Είναι πολλοί, πάρα πολλοί οι εικοσάρηδες και οι τριαντάρηδες εκεί έξω, που αναρωτιούνται γιατί δεν έχουν φίλους, ή τουλάχιστον γιατί δεν έχουν τόσους, όσοι άλλοι συνομήλικοί τους. Η απάντηση σε αυτό το παράπονο, έρχεται, όμως, αφού απαντηθεί πρώτα, η εξής ερώτηση: «τι σημαίνει για τον καθένα μας η φιλία;».
Για παράδειγμα, πάρτε ένα εξωστρεφές και ένα εσωστρεφές άτομο και θα είναι προφανές ότι το καθένα θα έχει έναν απόλυτα δικό του «ορισμό» για το τι σημαίνει φιλία. Το ίδιο θα βρείτε να συμβαίνει και σε ανθρώπους με διαφορετικές ιδιότητες, κουλτούρες, ιδιοσυγκρασίες, με μόνο κοινό σημείο όλων, το γεγονός ότι, η φιλία περικλείει την εμπιστοσύνη, την υποστήριξη και την αμοιβαία πίστη.
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ψυχίατρος Αριστοτέλης Βαθης σε σχετικό του άρθρο «η έλλειψη φίλων μπορεί να οφείλεται σε πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες. Μερικές φορές, θέλουμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τη σκληρή πραγματικότητα και πιστεύουμε ότι δεν είναι κακό να μην έχουμε φίλους. Άλλες φορές, μπορεί να βλέπουμε την κατάσταση πολύ πιο τραγική από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Αλλά η ρεαλιστική οπτική της κατάστασης, είναι αυτή που μας οδηγεί στη βελτίωση». Και προσθέτει «Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι είναι απολύτως φυσιολογικό κάποιος να μην έχει φίλους. Οι μελέτες δείχνουν ότι 1 στους 5 ανθρώπους δεν έχει στενούς φίλους».
Το να μην έχει κανείς φίλους, δε σημαίνει ούτε ότι χαρακτηρίζεται κάποιος ως «προβληματικός», ούτε ότι υστερεί κάπου. Το άτομο, όμως, που αντιμετωπίζει αυτό το γεγονός και συνειδητοποιεί ότι τελικά θα ήθελε να έχει μια παρέα ή έναν άνθρωπο που να μπορεί να τον εμπιστευτεί και να ανοιχτεί, θα πρέπει να κατανοήσει πρώτα απ’ όλα από πού προέρχεται αυτή του η μοναχικότητα στον τομέα της φιλίας. Σαφέστατα, υπάρχουν και άνθρωποι που επεδίωξαν να μείνουν μόνοι τους, είτε γιατί πληγώθηκαν από φίλους, είτε κατάλαβαν πως δεν ταίριαζαν πια, δεν είχαν πλέον κοινά σημεία επαφής. Όμως, είναι κι οι άλλοι λόγοι, που μερικές φορές αισθανόμαστε ότι δεν περνούν από το χέρι μας, αλλά ίσως, ως ένα σημείο, να κάνουμε λάθος.
1. Έλλειψη κοινωνικών επαφών
Όσο κάποιος/α επιλέγει να περνάει με άλλους ανθρώπους χρόνο, είτε μέσω του επαγγέλματός του είτε μέσω κοινωνικών δραστηριοτήτων, είτε μέσω των χόμπι του, τόσο πιο πολλές πιθανότητες θα έχει να καταφέρει να ανοίξει τον κύκλο του και να κάνει γνωστούς στην αρχή και γιατί όχι, φίλους στη συνέχεια. Άρα, αν η δουλειά μας είναι μέσω τηλεργασίας, αν το χόμπι μας είναι οι ταινίες στον καναπέ και βόλτα βγαίνουμε μόνο με τον σκύλο μας αργά το βράδυ, οι πιθανότητες να ανοίξουμε τον κύκλο μας μικραίνουν.
2. Συχνές μετακινήσεις/ αλλαγή περιβάλλοντος
Είτε γιατί κάποιος/α άλλαξε δουλειά, είτε γιατί μετακόμισε μακριά, είτε γιατί μετοίκισε σε άλλη χώρα, είτε γιατί το κάνει έτσι κι αλλιώς τακτικά λόγω συνθηκών (αν π.χ. είναι αεροσυνοδός, ναυτικός κ.λπ), μπορεί να οδηγήσει σε περιστασιακές, επιφανειακές σχέσεις κι όχι βαθιές φιλίες. Γιατί; Γιατί τους λείπει μια βάση και κυρίως, ο χρόνος να αναπτυχθούν.
3. Έλλειψη εμπιστοσύνης
Σε αυτή τη συνθήκη εμπίπτει μεγαλύτερο ποσοστό ανθρώπων, καθότι ποιος δεν έχει πληγωθεί από κάποιον άνθρωπο; Ακόμα βέβαια και χωρίς να υπάρχει κάποιο τραύμα, υπάρχουν κι εκείνοι που είναι φύσιν καχύποπτοι ή απλά ψάχνουν τρόπο να αυτοσαμποτάρουν τις φιλίες τους, για να επιβεβαιώσουν τις υποψίες τους. Για να μπορέσουμε να κάνουμε νέους φίλους θα πρέπει να δώσουμε μια ευκαιρία να μας γνωρίσουν και να τους γνωρίσουμε κι εμείς σταδιακά και ουσιαστικά. Κι αυτή είναι μια δουλειά που πρέπει να ξεκινήσει από μέσα μας.
4. Διαταραχή κοινωνικού άγχους
Η οποία έρχεται πακέτο με την υπερανάλυση, την αδυναμία έκθεσης, την αμηχανία να βρισκόμαστε σε δημόσιους χώρους και άλλα πολλά, που δε βοηθούν μια φιλία να ανθίσει. Ένα άτομο με διαταραχή κοινωνικού άγχους, είναι πολύ πιθανό να ανατροφοδοτεί το άγχος του συνέχεια, ενώ στο τέλος καταλήγει να απομονώσει τον εαυτόν του για να αποφύγει αυτό το άγχος. Σε αυτό το σημείο, θα μπορούσε κάποιος να βοηθήσει τον εαυτόν του μέσω της ψυχοθεραπείας.
5. Δυσκολία στις υποχωρήσεις
Κύριο στοιχείο μιας φιλίας είναι και το να κατανοήσουμε ότι απέναντί μας έχουμε έναν άλλο άνθρωπο, διαφορετικό σε πολλά πράγματα από μας γι’ αυτό και ίσως «κουμπώνουμε» μαζί του σε ορισμένα. Μπορεί κι εκείνος να κάνει λάθη όπως κι εμείς, να έχει φορτωμένο πρόγραμμα οπότε να μην του είναι εύκολο να μας βλέπει συχνά, ή να έχει κι εκείνος προσωπικά προβλήματα που θέλει χρόνο για να αντιμετωπίσει. Οπότε, ας μη βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα ή να κόβουμε φιλίες χωρίς να σκεφτόμαστε τον άλλον ή να συζητήσουμε πρώτα μαζί του. Τα βιαστικά συμπεράσματα δεν ωφέλησαν κανέναν, ποτέ.
6. Η ειλικρίνεια που μπερδεύεται με την αγένεια
Ναι, πρέπει κι οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς μεταξύ μας, ειδικά στα πλαίσια μιας φιλίας. Όμως, άλλο ειλικρινείς κι άλλο αγενείς. Είναι το πώς θα πεις κάτι σε κάποιον, αλλά και το να μπορείς να διαβάσεις το δωμάτιο, τη συνθήκη. Η αγένεια που μπερδεύεται με την ειλικρίνεια προκύπτει συχνά από την υπεροψία ότι οι άλλοι έχουν την υποχρέωση να μας ακούν και να μας σέβονται, χωρίς να δίνουμε κι εμείς τα αντίστοιχα. Πάντα μπορείς να είσαι ειλικρινής, ποτέ όμως παρεμβατικός και αλαζόνας, περιμένοντας ότι οι φιλίες σου θα κάνουν πάρτι με αυτή σου τη στάση.
7. Φόβος απόρριψης
Ο μεγαλύτερος φόβος για πολλούς ανθρώπους εκεί έξω. Είτε γιατί την έχουν βιώσει σε διάφορους τομείς, είτε γιατί μεγάλωσαν αναζητώντας κάποιον να τους αγαπάει, είτε γιατί έχουν έλλειψη αυτοπεποίθησης λόγω φτωχής αυτοεικόνας. Μπορεί η απόρριψη να μοιάζει με αποτυχία, ωστόσο η μόνη αποτυχία στη ζωή, είναι να μην προσπαθήσεις για έναν άνθρωπο που πιστεύεις ότι αξίζει να βρίσκεται στη ζωή σου.
8. Αδυναμία κατανόησης αν είναι μονόπλευρη ή αμφίδρομη η σχέση
Τέλος, η φιλία θέλει προσπάθεια και από τις δύο πλευρές. Και συμβιβασμούς στο επιτρεπτό όριο θα κάνει κάποιος και θα βοηθήσει τον άλλον για να ξαναβρεί τα πατήματά του, και χατίρια φυσικά. Από την άλλη μεριά κι ένα άτομο που ψάχνει να κάνει παρέες, πρέπει να μπορεί να αναγνωρίσει πότε υποβάλει τον εαυτό του στον ρόλο του people pleaser, αφήνοντας στην άκρη κάθε προσωπικό κριτήριο ή ανάγκη, για να τον αποδεχθούν οι φίλοι του. Αυτή, ναι, είναι μια μονόπλευρη φιλία και πιθανότατα, δε θα κρατήσει.
Το κυριότερο από όλα, είναι να παραμείνουμε αυθεντικοί. Να κάνουμε τις επιλογές μας και να απαντήσουμε σε εκείνο το ερώτημα των εφηβικών μας λευκωμάτων για το τι εστί φιλία. Δεν είναι κακό να επιλέξουμε να μείνουμε μόνοι για ένα διάστημα «ξεσκαρτάροντας» τη ζωή μας. Η φιλία είναι όντως ιερή, όπως λένε, οπότε αε κρατήσουμε στη ζωή μας εκείνα τα άτομα που ολοκληρώνουν το νόημά της.
Συντάκτης: Μαριάννα Σεργάκη
