλος μου βρωμάει εδώ…
Σε τελική ανάλυση, αυτό που μας κάνει και «κουτσαίνουμε» στις σχέσεις μας, αυτό που μας βαραίνει και δεν ξέρουμε τι μας φταίει, είναι ακριβώς αυτό. Το βάρος των προσδοκιών μας από τους άλλους και η ανικανότητά μας να προσφέρουμε.
Θέλετε μία ιδέα λίγο διαφορετική;
Ας γίνουμε για λίγο ξανά παιδιά, κι ας δούμε τον κόσμο πάλι μέσα από εκείνα τα μάτια, τα λιγότερο εσωστρεφή, κακεντρεχή και ιδιοτελή. Ας κάνουμε για λίγο πίσω τις δικές μας εγωιστικές ανάγκες κι ας δούμε πώς είναι να αγαπάμε δίχως όρους άλλη μία φορά.
Ποιος ξέρει, όταν αρχίσουμε να προσφέρουμε χωρίς να αναζητάμε αντίκρισμα, ίσως γίνουμε κι εμείς ένα «κλικ» πιο ευτυχισμένοι… Think about it.
Συντάκτης: Σπύρος Θεοδώρου
