Πόσες φορές έχεις πιάσει τον εαυτό σου να σκέφτεται το γιατί έκανες αυτές τις σπουδές, αν τελικά θέλεις ή μπορείς να δουλέψεις επάνω στον τομέα των σπουδών σου; Η αλήθεια είναι πως διαχρονικά υπάρχει η ιδέα ότι το πτυχίο είναι το εισιτήριό σου, το εφόδιό σου για τη μελλοντική σου εργασία, σαν να πρόκειται για μια σταθερή ευθεία διαδρομή: σπουδές, δουλειά, καριέρα, ασφάλεια. Όμως η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη και συνήθως εξαρτάται από πολλούς εξωγενείς παράγοντες, με βασικότερο ότι στην ηλικία των δεκαοκτώ κανένα παιδί δεν ξέρει τι πραγματικά θέλει να κάνει στην επαγγελματική του πορεία. Επομένως, μερικά χρόνια μετά δεν είναι κακό να νιώθεις ότι δε θέλεις να εργαστείς σε αυτό που σπούδασες· αντίθετα, κακό είναι να πιέζεσαι να συνεχίσεις σε κάτι μόνο και μόνο για να αποδείξεις ότι οι σπουδές σου δεν πήγαν χαμένες.
Στον σημερινό κόσμο, πάντα ο άνθρωπος ταυτίζεται με το επάγγελμα που ασκεί, και ειδικά με το κατά πόσο αυτό σχετίζεται με τις σπουδές του. Όμως στην πραγματικότητα οι σπουδές είναι μια εμπειρία ζωής, ένα κομμάτι αυτογνωσίας, ένα βήμα ανάπτυξης το οποίο διευρύνει τους ορίζοντες και σου δίνει ποικίλα εφόδια. Είναι ένα εργαλείο, μια αφετηρία, το οποίο θα σε βοηθήσει ίσως και να καταλάβεις ότι πολλές φορές άλλο αντικείμενο σπουδάζεις και εν τέλει άλλο σου ταιριάζει. Το ότι αγάπησες κάτι σε επίπεδο θεωρητικό ή ακαδημαϊκό δε σημαίνει ότι το ίδιο πράγμα μπορεί να γίνει η καθημερινότητά σου χωρίς να σε εξαντλεί ή να σε απομακρύνει από τον εαυτό σου. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα η αγάπη για τη γνώση και η επαγγελματική πραγματικότητα.
Κι εδώ ακριβώς έρχεται η ζώνη ασφαλείας. Πολλοί θα σου πουν ότι είναι κάτι που πρέπει να εγκαταλείψεις με κάθε κόστος. Σαν να είναι κάτι ασφαλές αλλά και βολικό ταυτόχρονα. Η αλήθεια όμως είναι διαφορετική, και αυτό γιατί το επάγγελμα που σπούδασες δεν είναι ο εχθρός, είναι η βάση σου. Τη στιγμή όμως που θα αρχίσεις να συναντάς ένα ντόμινο απορρίψεων στην αγορά εργασίας, θα βρεθείς ίσως στη σκέψη του τι γίνεται με το να δουλέψεις σε κάτι διαφορετικό από αυτό που σπούδασες.
Να θυμάσαι ότι η εργασία σε ένα αντικείμενο διαφορετικό από τις σπουδές σου δε σημαίνει πως θα πετάξεις τον εαυτό σου στο χάος χωρίς να έχεις ένα δίχτυ ασφαλείας. Αντιθέτως, σημαίνει ότι κάνεις βήματα που σε φέρνουν πιο κοντά στην εξέλιξή σου, ακόμα κι αν φοβάσαι ότι θα αποτύχεις. Άλλωστε, δεν ορίζουν τις δυνατότητές σου ένας τίτλος ή ένα πτυχίο.
Ωστόσο, όταν ψάχνεις δουλειά στο αντικείμενο των σπουδών σου και δέχεσαι αλλεπάλληλες απορρίψεις, αρχίζεις να νιώθεις ένα έντονο αίσθημα αμφιβολίας, ανασφάλειας και απογοήτευσης. Νιώθεις ότι δεν είσαι αρκετός, ότι κάτι έκανες λάθος, ότι όλα όσα επένδυσες πήγαν χαμένα. Όμως η αλήθεια μπορεί να είναι πολύ πιο απλή: ίσως αυτό το πεδίο να μην είναι τελικά φτιαγμένο για σένα, όχι επειδή δεν μπορείς, αλλά επειδή ένας άλλος τομέας σου ταιριάζει καλύτερα. Και εδώ έρχεται η στιγμή που θα πρέπει να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου. Το να παραδεχθείς ότι η καριέρα που ονειρεύτηκες στα δεκαοχτώ σου δεν ταιριάζει με τον άνθρωπο που είσαι μερικά χρόνια μετά, δεν είναι αποτυχία, είναι εξέλιξη· είτε πρόκειται για δουλειά επάνω σε μία οικογενειακή επιχείρηση είτε σε κάτι διαφορετικό.
Το κοινωνικό και σίγουρα το οικογενειακό περιβάλλον δε σου έμαθε να βλέπεις την αλλαγή σαν κάτι φυσικό. Αντιθέτως, σε έχει προγραμματίσει να θεωρείς την επιμονή, ακόμη και στην ακατάλληλη κατεύθυνση, ως σταθερότητα και υπευθυνότητα. Και πολλές φορές αυτό οδηγεί στο να σκέφτεσαι ότι ίσως απέτυχες ή δεν είσαι υπεύθυνος. Όμως η αληθινή υπευθυνότητα είναι να σέβεσαι τον εαυτό σου και να μην τον σπαταλάς σε κάτι που δεν σε γεμίζει.
Γιατί το ζητούμενο είναι να πας εκεί όπου πραγματικά νιώθεις ότι έχεις κάτι να δώσεις και να πάρεις, ακόμα κι αν αυτό δεν έχει καμία σχέση με το πτυχίο σου. Αν το σκεφτείς, οι απορρίψεις που δέχεσαι μπορεί να λειτουργούν σαν σημάδια, σαν καμπανάκια που σου δείχνουν ότι ίσως είναι η ώρα να κατευθύνεις αλλού την ενέργειά σου· όχι γιατί δεν αξίζεις, αλλά γιατί αξίζεις κάτι διαφορετικό που θα σου ταιριάζει καλύτερα. Και ίσως αυτό που νόμιζες πως αγαπούσες ήταν απλά μια αγάπη θεωρητική. Δεν είναι κακό αυτό. Το να ξεχωρίζεις τι αγαπάς σαν γνώση, σαν ιδέα, από το τι αγαπάς να ζεις κάθε μέρα, είναι μια από τις πιο ώριμες πράξεις που μπορείς να κάνεις. Δε σημαίνει ότι απαρνείσαι τις σπουδές σου ούτε ότι τις «πέταξες στα σκουπίδια». Σημαίνει ότι πήρες αυτό που είχαν να σου δώσουν – εμπειρίες, σκέψη, καλλιέργεια, μεθοδολογία – και το μετέτρεψες σε εφόδιο για τον δικό σου δρόμο.
Η ζωή δεν είναι μονόδρομος. Είναι διασταυρώσεις, αλλαγές, παρακάμψεις. Οι σπουδές σου είναι ο χάρτης και οι απορρίψεις τα σήματα που σε ειδοποιούν για δρόμους κλειστούς. Κι εσύ είσαι αυτός που αποφασίζει αν θα συνεχίσεις ευθεία, αν θα στρίψεις, αν θα ψάξεις καινούριο μονοπάτι. Γιατί στο τέλος της ημέρας το ζητούμενο δεν είναι να ακολουθήσεις το πτυχίο, αλλά να ακολουθήσεις τον εαυτό σου.
Το θάρρος δε βρίσκεται στο να μένεις πιστός σε ένα πλάνο που δε σε εκφράζει πια, αλλά στο να παραδεχθείς ότι άλλαξες, ότι μεγάλωσες, ότι είσαι κάτι παραπάνω από το παιδί που κάποτε διάλεξε μια σχολή. Σημαίνει να βρεις το μονοπάτι που, όσο δύσκολο κι αν είναι, σε οδηγεί πιο κοντά στην αλήθεια σου. Κι έτσι, όταν θα σε ρωτήσουν γιατί δε δουλεύεις πάνω σε αυτό που σπούδασες, μπορείς να απαντήσεις με σιγουριά πως η ζωή δεν είναι να αποδεικνύεις σε ποιον τομέα είσαι καλός· είναι να βρίσκεις πού μπορείς να ζήσεις με πληρότητα, με αλήθεια και με χαρά, και να είσαι αληθινά ευτυχισμένος.
Συντάκτης: Μαριάννα Χατζή
