To παρόν κείμενο αποτελεί μια ανοιχτή επιστολή του Παναγιώτη Λαμπρίδη στον Αλέξη Τσίπρα.
Αλέξη, γεια σου.
Ξεκινάω χωρίς πληθυντικούς και τα λοιπά, μιας και σε νιώθω σαν έναν τύπο που άνετα θα μπορούσα να πιω καφέ. Θες λόγω ηλικίας; Μπορεί. Ήμασταν στην ίδια γενιά των καταλήψεων του 91. Θες λόγω φάσης ζωής; Ίσως. Κι εγώ μπαμπάς με μια μικρή κορούλα τώρα κοντά στα 50. Είμαι ο Πάνος.
Σου γράφω γιατί, Αλέξη, νιώθω μουδιασμένος. Κι εγώ και πολύς άλλος κόσμος. Σου γράφω γιατί η απογοήτευση που νιώθουμε είναι έντονη. Σου γράφω γιατί πίστευα ότι με σένα υπήρχε ελπίδα για πρώτη φορά εδώ και 40 χρόνια που παρακολουθώ την πολιτική. Και το ξεκίνησες καλά. Η ελπίδα έρχεται, μας είπες, κι εμείς το πιστέψαμε. Και σε στείλαμε στην αρένα. Και πάλεψες τότε. Κι αναγκάστηκες να κάνεις πράγματα που δεν ήθελες. Κι είπες άλλα κι έκανες άλλα. Και στα χώσαμε και σε αμφισβητήσαμε- όμως σου δώσαμε κι άλλοθι, Αλέξη. Και θα μπορούσε κανείς να πει πως ναι, είχες κότσια. Και τσαμπουκά. Κανείς δεν ξεχνά την πρώτη σου ομιλία στη Βουλή ως πρωθυπουργός. Κοιταζόμασταν με τη γυναίκα μου και λέγαμε: Το ‘χεις ξαναδεί αυτό από πρωθυπουργό αυτής της ρημαδοχώρας; Μέχρι κι ο μπαμπάς του σημερινού πρωθυπουργού ήρθε να σε δει. Το φυλάξαμε.
Δεν υπολόγισες πολιτικό κόστος για τις Πρέσπες και τα σύμφωνα συμβίωσης. Ζητήματα που όλοι οι προηγούμενοι έκαναν την πάπια. Έκανες δημοψήφισμα, παραιτήθηκες και ξαναβγήκες. Ανεξαρτήτως πώς το μετέφρασε ο καθένας μας. Το γεγονός είναι πως μίλαγε όλη η Ευρώπη για σένα. Για μας. Δείξαμε πρώτη φορά ότι δεν ήμασταν, Yes master. Τα φυλάξαμε κι αυτά.
Δεν εξετάζω το πώς κατέληξε. Μόνο τα κίνήτρα. Η ιστορία θα γράψει ότι ο Αλέξης τα έκανε αυτά. Δεν είμαι πολιτικός αναλυτής, ούτε δικηγόρος, ούτε συνταγματολόγος. Ένας απλός πολίτης είμαι. Θα μπορούσαν να μου απαντήσουν διάφοροι γνώστες του αντικειμένου από κάτω διάφορα. «Ναι, αλλά ανέβασε τον ΕΦΚΑ, ναι αλλά ο νόμος Παρασκευόπουλου, ναι αλλά η πολιτική του δεν ήταν αριστερή, ναι αλλά συμβιβάστηκε, ναι αλλά ψήφισε δεξιά νομοσχέδια, ναι αλλά έκανε κυβέρνηση με τον Καμμένο, ναι αλλά το Μάτι.» Ναι, αλλά ό,τι και να πούμε θα απαντήσουμε έπειτα πως πρώτη φορά αριστερά κι έγιναν λάθη σίγουρα, όμως πρώτη φορά ένιωσα ότι έχω λόγο σε αυτή τη χώρα που νιώθω ότι υπηρετώ.
Δεν πιστέψαμε ότι κατέβηκε ο Ιησούς Χριστός στη Γη. Όμως το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα, υπήρξε ως γεγονός. Γιατί όσο και να θέλουν να το απαξιώσουν, αυτό το είχατε και το έχετε: Δεν κλέψατε δραχμή. Τι πιο ηθικό από αυτό σε μια χώρα διαχρονικής λαμογιάς και ρεμούλας. Πέρασε στα ψιλά, αυτό που θα έπρεπε να ήταν το κεντρικό προεκλογικό σου σύνθημα.
Αυτά σαν μια πολύ σύντομη αποτίμηση του τι έγινε μέχρι τώρα. Και φτάνουμε στο μοιραίο βράδυ. Εκείνο που εμείς χάνουμε την Ευρωλίγκα με buzzer beater και που εσείς τρώτε 5-0 στη ημίχρονο. Γιατί αν το μεταφράσουμε ποδοσφαιρικά, έτσι είναι. Και χάνεις 5-0 από την Μπαρτσελόνα άντε να πω. Να χάνεις από τον Αστέρα Κάτω Ραχούλας όμως; Υποκλοπές, απευθείας αναθέσεις, σκάνδαλα κάθε βδομάδα, Τέμπη, φίμωση του τύπου, φιάσκο πανδημίας, αστυνομία και ξύλο στα Πανεπιστήμια, Λιγνάδης, υποβιβασμός καλλιτεχνών, Εύβοια. Μόνο αν δεν κατέβαινες γήπεδο θα ‘χανες και δεν κατεβήκατε φίλε.
Και μετά από εκείνη την Κυριακή, τι βλέπω. Έναν άνθρωπο να μην έχει καταλάβει τι έχει γίνει! Χωρίς νεύρο χωρίς θυμό. Πού είναι τα κότσια σου; Ο τσαμπουκάς; Πού πήγαν αυτά; «Οι αγώνες έχουν και νίκες και ήττες» είπες. Ναι, έχουν φίλε Αλέξη, αλλά στους διασυρμούς έχουμε αλλαγές. Έχουμε αντίδραση. Εσείς είστε σε καταστολή. Ένα κόμμα σε κώμα. Και τι να κάνεις, θα μου πεις. Διάλεξε τι θες, αυτό να κάνεις. Εμείς δε θέλουμε να ψηφίσουμε συστημικά ρομπότ. Θέλουμε αληθινούς ανθρώπους με συναισθήματα. Θέλουμε μάγκες που παραδέχονται λάθη. Θέλουμε όταν θυμώνεις να το δείχνεις.
Εμείς θυμώσαμε. Θυμώσαμε με τους γνωστούς, με τους φίλους, με τους γείτονες με την οικογένειά μας, που για δικούς τους λόγους ο καθένας ένιωσε ότι θα ήταν καλύτερα να είχε τον Αστέρα Ραχούλας να παίζει μπάλα, παρά αυτόν που δεν κατέβηκε γήπεδο. Μα, λέμε, δεν είναι δυνατόν να τους παίρνουν το σπίτι και να τους ψηφίζουν. Δεν είναι δυνατόν να μην έχουν να φάνε και να τους ψηφίζουν. Μέχρι και το χωριό μου ή Βρίσα Λέσβου, που το επισκέφθηκες, αν θυμάσαι, αυτό που ισοπεδώθηκε από τον σεισμό. Αυτό που ακόμη έχει απαγόρευση κυκλοφορίας και που δεν υπάρχουν καταστήματα. Αυτό που ο υπεύθυνος συντονισμού ανασυγκρότησης δεν πάτησε ποτέ 4 χρόνια. Κι αυτοί μπλε ψήφισαν. Και το Αρκαλοχώρι. Τι σύνδρομο Στοκχόλμης είναι αυτό, μού λες;
Διέκοψα το γράψιμο αυτού του κειμένου που το σκεφτόμουν καιρό για να σε ακούσω στην πρώτη τηλεοπτική σου συνέντευξη μετά την ήττα. Είχα την ελπίδα ότι ίσως και να διέγραφα τα παραπάνω. Δεν άλλαξα λέξη. Θέλω να την ξαναδείς. Μόνος με ησυχία. Και να μου πεις, αν ήσουν ένας από αυτό το 40% που ψήφισε τους άλλους, αν θα πειθόσουν να ψηφίσεις εσένα. Ν’ αλλάξουν γνώμη. Να σου πω ένα μυστικό: Δε θα ψήφιζες ούτε τον εαυτό σου. Δεν είπες τίποτα διαφορετικό από πριν.
Δεν ξέρω αν έχεις καταλάβει την ουσία, φίλε Αλέξη. Κι η ουσία δεν είναι μόνο τι λέμε. Είναι και το τι εκπέμπουμε. Κι αυτό που εκπέμπεις εσύ, δεν είναι η μετριοπάθεια που σε συμβούλεψε το επιτελείο σου. Είναι η εικόνα ενός ανθρώπου που απλώς περιμένει το μοιραίο. Είπες τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια. Βλέπεις ότι δεν τους απασχολεί τι λες. Έχουν πρόβλημα με την εικόνα. Γιατί κάποιους, δεν τους ενδιαφέρει να τσαλακωθούν, όμως εσύ έχεις μένει στο ότι ο αριστερός δε φοράει γραβάτα. Αν δε γουστάρεις μη βάζεις, αλλά μην το κάνεις γιατί έτσι επιτάσσει η αριστερά. Και σόρι, αλλά αυτό φαίνεται ότι συμβαίνει.
Διαβάζω διάφορα άρθρα που λένε ότι η αριστερά σε όλη την Ευρώπη δεν απευθύνεται πια τόσο στα λαϊκά στρώματα, παρά σε κόσμο της διανόησης. Με απλά λόγια, έχει έναν ελιτισμό που δυσκολεύεται να τον μεταδώσει, ας πούμε, στη μάνα μου και στην κυρά Τασία απέναντι. Κι αυτή είναι η μεγάλη αλήθεια: μια μεγάλη μερίδα του κόσμου δυσκολεύεται να σε παρακολουθήσει. Και δεν είναι οι ψηφοφόροι της ΧΑ που κάλεσες ν’ αλλάξουν μυαλά. Είναι απλός κόσμος που έχει μέσα του καλοσύνη, αξίες κι ηθική, αλλά χαώνεται. Δεν τους το κάνεις λιανά. Προσπαθείς να τους περάσεις το αφήγημά σου με γαλλικό σινεμά ενώ αυτοί θέλουν να δουν τον Σασμό. Κι εκεί κάπου χάνεται το παιχνίδι. Βαριούνται τους υπότιτλους. Κι από ένα σημείο κι έπειτα, δε θες υπότιτλους στη χώρα σου.
Προσωπικά δεν πιστεύω σε διαχωρισμούς ή σε τάξεις. Πιστεύω στην ευγένεια, τη δικαιοσύνη και την αλήθεια. Κι είναι πολύ κρίμα να έχεις όλα αυτά και να μην μπορείς να πείσεις τον κόσμο που έχει τις ίδιες αξίες, να σε ακολουθήσει. Προσπάθησες ατσούμαπλα να καλέσεις αυτούς που το έριξαν στην ΧΑ να το ξανασκεφτούν και να σε ακολουθήσουν. Μα τι να ξανασκεφτούν; Τόσο μυαλό είχαν και τέτοιες αξίες. Είναι ανώφελο να κάνεις συμφωνίες με τον διάολο. Άλλον κόσμο χρειάζεσαι.
Αναλογίσου τι έκανες και πήρες αυτό το 35%. Άσε το γιατί έχασες. Άσε τους άλλους. Βγες και μίλα στα ίσια στον κόσμο. Σαν να είναι ένας άνθρωπος. Βγες λοιπόν στα ίσια και μίλα τους. Χωρίς φίλτρο. Χωρίς επικοινωνιολόγους. Κοίτα τους στα μάτια και χτύπα το χέρι στο τραπέζι. Πες τους τα γεγονότα: Προστάτευσα τους αδύναμους, δεν έκλεψα δεκάρα, άφησα 37 δις στα ταμεία κι εσείς με πληρώνετε έτσι; Ναι, να το πεις. Μη μιλάς στον κόσμο σαν τα αυριανά πελατάκια. Δεν πιάνει. Μη δείχνεις ότι τους έχεις ανάγκη. Μη λες πως ο λαός δε φταίει. Φταίει και παραφταίει. Μην ξανακούσω αφηγήματα πως ο σοφός λαός αποφάσισε. Όχι δεν είναι σοφός. Μια μεγάλη του μερίδα είναι βυθισμένη στην αμάθεια, τον ρατσισμό, την ανηθικότητα, και τη συμφεροντολογία. Καλοδεχούμενοι αυτοί που θα αναθεωρήσουν, που θα δουν το λάθος, αλλά όχι αυτοί που θα έρθουν με τη νοοτροπία που δεν πρεσβεύεις.
Γίνε λίγο Κουτσούμπας. Ας πάρεις 5%. Αλλά πες, εμείς αυτοί είμαστε. Άσε τις αναγκαίες συνεργασίες και τα υπόλοιπα πολιτικάντικα. Δεν είσαι εσύ έτσι ή ίσως και να θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν είσαι. Αυτό που σίγουρα θέλουμε, όμως, είναι αληθινούς ανθρώπους να σπάσουν αυγά, να βγουν έξω απ’ τα καλούπια. Βγήκες κι έκανες καμπάνια φέρνουμε την αλλαγή- τι πρωτότυπο! Θα προτιμούσα να βγεις σε αφίσα με τον Πολάκη να καπνίζετε, με σύνθημα “Ναι, μπορεί να έχουμε μια κακή συνήθεια, όμως ευτυχώς, αυτή δεν είναι ν’ αδειάζουμε τα ταμεία”. Αυτοτρολαρίσου. Βγες να μιλήσεις με σπαστά Αγγλικά σε προεκλογικό σποτ. Δεν ξέρω. Πάρε τον διαφημιστή των Jumbo να σου κάνει καμπάνια.
Τέλος πάντων καταλαβαίνεις τι θέλω να πω. Παίξε και λίγο ξύλο. Δείξε ότι ζεις. Πάρε παράδειγμα τη Ρεαλ. 0-2 μέσα στην έδρα της. Έπαιξε ξύλο και το έκανε 3-2. Στο τέλος σήκωσε και την κούπα με buzzer beater. Ακολούθησε τη συνταγή, μην πετάξεις λευκή πετσέτα. Όπως κάνεις πρόσφατα.
Όλα αυτά ίσως σου ακούγονται ρομαντικά κι εκτός τόπου και χρόνου, μα διαισθάνομαι ότι κάπου εκφράζω τον μέσο ψηφοφόρο που σε πίστεψε το ‘15. Αυτόν που δεν έχει τόσες γνώσεις για όλα τα θέματα, που δεν μπορεί να καταλάβει τόσο καλά τι σημαίνει πληθωρισμός, επιτόκιο, αναδρομικά, ισοζύγιο, ομόλογα, funds κι άλλα αλμυρά. Αλλά έχει την αίσθηση ότι έχει απέναντί του έναν άνθρωπο, μια ομάδα που δε θα τον αδικήσει, που απεχθάνεται τις ανισότητες, που τον νοιάζει να βοηθήσει τον άπορο, που δεν κάνει τα στραβά μάτια σε όσα γίνονται στο Αιγαίο, που δε βουτάει το δάχτυλο στο μέλι. Δείξε μας ότι το ‘χεις.
Με εκτίμηση,
Παναγιώτης Λαμπρίδης.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου