Στη σύγχρονη εποχή, οι πληροφορίες μας κατακλύζουν, κάθε μέρα, όλη μέρα. Αλήθεια, πόσες φορές μέσα σε 24 ώρες, βρίσκεσαι αντιμέτωπος με αποφάσεις. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, καλούμαστε να πάρουμε εκατοντάδες αποφάσεις – τι θα φορέσουμε, τι θα φάμε, ποιο email να απαντήσουμε πρώτο, ποιες υποχρεώσεις να προτεραιοποιήσουμε. Και δεν είναι υπερβολή όταν το λέμε! Αυτή η συνεχής διαδικασία επιλογών, δημιουργεί ένα αόρατο βάρος, μια ψυχολογική κόπωση από τις πολλές αποφάσεις ή αλλιώς, decision fatigue.
Όσο περισσότερες αποφάσεις παίρνουμε μέσα στην ημέρα, τόσο πιο εύκολη, θεωρητικά, γίνεται η διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ποια η παγίδα, όμως, της υπερβολικής αυτής σκέψης; Ο εγκέφαλος, όπως και το σώμα μας, έχει περιορισμένη ενέργεια, και όταν εξαντλείται, αρχίζουμε να λειτουργούμε μηχανικά, να αναβάλλουμε υποχρεώσεις, μα το κυριότερο, να παίρνουμε βεβιασμένες και κακές αποφάσεις. Φυσικά, η υπερπληθώρα πληροφοριών που λαμβάνουμε καθημερινά μας καθιστά ακόμα πιο επιρρεπείς στην υπερβολική σκέψη. Κάθε επιλογή μοιάζει πιο σύνθετη από ότι θα έπρεπε, καθώς προσπαθούμε να αναλύσουμε όλα τα πιθανά αποτελέσματα. Αυτό, δεν επηρεάζει μόνο την παραγωγικότητά μας αλλά και τη δημιουργικότητά μας, καθώς ο εγκέφαλος δεν έχει τον χώρο και την ηρεμία να αυτοσχεδιάσει και να «γεννήσει» νέες ιδέες.
Είναι λοιπόν γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής απαιτεί συνεχή λήψη αποφάσεων, κάτι που αφήνει ελάχιστο περιθώριο για αυθορμητισμό και δημιουργικότητα. Πολλές φορές, αντί να αφήνουμε τη φαντασία μας ελεύθερη, αναλωνόμαστε σε μικρές, ασήμαντες αποφάσεις, όπως το τι να παραγγείλουμε ή ποιος δρόμος θα μας γλιτώσει 3 λεπτά περπάτημα. Καταναλώνουμε τόση ενέργεια λοιπόν με αποτέλεσμα να βρισκόμαστε διαρκώς σε ένα νοητικό overlaod, νιώθουμε εξαντλημένοι και δυσκολευόμαστε να συγκεντρωθούμε σε σημαντικά ζητήματα.
Ευτυχώς, όμως, υπάρχουν τρόποι να μειώσουμε την επίδραση της ψυχολογικής κόπωσης από τις αποφάσεις. Αρχικά, η απλοποίηση της καθημερινότητάς μας. Δημιουργώντας ρουτίνες και καθιερώνοντας σταθερές συνήθειες, μπορούμε να μειώσουμε τον αριθμό αποφάσεων που πρέπει να πάρουμε καθημερινά. Γι’ αυτό άλλωστε πολλοί επιτυχημένοι άνθρωποι, όπως ο Steve Jobs και ο Mark Zuckerberg, φορούσαν σχεδόν πάντα ίδια ρούχα. Επίσης, ένας ιδανικός τρόπος «επιβίωσης» είναι φιλτράροντας τις πληροφορίες που λαμβάνουμε, ώστε να αποφεύγουμε την υπερφόρτωση του εγκεφάλου μας. Η μείωση της έκθεσης στα social media και στα ατελείωτα streams ειδήσεων μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση της προσοχής μας.
Ακόμα, ξεκινώντας την ημέρα με ξεκάθαρο πλάνο και συγκεκριμένους στόχους, αποφεύγουμε να χανόμαστε σε δευτερεύουσες αποφάσεις, που στο τέλος της μέρας, μας βασανίζουν χωρίς λόγο. Η δημιουργία μιας «to do list» μπορεί να βοηθήσει στο να οργανώσουμε τις σκέψεις μας και να μειώσουμε το άγχος. Επίσης, μια καλή στρατηγική είναι να προγραμματίζουμε από πριν κάποιες επιλογές μας, όπως τα γεύματα της εβδομάδας ή το outfit της ημέρας. Έτσι, μπορούμε με αυτό τον τρόπο να «γλυτώσουμε» χρόνο, αφήνοντας το μυαλό μας «ελεύθερο» ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει πιο σημαντικά θέματα. Πέρα όμως από αυτά, το πιο σημαντικό είναι να είμαστε και δημιουργικοί. Χρειάζεται να δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο χωρίς εξωτερικά ερεθίσματα. Να αφεθούμε και να επανέλθουμε με καινοτόμες και ολόδικές μας ιδέες. Γιατί μόνο όταν το μυαλό μας είναι ελεύθερο, σκαρώνει τα καλύτερα.
Το decision fatigue είναι μια πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά, και ναι(!) επηρεάζει τη μέρα μας, όπως και την ικανότητά μας να παίρνουμε καλές και ουσιαστικές αποφάσεις. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας βομβαρδίζει με ατελείωτες επιλογές, στερώντας μας πολύτιμη πνευματική ενέργεια και δημιουργικότητα. Μας μαθαίνει να μη σκεφτόμαστε με φαντασία, αλλά μηχανικά και χωρίς ουσία, – να κάνουμε κάτι απλά για να γίνει. Ωστόσο, με στρατηγικές όπως η απλοποίηση της ρουτίνας, ο περιορισμός της πληροφορίας και η ανάληψη αποφάσεων εκ των προτέρων, μπορούμε να προστατεύσουμε την ψυχική μας και να αποκτήσουμε τον έλεγχο της σκέψης μας.
Πολλές φορές, είναι συναρπαστικό να πηγαίνεις κόντρα σε όλα. Εκμεταλλεύσου, λοιπόν, την ελευθερία σκέψης που έχεις· έλεγξε και κυριάρχησε του μυαλού σου αλλά και της σύγχρονης εποχής, μόνο έτσι επιβιώνεις σήμερα. Κάνε κάτι το διαφορετικό, κάτι το περίεργο, έτσι κι αλλιώς σε αυτά κρύβεται και η μαγεία, αν το δούμε στο βάθος.
ΥΓ: Αν νιώθεις το σύστημα να σε βομβαρδίζει με πληροφορίες και επιλογές, θυμήσου ότι υπάρχει και το ένστικτο.
Συντάκτης: Άντρεα Λαζαρίδου
