Τα μουσεία είναι πολύ πιο κουλ απ΄όσο τους αναγνωρίζουμε

Ο Ορχάν Παμούκ είχε πει ότι τα πραγματικά μουσεία είναι μέρη όπου ο χρόνος μετατρέπεται σε χώρο. Οι άνθρωποι είχαν από πάντα την έμφυτη τάση να συλλέγουν περίεργα και μοναδικά αντικείμενα και να τα κατατάσσουν σε κατηγορίες. Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν πως αυτό γινόταν είτε για επίδειξη οικονομικής άνεσης, κυρίως από ευγενείς ανθρώπους, είτε από την ανάγκη του ανθρώπου ν’ αφήνει υλικές μαρτυρίες για τις επόμενες γενιές. Στις περισσότερες περιπτώσεις κυρίαρχος λόγος για μια συλλογή είναι η αγάπη των αντικειμενικών και των φυσικών τους χαρακτηριστικών, ενώ σε άλλες το κίνητρο είναι περισσότερο η ανάγκη για γνώση.

Κάπου εκεί έχουμε και την εμφάνιση των πρώτων μουσείων. Στην αρχαία Ελλάδα, ο όρος μουσείο αναφέρεται στο τέμενος των Μουσών. Στις μέρες μας τον συναντάμε με διαφορετική υπόσταση. Από τα χρόνια της Αναγέννησης κι έπειτα εμφανίζονται οι πρώτες οργανωμένες συλλογές κλειστές μεν στο κοινό, ανοιχτές δε σε περιορισμένο κύκλο ανθρώπων. Με τον ερχομό του 18ου αιώνα υπάρχει μια εμφανής μεταφορά από την ιδιωτικοποίηση των αντικειμενικών στη δημοσιοποίησή τους με το άνοιγμα των χωρών στο ευρύ κοινό. Από εκείνη την περίοδο κι έπειτα ο όρος του μουσείου έχει αλλάξει φτάνοντας στο σήμερα που τα μουσεία όντας ανοιχτά πλέον δημιουργούν ισχυρούς δεσμούς με τους επισκέπτες τους.

Οι κατηγορίες των μουσείων χωρίζονται ανάλογα με το είδος των εκθεματικών συνόλων ενώ δημιουργούνται κι οι αντίστοιχες κατηγορίες μουσείων, οι οποίες διαμορφώνουν και την ανάλογη θεματική διακόσμηση του χώρου. Οι ακόλουθες κατηγορίες αναφέρονται στα βασικά είδη μουσείων κι έτσι υπάρχουν τα Ιστορικά Μουσεία, τα Αρχαιολογικά Μουσεία, τα Πολεμικά Μουσεία, τα Μουσεία Γεωλογίας, τα Εθνογραφικά Μουσεία, τα Τεχνολογικά– Βιομηχανικά Μουσεία, τα Μουσεία Φυσικών Επιστημών, τα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, τα Μουσεία Τέχνης και τα Γενικά Μουσεία. Κάθε είδος είναι μοναδικό κι έχει να προσφέρει μια ξεχωριστή εμπειρία.

Καθώς στις μέρες μας η τεχνολογία προχωρά, τα μουσεία εξελίσσονται περισσότερο προσθέτοντας στον χώρο τους νέα μέσα, όπως τα οπτικό-ακουστικά υλικά. Αυτή η εξέλιξη έχει δώσει, επίσης τη δυνατότητα να γίνουν πιο ελκυστικά μέσα από διαδραστικές δραστηριότητες προσελκύοντας έτσι μεγάλο ηλικιακό εύρος κοινού.
Σημαντικό ρόλο σ’ ένα μουσείο εκτός των εκθεμάτων, που είναι οι πρωταγωνιστές, έχουν οι ξεναγήσεις. Είτε ομαδικές, είτε ατομικές βοηθούν στην εκτεταμένη κατανόηση και γνώση και των χαρακτήρων και των νοημάτων των εκθεμάτων. Πολλοί άνθρωποι στηρίζουν αυτή την άποψη. Από την άλλη υπάρχουν κι εκείνοι που τους αρέσει να περιφέρονται στους χώρους ενός μουσείου και να εξερευνούν μόνοι τους τα εκθέματα. Κι αυτό είναι μια συγκλονιστική εμπειρία.

Όσοι αγαπούν την τέχνη και τη δημιουργία βιώνουν κάτι το ξεχωριστό. Η αίσθηση του να βρίσκεσαι ανάμεσα σ’ αντικείμενα που έχουν αντέξει μέσα στο χρόνο, σημαντικών κι αξιόλογων καλλιτεχνών που έχουν χαρακτηρίσει μια εποχή, σού προκαλεί δέος. Οι αισθήσεις είναι όλες ενεργές και σ’ εγρήγορση. Κάποια αντικείμενα θα σου προκαλέσουν χαρά, άλλα συγκίνηση, άλλα ανατριχίλα κι άλλα ταχυκαρδία. Σε κάποια θα σταθείς δύο λεπτά και σ’ άλλα ένα τέταρτο αναλύοντας κάθε λεπτομέρεια. Κάποια θα τα επεξεργαστείς από όλες τις οπτικές γωνίες και κάποια θα τα προσπεράσεις ρίχνοντας μια ματιά.

Θ’ ανατρέξεις σε όλες τις αίθουσες αργά αργά εντοπίζοντας και το παραμικρό που θα σου τραβήξει την προσοχή.
Σε κάποιες αίθουσες θα ξαναγυρίσεις ψάχνοντας μήπως σου ξέφυγε κάτι και θα σκανάρεις το χώρο ξανά και ξανά. Κι όταν βρεις αυτό το κάτι θα νιώσεις ένα λυγμό ν’ ανεβαίνει από το στέρνο σου, σαν να ανακάλυψες θησαυρό. Μια αίσθηση ανακάλυψης πλανάται στον αέρα. Νιώθεις σαν τον εξερευνητή που ψάχνει για κάτι καινούργιο κι ανεπανάληπτο.

Αν όλα τα εκθέματα επικοινωνούν με το θεατή, στον καθένα μιλάνε με διαφορετικό τρόπο. Ο καλλιτέχνης μέσα από το δημιούργημά του περνάει μηνύματα και σημεία που εκλαμβάνονται διαφορετικά. Το μήνυμα είτε είναι ξεκάθαρο, είτε χρειάζεται σκέψη για να αποκαλυφθεί. Η τροφή για σκέψη που λαμβάνεις είναι σε μεγάλο βαθμό. Έχεις χρόνο να μείνεις με τον εαυτό σου ν’ αναλογιστείς, να σκεφτείς, να ψάξεις και να μάθεις.

Κάθε επίσκεψη είναι μια επαναλαμβανόμενη εμπειρία με διαφορετικά στάδια. Αποκομίζεις γνώση κι αναμνήσεις. Συνδυάζεις κοινά σημεία ζώων του τότε και του σήμερα. Και χαίρεσαι που ανακαλύπτεις και τελικώς κατανοείς πως πολλές παραδόσεις και συνήθειες έχουν μεταφερθεί στην εποχή μας.  Είναι ανεκτίμητες οι στιγμές που ζεις μέσα σ’ ένα μουσείο. Μια ψυχική αγαλλίαση και μια γλυκιά αίσθηση του ωραίου και του καλαίσθητου παραμένει μέχρι την επόμενη φορά.