Στο Βέλγιο έγιναν τα πρώτα καλλιστεία «όμορφης ψυχής» κι έχουμε απορίες

«Η αληθινή ομορφιά δεν προέρχεται από ένα τέλειο σώμα που ανταποκρίνεται σε αυτό που επιβάλλει η κοινωνία, αλλά από ένα σώμα που έχει να πει μια ιστορία». Αυτό ήταν το μότο των φετινών καλλιστείων του Βελγίου, τα οποία ως «Κορυφαία Γυναίκα του Βελγίου» έστεψαν τη Λόρι Ντριζ, μια από τις 60 διαγωνιζόμενες ηλικίας 23 έως 64 ετών. Κι αν ακούγοντας για καλλιστεία φέρνουμε στο μυαλό μας αιθέριες υπάρξεις να περπατάνε με μαγιό και τουαλέτες, απαντώντας αμήχανα σε ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με την παγκόσμια ειρήνη, εδώ τα πράγματα είναι διαφορετικά.

Η ιδιαιτερότητα των καλλιστείων αυτών ήταν ότι επιβράβευσαν –ή τουλάχιστον προσπάθησαν να επιβραβεύσουν– την εσωτερική ομορφιά, την πορεία των γυναικών και την εξέλιξή τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, οι διαγωνιζόμενες συμμετείχαν πρώτα σε ένα εννιάμηνο πρόγραμμα για να ανακαλύψουν και να αποδεχτούν τον εαυτό τους. Ελάχιστα μυήθηκαν σε όρους styling κι αισθητικής περιποίησης γιατί όπως επισημαίνει και η υπεύθυνη του προγράμματος, Ναταλί ντε Ρεκ «μια γυναίκα που είναι καλά μέσα της, καλά με το σώμα της, είναι μια γυναίκα απλώς ‘Ουάου’».

Belgium crowns Top Woman in pageant of inner beauty https://t.co/MjHUOoFNqe pic.twitter.com/xU34hT9y6N

— Reuters (@Reuters) May 22, 2024

Και τελικά, το αποτέλεσμα ήταν δεκάδες γυναίκες που έκλαιγαν και μόνο στο άκουσμα ότι θα βρεθούν πάνω σε μια πασαρέλα, θα εκτεθούν και θα αξιολογηθούν, να βαδίσουν όλες ανεξαιρέτως με αυτοπεποίθηση, η οποία πήγαζε και πηγάζει από τον ίδιο τους τον ψυχισμό κι όχι από μια εικόνα που παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά: Είναι σύντομης διάρκειας, είναι πολλές φορές κατασκευασμένη και το σπουδαιότερο: τα κριτήρια για την αξιολόγησή της έχουν τεθεί από άλλους, από την κοινωνία, ενώ αγνοείται τελείως το γεγονός ότι η εξωτερική ομορφιά –ακόμα κι αν μιλήσουμε με όρους καθαρά αισθητικούς– είναι μια έννοια υποκειμενική. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα, αν πάρουμε έργα τέχνης που απεικονίζουν ανθρώπινες μορφές από διαφορετικές χρονικές περιόδους και τα συγκρίνουμε είτε μεταξύ τους είτε με πραγματικούς ανθρώπους μεταγενέστερων εποχών που έμειναν ως είδωλα στην ιστορία. Τι σχέση έχει μια αρχαιοελληνική κόρη με την αναγεννησιακή Αφροδίτη του Μποτιτσέλι και τη Σίντι Κρόφορντ της δεκαετίας του ’80 και ’90; Τι σχέση έχουν άραγε όλες αυτές με το σήμερα όπου βγαίνουμε και διατυμπανίζουμε πόσο υποκειμενική είναι η εξωτερική ομορφιά την ίδια στιγμή που είμαστε πρόθυμοι και πρόθυμες να ξοδέψουμε τον μισθό μας μέχρι τελευταίου cent σε μια ατελείωτη γκάμα υπηρεσιών που θα παρέμβουν στην εξωτερική μας εμφάνιση;

Τα καλλιστεία, λοιπόν, αυτά, εντόπισαν το πρόβλημα και θέλησαν να θέσουν τα θεμέλια για να το θεραπεύσουν. Προσανατόλισαν το κοινό σε ζητήματα εσωτερικής ομορφιάς, πνευματικής αναζήτησης και ψυχικής βελτίωσης. Σε ζητήματα αποδοχής της διαφορετικότητας, διασφάλισης της ψυχικής υγείας κι αρμονίας στις σχέσεις με τους γύρω μας. Υπάρχει, όμως και η άλλη όψη του νομίσματος. Αν η εξωτερική ομορφιά είναι υποκειμενική, γιατί να μην είναι και η εσωτερική; Όχι από την άποψη ότι σε διαφορετικές εποχές η έννοια της καλοσύνης άλλαξε περιεχόμενο. Αλλά από την άποψη ότι ακόμα κι ο ίδιος άνθρωπος θεωρείται «καλός» σε συγκεκριμένες περιστάσεις και «κακός» σε άλλες. Να το δούμε λίγο ρεαλιστικά; Συζητάμε για τον ίδιο άνθρωπο σε μια παρέα και μπορεί γι’ αυτόν να διατυπωθούν πενήντα διαφορετικές απόψεις. Γιατί; Γιατί ο ένας έχει την εικόνα του ανθρώπου αυτού ως φίλου, ο άλλος ως ερωτικού συντρόφου, ο άλλος ως πατέρα, ο άλλος ως συναδέλφου κι όλοι μαζί πάνε να ενώσουν το παζλ της προσωπικότητάς του.

Και η εσωτερική ομορφιά είναι υποκειμενική. Αρχικά, διότι αυτό που λέμε κι εννοούμε ως προσωπική πορεία, πνευματική καλλιέργεια κ.λπ. ορίζεται από τις προσπάθειες ενός ατόμου, ενός «εγώ», που εξ ορισμού είναι ένα υποκείμενο διαφορετικό από τα άλλα. Δεύτερον, διότι, όπως προαναφέρθηκε, το «εγώ» αυτό έχει την τάση να αναπτύσσει πολλά διαφορετικά «εγώ» σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Εξ’ ου και πολλές φορές το ίδιο άτομο το συναντάμε σε μια διαφορετική περίσταση κι εκφράζουμε την έκπληξή μας γιατί ανακαλύπτουμε μια διαφορετική προσωπικότητα. Και τρίτον, κάθε «εγώ» έχει χτυπηθεί ή ευνοηθεί διαφορετικά από τη ζωή. Ναι, το έγκλημα είναι έγκλημα και η αγαθοεργία, αγαθοεργία. Τα γεγονότα δεν αλλάζουν. Υπάρχουν, όμως, φορές που αλλάζουν οι συνθήκες και τα κίνητρα. Όταν βλέπεις μια συμπεριφορά τιποτένια, βλέπεις το αποτέλεσμα. Το έχεις μπροστά σου. Δεν έχεις μπροστά σου, όμως, την πιθανή εξήγηση που είναι ο ψυχισμός του ατόμου, ο οποίος σε αυτά τα καλλιστεία αξιολογείται.

Δεν υπάρχει δίλημμα αν ένας άνθρωπος πρέπει να καλλιεργεί πρωτίστως την εσωτερική ή την εξωτερική του ομορφιά. Ένας άσχημος –σύμφωνα με τα πρότυπα– άνθρωπος σε κερδίζει στο λεπτό με τη συμπεριφορά του, ένας όμορφος –πάλι σύμφωνα με τα πρότυπα– σε χάνει από θαυμαστή αμέσως μόλις πετάξει το πρώτο μαργαριτάρι ή επιδείξει μια απρεπή συμπεριφορά. Δεν υπάρχει, επίσης, δίλημμα για το αν αυτά τα καλλιστεία έπρεπε να πραγματοποιηθούν με αυτό το σκεπτικό ή όχι. Σίγουρα είναι πέρα από αισιόδοξο κι ευχάριστο το γεγονός ότι βρίσκονται mainstream κι εμπορικοί τρόποι να προωθηθεί μια καινοτομία, ένα μήνυμα περί αγάπης εαυτού, εν πολλοίς, η ουσία. Η πρόθεση ήταν παραπάνω από άριστη, στην πράξη όμως, ίσως πρέπει να εκφραστεί κάπως αλλιώς γιατί χάνεται στην αξιολόγηση, στη βάση δηλαδή.

Η ομορφιά του σώματος δεν είναι ο κακός της υπόθεσης ούτε η ομορφιά της ψυχής ο καλός. Κι αλίμονο, αν δεν μπορεί το πρώτο να αξιολογηθεί επειδή είναι κάτι το υποκειμενικό, σίγουρα δεν μπορεί να αξιολογηθεί ούτε το δεύτερο γιατί αυτό είναι διπλά και τριπλά υποκειμενικό. Μια μάνα είναι κουκουβάγια όχι μόνο επειδή βλέπει το παιδί της ομορφότερο από όλα, αλλά επειδή το βλέπει και πιο έξυπνο, πιο ευγενικό, πιο συνεργάσιμο, πιο χαμογελαστό και πιο ευαίσθητο. Και ναι, την υποκειμενικότητα της εσωτερικής ομορφιάς την αγαπάμε και τη θέλουμε γιατί είναι αυτή που κάνει κάποιους ανθρώπους να έχουν ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας.

Φωτογραφία από in.gr