Είσαι λοιπόν μητέρα και η ζωή σου έχει αλλάξει οριζόντια και κάθετα. Πρακτικά και ψυχολογικά. Ξυπνάς ένα πρωινό και είσαι άλλος άνθρωπος. Με νέες προτεραιότητες και νέο πρόγραμμα. Όσο πιο πειθαρχημένος άνθρωπος ήσουν πριν, τόσο πιο εύκολη θα σου είναι η μετάβαση στο νέο σου ρόλο. Κι όσο πιο «ευρύχωρη» ήταν η παλιά σου ζωή, τόσο πιο εύκολο θα είναι να χωρέσει αυτή η νέα ζωή που ανοίχτηκε μπροστά σου γυρνώντας από το μαιευτήριο.
Μια γυναίκα καριέρας θα δυσκολευτεί περισσότερο να χάσει προσωρινά πολλά κομμάτια από την παλιά της ζωή στην προσπάθειά της να βρει χρόνο να είναι μια «παραγωγική» μαμά. Και με τον όρο «παραγωγική» δεν εννοούμε τίποτα άλλο από το να είναι σε θέση να προσφέρει ποιοτικό χρόνο στη μητρότητα. Αντίθετα μια γυναίκα που η κύρια ασχολία της είναι το σπίτι κι η οικογένεια, είναι πιο έτοιμη να δοθεί χρονικά στις νέες απαιτήσεις.
Η γυναίκα που γίνεται μητέρα αποκτά και μία νέα ταυτότητα. Δεν είναι ακόμη ένας ρόλος, είναι ακόμη πιο βαθύ αυτό που συμβαίνει. Είναι σαν κάτι ακόμη να κυλάει στο αίμα της. Και γι’ αυτό χρησιμοποιούμε τον όρο «ταυτότητα». Η έννοια «ρόλος» φαντάζει σαν κάτι επιδερμικό μπροστά στη ριζική αλλαγή των πάντων που σου δίνει η έννοια της ταυτότητας. Η έλευση ενός μωρού μπορεί να αλλάξει το ρόλο ενός άνδρα, να προστεθεί, μάλλον, σαν ένας νέος ρόλος στη ζωή ενός άνδρα. Η γυναίκα όμως δεν αποκτά απλά έναν έξτρα ρόλο. Αποκτά μία νέα ταυτότητα.
Το λάθος που κάνουμε πολλές γυναίκες είναι, λοιπόν, το εξής. Παρά το γεγονός ότι έχουμε πλήρη επίγνωση της νέας μας ταυτότητας (με το που γινόμαστε μητέρες), δε συνειδητοποιούμε ότι αυτή η ταυτότητα είναι μία δεύτερη. Παράλληλη με την πρώτη. Κάτι σαν τους απατεώνες που βρίσκουμε στα αρχεία της σήμανσης! Η παλιά μας ταυτότητα δε σβήνεται, δε διαγράφεται, μένει στο αρχείο και είναι άλλο ένα ακόμη αναγνωριστικό μας όνομα. Με άλλα λόγια, δεν είμαστε μόνο μητέρες επειδή γίναμε μητέρες. Είμαστε και γυναίκες. Είμαστε πριν τη γέννηση των παιδιών μας και θα είμαστε πάντα.
Η τελευταία διαπίστωση ίσως φαίνεται σαν κάτι αυτονόητο, όμως τελικά και δυστυχώς δεν είναι για όλες τις γυναίκες. Κι εκεί έγκειται η διαφορά των παραπάνω εννοιών. Οι άντρες αλλάζουν ρόλους, οι γυναίκες αποκτούν όμως νέα ταυτότητα. Όχι όμως με τη σεξιστική οπτική της κοινωνίας που μας»φιλοξενεί». Ποια είναι αυτή; Εκείνη που θέλουν τη ζωή μιας μητέρας να είναι διαφορετική από εκείνη μιας άτεκνης γυναίκας.
Αποκτώ μια νέα, παράλληλη ταυτότητα δε σημαίνει ότι έχω περιορισμένη πρόσβαση σε όλα όσα ήμουν κι έκανα πριν. Δε σημαίνει ότι δεν είμαι ό,τι ήμουν πριν. Σημαίνει ότι έχω τα ίδια ακριβώς δικαιώματα στη ζωή, που είχα και πριν, παράλληλα με την απόκτηση μιας νέας κοσμοθεωρίας που την αποκτάς μόνο με τη μητρότητα. Ίδια δικαιώματα στη ζωή σε όλα τα επίπεδα. Από τη διεκδίκηση μιας εργασίας στον επαγγελματικό στίβο μέχρι το πιο απλό, όπως είναι το λούσο ή μια νυχτερινή ψυχαγωγία.
Δεν είναι όμως μόνο το σεξιστικό στοιχείο στα φίλτρα της κοινωνίας, ας μη τα ρίχνουμε όλα σε τρίτους. Άλλωστε η κοινωνία απαρτίζεται αριθμητικά και από τα δύο φύλα και τα στεγανά της έχουν φτιαχτεί από ανθρώπους και των δύο φύλων. Είμαστε εμείς οι ίδιες οι γυναίκες που αφήσαμε ή επιτρέψαμε να χαθεί η πρώτη από τις δύο μας ταυτότητες. Ξεχάσαμε (ορισμένες) εμείς το πώς να είμαστε γυναίκες παράλληλα (αν όχι πρωτίστως), δε μας φταίει η δομή της κοινωνίας γενικότερα.
Ξεχάσαμε να συνεχίσουμε να είμαστε γυναίκες πριν και πάνω απ’ όλα, ταυτότητα που σαφώς και δίνει υγιή έκφραση σε οτιδήποτε καινούριο γίνουμε ή κάνουμε. Παραμελήσαμε τον εαυτό μας, κόψαμε τις σπουδές μας, αφήσαμε δια παντός τη δουλειά ή την τέχνη μας, παραμελήσαμε την προσωπική μας αισθητική, κόψαμε το γυμναστήριο, το κομμωτήριο και το μακιγιάζ. Ιδίως οι γυναίκες που ασχολούνται σε μόνιμη βάση με τα οικιακά.
Υπάρχει το εξής παράδοξο με τις γυναίκες καριέρας, σε σχέση με τις γυναίκες που ασχολούνται με τα οικιακά, είτε σε μόνιμη βάση, είτε για τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού. Οι γυναίκες της πρώτης κατηγορίας, λόγω ρυθμών και φόρτου εργασίας, ίσως να αισθάνονται ενοχικά ασυνεπείς απέναντι στο χρόνο που αφιερώνουν στη μητρότητα και στην οικογένεια γενικότερα, καταφέρνουν όμως επιτυχέστερα να πληρούν τις προϋποθέσεις της πρώτης τους ταυτότητας. Φροντίζουν όμως τον εαυτό τους ιδιαίτερα και καθημερινά. Σε αντίθεση με τις άλλες.
Η ουσία βρίσκεται κάπου στη μέση. Σε ένα μαγικό συνδυασμό που λίγες καταφέρνουμε να πετύχουμε. Μα είναι εφικτός. Είναι η εύρεση παραγωγικού χρόνου (κι ας είναι και λίγος) καθημερινά για όλα. Είμαστε μητέρες μα είμαστε και γυναίκες. Δεν πρόκειται κανείς να μας το θυμίσει παρά μόνο εμείς οι ίδιες. Είμαστε πολυδύναμα όντα. Μπορούμε.
Συντάκτης: Ελευθερία Παπασάββα
