Είναι σπουδαίο να σε αγαπούν, είναι επίσης σπουδαίο να γεννάς παθιασμένα αισθήματα στους ανθρώπους. Τα παθιασμένα αισθήματα όμως σβήνουν τόσο εύκολα όσο γεννιούνται και χάνονται και ξεχνιούνται. Κι η αγάπη όσο μεγαλειώδης κι αν είναι κάποια στιγμή υποχωρεί και αν δε βασίζεται στην εκτίμηση και το σεβασμό, εδώ που τα λέμε δεν είναι κι αγάπη.
Ο σεβασμός είναι από εκείνα τα αισθήματα που αν τα εμπνεύσεις σε κάποιον ή στα προκαλέσει κάποιος άλλος δε σβήνουν και δεν ξεχνιούνται ποτέ. Δεν μπορεί όμως κανείς να κερδίσει το σεβασμό με πίεση και δολιότητα. Το σεβασμό δεν αρκεί να τον απαιτήσεις, πρέπει και να τον εμπνεύσεις. Κάθε άνθρωπος αξίζει διαφορετικά κι αξιολογεί τους άλλους επίσης διαφορετικά. Αλλά είναι ένα λάθος οικουμενικό να λέμε πως το σεβασμό πράγματι μπορείς να τον κερδίσεις χωρίς εξαρχής να τον εμπνέεις.
Δεν έχει ξαναειπωθεί νομίζω μεγαλύτερη αηδία απ’ το ότι το σεβασμό τον κερδίζεις. Γονείς, συγγενείς, φίλοι, σύντροφοι κι ένα σωρό άσχετοι που όλοι πατώντας πάνω σε τούτο το τσιτάτο «διεκδικούσαν το σεβασμό» σου. Η επιθυμία να σε σέβεται κάποιος απέχει πολύ απ’ το να συμβεί πραγματικά.
Προσπαθείς, κοπιάζεις, ακόμα απαιτείς κι επικαλείσαι συναισθήματα όπως ο οίκτος κι ο φόβος ως κι ο θαυμασμός, αλλά ό,τι και να κάνεις αυτή η απόσταση που χωρίζει την επιθυμία απ’ την πραγματικότητα δεν καλύπτεται με προσπάθεια.
Θες να εμπνέεις σεβασμό, αυτό δε θα γίνει ούτε με τα τσαχπίνικα μάτια σου ούτε με φανφάρες και λόγια και βαρύγδουπες δηλώσεις. Για την προσωπικότητα, για το μυαλό, για την ψυχή, το μεράκι, την καλοσύνη, ίσως το ταλέντο σου, γι’ αυτά θα σε σεβαστούν κι αυτά δεν μπορούν να φανούν, δεν μπορείς να τα διαφημίσεις.
Αν τα έχεις όποιος τα δει θα έρθει κοντά σου, αν δεν τα δει, δε χρειάζεσαι το σεβασμό του, ούτε αυτός το δικό σου. Νομίζω πως είναι ένα παιχνίδι σαν τη χημεία του έρωτα, δεν μπορείς να το παλέψεις για να γεννηθεί στην πορεία, συμβαίνει στα πρώτα δευτερόλεπτα, σαν σπίθα.
Έτσι κι ο σεβασμός, όσο κι αν τον διεκδικείς και πέφτεις στα πατώματα για χάρη του, τόσο λιγότερο τον αξίζεις. Ειδικά αν τον απαιτήσεις, εκεί το έχασες το παιχνίδι ανεπιστρεπτί. Με το δάχτυλο σηκωμένο, αγριάδα, απειλές κι υποδείξεις μπορείς πολύ απλά και γρήγορα να κερδίσεις το φόβο, αίσθημα εσφαλμένα συνυφασμένο με το σεβασμό. Άλλη μεγάλη μπούρδα που ανέθρεψε γενιές και γενιές.
Μύθοι και παραπλανήσεις ξεχασμένες απ’ τις εποχές που ακόμα κι αν ο πατέρας τάραζε τη μάνα στο ξύλο και μπεκρούλιαζε ολημερίς στο καφενείο και πουλούσε την κόρη σ’ έναν άγνωστο για ένα κτήμα, όφειλες να τον σέβεσαι. Το λάθος είναι στο φόβο. Τι σχέση έχει ο φόβος με το σεβασμό;
Μπορείς να καλλιεργήσεις εύκολα το φόβο, αλλά όποιος σε φοβάται μην περιμένεις ότι θα κάνει πράξη όσα του λες με χαρά. Θα σε υπακούσει, θα συμφωνήσει μαζί σου, αλλά όταν εσύ στρέψεις το βλέμμα αλλού θα γελάσει μαζί σου ίσως και να σε λυπηθεί που ζεις μέσα στην πλάνη του σεβασμού που τάχα ενέπνευσες.
Τίποτα, καμιά προσπάθεια, καμία επίκληση σε κανένα άλλο αίσθημα, καμιά δημαγωγία, καμιά συγγένεια, ακόμα και καμιά ηλικία, δεν μπορεί να σφηνώσει σε κανένα μυαλό και σε καμιά καρδιά το σεβασμό με το ζόρι. Δηλαδή επειδή κάποιος σε περνά τριάντα χρόνια πάει να πει ότι είναι κι άξιος του σεβασμού σου απλώς και μόνο επειδή είχες την γκαντεμιά να γεννηθείς αργότερα;
Ο σεβασμός ο δικός σου, ο δικός μου κι όλων των ανθρώπων είναι καθαρά θέμα αξίας ατομικής, αν θες πνευματικής. Κι ο πιο μορφωμένος, κι ο πιο θαρραλέος, κι ο πιο γέρος αν δε σου γεννάν εκτίμηση, δέος, σεβασμό απλά και μόνο με την επαφή απλώς δεν τα αξίζουν.
Δεν αρκεί να απαιτήσεις το σεβασμό. Δεν μπορείς, είναι αφελές κι ανώφελο να πατάς πάνω σε επιθυμίες κι απαιτήσεις και προσπάθειες δικές σου για να το επιβάλλεις σε κάποιον άλλον. Με την πίεση και το στανιό μπορεί να κερδίσεις την ανοχή κάποιου κι αν βασιστείς στην υπομονή του άλλου μην περιμένεις πως θα σε εκτιμήσει κάποτε στο μέλλον. Πιθανότατα θα σιχαθεί την καταπίεση και θα εξαφανιστεί.
Επιμέλεια Κειμένου Μαριάνας Μάργαρη: Πωλίνα Πανέρη
Συντάκτης: Μαριάνα Μάργαρη
