Η Βασίλισσα Ισαβέλλα Α΄ θεωρείται ευρέως ως μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της ισπανικής κληρονομιάς. Το φύλο και η σειρά γέννησης της θα μπορούσαν να την είχαν κρατήσει μακριά από το θρόνο όμως η Ισαβέλλα ήταν μια γυναίκα που αψήφησε τις πιθανότητες. Σκληρή, αποφασιστική και με σιδερένια θέληση, χειρίστηκε επιδέξια τις δυναστικές βεντέτες και τους πολιτικούς ανταγωνισμούς. Μαζί με τον σύζυγο της Φερδινάνδο Β΄ της Αραγονίας ένωσε πολιτικά αλλά και θρησκευτικά την άλλοτε χωρισμένη σε πολλά βασίλεια ιβηρική χερσόνησο. Ήταν εκείνη που έθεσε τα θεμέλια της εποχής της εξερεύνησης παίρνοντας την απόφαση να στηρίξει οικονομικά τον Χριστόφορο Κολόμβο στο ταξίδι του για τον Ατλαντικό Ωκεανό με αντάλλαγμα μέρος των κερδών που θα αποκόμιζε σε όποια νέα εδάφη θα ανακάλυπτε. Αυτή η συμφωνία είχε ως αποτέλεσμα την περίφημη ανακάλυψη του ισπανικού αποικισμού της Αμερικής, ο οποίος θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στην παγκόσμια ιστορία.
Την περίοδο εκείνη η Ισπανία δεν ήταν ενωμένη αντίθετα βρισκόταν χωρισμένη σε πολλά μικρά βασίλεια. Η Καστίλλη ήταν κάποτε μια μικρή χριστιανική δύναμη στη Βόρεια Ισπανία κατά τον 10ο αιώνα. Καθώς περνούσαν οι αιώνες η κυριαρχία της Καστίλλης άρχισε να επεκτείνεται και στον Νότο εκεί όπου βασίλευαν οι Μουσουλμάνοι ηγεμόνες της Ισπανίας, γνωστοί ως «Μαυριτανοί». Τα άλλα χριστιανικά βασίλεια της Ιβηρικής χερσονήσου ήταν η Αραγονία στα Ανατολικά, η Ναβάρα στα Βόρεια και η Πορτογαλία στα δυτικά, με τις τρεις αυτές περιοχές να διαθέτουν τις δικές τους βασιλικές οικογένειες.
Η Ισαβέλλα γεννήθηκε στις 22 Απριλίου 1451 στην πόλη Madrigal de las Altas Torres της Καστίλλης (Μια περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η σύγχρονη Ισπανία) από τον Ιωάννη Β΄ βασιλιά της Καστίλλης και την Ισαβέλλα της Πορτογαλίας. Ο πατέρας της είχε αποκτήσει ήδη έναν γιο από τον πρώτο του γάμο τον Ερρίκο ενώ δύο χρόνια αργότερα γεννήθηκε ο μικρότερος αδελφός της Αλφόνσο. Μόλις σε ηλικία τριών ετών η μικρή Ισαβέλλα βίωσε τον θάνατο του πατέρα της, με τον ετεροθαλή αδελφό της Ερρίκο Δ΄να αναλαμβάνει τον θρόνο ως πρωτότοκος γιος του βασιλιά αλλά και ο νόμιμος κληρονόμος του. Μόλις ο αδερφός της στέφθηκε βασιλιάς της Καστίλλης έστειλε την ίδια μαζί με τη μητέρα της και τον αδελφό της Αλφόνσο να ζήσουν μακριά από τις αυλές του παλατιού στο Αρέβαλο. Εκεί έλαβε ολοκληρωμένη εκπαίδευση πάνω στη ρητορική, τη ζωγραφική, τη φιλοσοφία και την ιστορία από μια επιλεγμένη σειρά δασκάλων που είχε ορίσει ο πατέρας της πριν πεθάνει.
Τα πρώτα χρόνια βασιλείας του ο Ερρίκος Δ΄ αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες. Ο άτεκνος πρώτος του γάμος ακυρώθηκε αλλά όχι χωρίς να εκτεθεί η σεξουαλική του ικανότητα που τον έθεσε αντιμέτωπο με το εκκλησιαστικό δικαστήριο. Το 1455 παντρεύτηκε για δεύτερη φορά την κόρη του βασιλιά της Πορτογαλίας, η οποία του χάρισε μια κόρη την Ιωάννα. Λίγο πριν τη γέννηση της Ιωάννας, ο Ερρίκος κάλεσε τα αδέρφια του πίσω στη Σεγκόβια με σκοπό να τα έχει υπό την επίβλεψη του. Όταν ο βασιλιάς όρισε ως επίσημη διάδοχο του για τον θρόνο της Καστίλλης την κόρη του, πυροδότησε μια θύελλα αντιδράσεων. Μια ομάδα ευγενών χρησιμοποίησε τις φήμες για την καταγωγή της Ιωάννας υποστηρίζοντας τον Αλφόνσο ως πραγματικό κληρονόμο. Η νεαρή Ισαβέλλα σε μια ριψοκίνδυνη κίνηση για την ίδια τάχθηκε στο πλευρό του μικρού της αδερφού. Η τόλμη της απέδωσε με τον βασιλιά Ερρίκο να υποχωρεί στο ζήτημα της κληρονομιάς με την προϋπόθεση πως ο Αλφόνσο έπρεπε να παντρευτεί την κόρη του Ιωάννα για να μοιραστούν και οι δυο το στέμμα.
Το 1468 όταν ο Αλφόνσο πέθανε σε ηλικία 15 ετών άφησε ως κληρονόμο του την Ισαβέλλα. Πολλοί από τους βαρόνους του βασιλείου ήταν κάτι περισσότερο από πρόθυμοι να συσπειρωθούν γύρω από την αξίωση της, προτρέποντας τη να καταλάβει την εξουσία χωρίς να περιμένει τον θάνατο του αδερφού της. Η νεαρή πριγκίπισσα παρουσιαζόμενη ως εγγυήτρια της καθιερωμένης τάξης προτίμησε να περιμένει τη σειρά της στη διαδοχή του θρόνου ενώ διαπραγματευόταν μια ισχυρότερη θέση για τον εαυτό της. Η υπομονή της απέδωσε καρπούς καθώς το 1468 ο Ερρίκος υπέγραψε μια συμφωνία με την οποία θα αναγνώριζε την ετεροθαλή αδερφή του ως διάδοχο του με την προϋπόθεση πως θα έπαιρνε τη συγκατάθεση του για να παντρευτεί. Η ίδια απέρριψε όλους τους υποψήφιους μνηστήρες που ενέκρινε ο αδελφός της και παντρεύτηκε τον Φερδινάνδο Β΄ της Αραγονίας. Ένας γάμος που θα δημιουργούσε τη βάση για την πολιτική ενοποίηση της Ισπανίας. Καθώς ο γάμος έγινε χωρίς τη συγκατάθεση του βασιλιά, η αναγνώριση της Ισαβέλλας ως κληρονόμου αποσύρθηκε από τον Ερρίκο ο οποίος όρισε την Ιωάννα για ακόμη μια φορά ως τη νέα κληρονόμο του.
Το 1474 αμέσως μετά τον θάνατο του Ερρίκου ξέσπασε ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ της βασιλικής οικογένειας με την Ισαβέλλα και την Ιωάννα να διεκδικούν τον περίφημο θρόνο της Καστίλλης. Ο πόλεμος διήρκησε πέντε χρόνια με τoν Φερδινάνδο να καταφέρνει να βγει νικητής στη Μάχη του Τόρο ενάντια στις πορτογαλικές δυνάμεις. Η νίκη αυτή έχρισε την Ισαβέλλα ως την πρώτη γυναίκα που θα βασίλευε στη μεσαιωνική ιστορία. Κατά την περίοδο της μοναρχίας της αναδιοργάνωσε το κυβερνητικό σύστημα, μείωσε κατά πολύ το επίπεδο εγκληματικότητας και απάλλαξε το βασίλειο από το τεράστιο χρέος που είχε αφήσει στην προηγούμενη θητεία του ο αδελφός της. Μαζί με τον σύζυγο της ίδρυσαν το δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης. Γνωστή και ως Ισπανική Ιερά Εξέταση αποτελούσε μια μυστική αστυνομική δύναμη για το στέμμα, η οποία επίσης εξασφάλιζε την παραμονή της εξουσίας στη μοναρχία. Μαζί ολοκλήρωσαν τη «Reconquista», ένα κίνημα που ξεκίνησε περίπου τον 8ο αιώνα με απώτερο σκοπό την κατάκτηση των μουσουλμανικών εδαφών της Ιβηρικής χερσονήσου από τα χριστιανικά βασίλεια του Βορρά. Η Γρανάδα αποτελούσε το τελευταίο μουσουλμανικό προπύργιο που έπεσε τελικά τον Ιανουάριο του 1492 μετατρέποντας έτσι ολόκληρη την Ιβηρία σε πλήρη χριστιανικό έλεγχο.
Κατά τη διάρκεια εκείνης της χρονιάς εκδόθηκε το διάταγμα της Αλάμπρα, γνωστό και ως «Διάταγμα της απέλασης» από την Ισαβέλλα και τον Φερδινάνδο όπου ανάγκαζε τον εβραϊκό πληθυσμό του βασιλείου είτε να ασπαστούν τον Χριστιανισμό, είτε να φύγουν. Ένα ακόμα σημαντικό γεγονός που σημάδεψε εκείνη τη χρονιά ήταν το πρώτο ταξίδι του Χριστόφορου Κολόμβου για τον Νέο κόσμο. Ο γενοβέζος εξερευνητής είχε καταφέρει να πείσει με επιτυχία το βασιλικό ζεύγος να χρηματοδοτήσουν το ταξίδι της ανακάλυψης του. Οι προσπάθειες της Ισαβέλλας και του Φερδινάνδου να εξαπλώσουν τη χριστιανική τους πίστη στα εδάφη τους αναγνωρίστηκαν από τον Πάπα Αλέξανδρο Στ΄ ενώ τους απονεμήθηκε και ο τίτλος των «Καθολικών Μοναρχών».
Προς το τέλος της βασιλείας της η Ισαβέλλα δοκιμάστηκε από μια περίοδο οικογενειακών τραγωδιών. Το μεγαλύτερο από τα πέντε παιδιά της πέθανε κατά τη διάρκεια του τοκετού, με τον εγγονό της Μιγκέλ να αποβιώνει έναν χρόνο μετά τον θάνατο της μητέρας του. Ο μονάκριβος γιος της Χουάν δεν τα κατάφερε αντιμετωπίζοντας μια βαριά ασθένεια. Η κόρη της Ιωάννα κατακρίθηκε για την κυκλοθυμική συμπεριφορά της ενώ μετά τον θάνατο των αδελφών της έγινε η άμεση κληρονόμος της μητέρας της. Η βασίλισσα Ισαβέλλα απεβίωσε στις 26 Νοεμβρίου του 1504 σε ηλικία 53 ετών, με την κόρη της Ιωάννα να γίνεται η νέα βασίλισσα της Καστίλης και τον Φερδινάνδο Β΄ να υπηρετεί ως αντιβασιλέας μέχρι το θάνατο του 12 χρόνια αργότερα.
Η Ισαβέλλα Α΄, μια γυναίκα με τεράστια επιρροή κατά τη διάρκεια της βασιλείας της όπου αποτέλεσε σύμβολο της μεσαιωνικής ιστορίας. Μετά τον θάνατο της οι κάτοικοι της Καστίλης θρήνησαν για την απώλεια μιας μεγάλης βασίλισσας ενώ μέχρι και σήμερα στην επέτειο ταφής της χτυπούν οι καμπάνες στο βασιλικό παρεκκλήσι της Γρανάδας για να τιμήσουν τη μνήμη της.
Πηγή εικόνας: Ancient origins
Συντάκτης: Πολύμνια Κυριακίδου
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη
