Ο χορός είναι έκφραση συναισθημάτων, ελευθερία, δημιουργία. Είναι μια μορφή τέχνης που ασπάζονται άνθρωποι κάθε γένους, ηλικίας, φυλής. Ή, τουλάχιστον, έτσι θα έπρεπε να είναι. Εν έτει 2023 ο χορός μπορεί επίσης να είναι αφορμή για σύλληψη κι εξαφάνιση. Όλα κρίνονται από το σε πιο μέρος είχες την τύχη (ή ατυχία) να γεννηθείς. Για προσωπικότητες όπως η Charli D’ Amelio η δημοσιοποίηση χορευτικών στάθηκε η ευκαιρία για μια μεγάλη καριέρα με ανάλογες απολαβές και παγκόσμια αναγνώριση. Για πέντε νεαρές Ιρανές, όμως, ένα χορευτικό βίντεο στο TikTok οδήγησε στη σύλληψή τους από τις Αρχές και στη μετέπειτα εξαφάνισή τους.

Στις 8 Μαρτίου 2023, πέντε έφηβες από το Ekbatan ανήρτησαν στη δημοφιλή πλατφόρμα ένα βίντεο, στο οποίο φαίνονται να χορεύουν το τραγούδι “Calm Down” της Selena Gomez και του Rame, ντυμένες όπως κάθε έφηβη, ενάντια στη θεοκρατική και μισογυνική κοινωνία τους, ως φόρο τιμής στον αγώνα των γυναικών στη χώρα τους αλλά και στην Ημέρα της Γυναίκας, που γιορτάζεται τότε. Τα κορίτσια δε φορούσαν χιτζάμπ, ενώ το ντύσιμό τους αντέβαινε στους κανόνες που έχουν θεσπιστεί. Κοντά μπλουζάκια, εφαρμοστά στους μηρούς παντελόνια και εκτεθειμένα μαλλιά δε χωράνε στο Ιράν. Επιπλέον, ο δημόσιος χορός γυναικών- και δη χωρίς χιτζάμπ- είναι απαγορευμένος.

Άμεση απόρροια της εν λόγω δημοσίευσης, σύμφωνα με το Iran International, αποτέλεσε η σύλληψη των κοριτσιών από τις Αστυνομία Ηθών, με την κατηγορία της περιφρόνησης του καθεστώτος και η 48ωρη κράτησή τους. Προηγούμενες μαρτυρίες γυναικών, που συνελήφθησαν στο πλαίσιο διαδηλώσεων, αποτελούν πηγή για τα όσα- πιθανώς- βίωσαν οι έφηβες. Οι τακτικές των ιρανικών αρχών περιλαμβάνουν ξυλοδαρμούς, απειλές και σωματικές βλάβες. Σε ένα πλαίσιο βίας και τρομοκρατίας, τα νεαρά κορίτσια αναγκάστηκαν να αναρτήσουν- μέσω της δασκάλας χορού τους- ένα νέο βίντεο πολύ διαφορετικό από το πρώτο. Σε αυτή τη νέα ανάρτηση τα κορίτσια στέκονται στις ίδιες θέσεις με το αρχικό, εμφανίζονται όμως με τα κεφάλια σκεπασμένα από μαντίλες και κατεβασμένα, ενώ η γενικότερη εμφάνισή τους έρχεται σε αρμονία με την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων. Φαρδιά ρούχα, που κάνουν το γυναικείο σώμα να μοιάζει με ενιαία μάζα, μακριά μπατζάκια και μανίκια, ώστε να φαίνονται μόνο οι παλάμες και μαλλιά κρυμμένα. Στο νέο βίντεο έχουμε μια ομολογία και μια δημόσια απολογία για την παράνομη πράξη τους, δηλώνοντας μετανιωμένες και πως η επίμαχη ανάρτηση διαδόθηκε εν αγνοία τους, καθώς οι ίδιες αποποιούνται κάθε πιθανή πολιτική ερμηνεία του χορού τους. Η εν λόγω δημοσίευση δεν υπάρχει πλέον στον παγκόσμιο ιστό, ενώ έχει σβηστεί και ο λογαριασμός της δασκάλας χορού που το ανήρτησε. Μετά το δεύτερο -απολογητικό- βίντεο τα ίχνη των κοριτσιών εξαφανίστηκαν και κανείς δε φαίνεται να γνωρίζει την τύχη τους.

Το γεγονός αυτό ήρθε να προστεθεί στη λίστα με τα εγκλήματα του ιρανικού καθεστώτος απέναντι στις γυναίκες. Ως απάντηση, η παγκόσμια κοινότητα δημιούργησε το κίνημα #Dance4Iran, όπου γυναίκες κάθε ηλικίας από κάθε γωνιά της Γης χορεύουν στους ρυθμούς του “Calm Down” όπως ακριβώς και οι πέντε έφηβες. Η συσπείρωση των λαών ενάντια στον απολυταρχισμό και την πατριαρχία είναι τόσο έκδηλη, ώστε Κούρδες κι Ιρανές να παραμερίζουν τις όποιες διαφωνίες τους και να χορεύουν για έναν κοινό σκοπό: τη δημόσια στήριξη τόσο των συγκεκριμένων κοριτσιών, όσο και των γυναικείων δικαιωμάτων στο Ιράν εν γένει. Μέσα σε λιγότερες από 20 μέρες στο TikTok έχουν δημιουργηθεί σχεδόν 4 εκατομμύρια βίντεο με το τραγούδι “Calm Down”, ενώ το hashtag #Dance4Iran αριθμεί 14,2 εκατομμύρια αναφορές. Χάρη στην παγκόσμια κοινότητα του διαδικτύου το θέμα της σύλληψης των κοριτσιών έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και η αποσιώπησή του είναι αδύνατη. Τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στο μέλλον αυτής της υπόθεσης. Αν κάτι συμβεί στα κορίτσια η Τεχεράνη κι ο κόσμος όλος, θα καούν ξανά.

Οι ίδιοι οι καλλιτέχνες πήραν θέση αναδημοσιεύοντας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το βίντεο και δηλώνοντας τη στήριξή τους στους πολύμηνους αγώνες των Ιρανών γυναικών. Πιο συγκεκριμένα η Selena Gomez σε ένα Instagram story έγραψε «Αυτά τα κορίτσια και όλες οι γυναίκες στη χώρα, που συνεχίζουν με θάρρος να απαιτούν ουσιαστικές αλλαγές. Να ξέρετε πως η δύναμή σας μας εμπνέει.», ενώ ο Rame στο Twitter γράφει: «Σε όλες τις όμορφες γυναίκες που αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο, εμπνέομαι από εσάς, τραγουδάω για εσάς και ονειρεύομαι μαζί σας.».

Η ιρανική κοινωνία βιώνει από τον Σεπτέμβριο του 2022 τη χειρότερη πολιτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών. Αφορμή στάθηκε ο υπό κράτηση θάνατος της Μαχσά Αμινί, η οποία είχε συλληφθεί από την Αστυνομία Ηθών επειδή φορούσε με λάθος τρόπο το χιτζάμπ της. Έκτοτε γυναίκες και άντρες κάθε ηλικίας ξεχύθηκαν στους δρόμους και η επανάσταση άρχισε. Συνθήματα, οδοφράγματα και καμένα χιτζάμπ πλημμύρισαν την Τεχεράνη, ενώ το κίνημα στήριξης ήταν τεράστιο σε παγκόσμια κλίμακα. Ο θάνατος της Αμινί αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα για πληθώρα πορειών, διαμαρτυριών αλλά και απλών καθημερινών πράξεων που αντιτίθεται στον παράλογο ολοκληρωτισμό του ιρανικού καθεστώτος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ένα ζευγάρι 20χρονων που χόρεψαν δημόσια και καταδικάστηκαν σε 10 χρόνια κι έξι μήνες φυλάκισης με την κατηγορία της διάδοσης διαφθοράς και ανηθικότητας αλλά και της συνάθροισης και συμπαιγνίας με σκοπό τη διατάραξη της εθνικής ασφάλειας. Γιατί, φυσικά, για το καθεστώς του Ιράν ο χορός και τα λυτά μαλλιά αποτελούν την ύψιστη τρομοκρατική ενέργεια.

Οι βία και η καταπίεση των Ιρανών γυναικών δεν περιορίζεται στους δρόμους και στις επαναστάσεις. Πάνω από 13000 μαθήτριες δηλητηριάστηκαν το τελευταίο τετράμηνο στον χώρο του σχολείου τους, σε ένα σύνολο επιθέσεων που εικάζεται ότι αποσκοπεί στην απομάκρυνση των γυναικών από την εκπαίδευση, μέσω της τρομοκρατίας, ενώ οι υπαίτιοι δεν έχουν εντοπιστεί ακόμα από τις Αρχές.

Ο ολοκληρωτισμός και η κατάφωρη καταστρατήγηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πατριαρχική και απολυταρχική Μέση Ανατολή οδηγεί, ξανά, σε ανησυχητικές εξαφανίσεις γυναικών εξαπολύοντας κατηγορίες ανήκουστες για τα δυτικά δεδομένα. Κορίτσια συλλαμβάνονται και πιθανώς βασανίζονται επειδή χόρεψαν στον δρόμο και δεν κάλυψαν τα μαλλιά τους. Είμαστε τυχερές που μπορούμε να χορεύουμε, να ντυνόμαστε όπως θέλουμε, να έχουμε άποψη, να γράφουμε και να διαβάζουμε αυτές τις γραμμές απλά επειδή βρισκόμαστε εδώ και όχι εκεί. Ο παγκόσμιος αλτρουισμός λαμβάνει δράση για την υποστήριξη των καταπιεσμένων γυναικών του Ιράν, μέσω του κινήματος #Dance4Iran, ενώ η ταχύτητα εξάπλωσης των ειδήσεων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προσφέρει μια πρωτογενή θεώρηση των τεκταινόμενων, μειώνοντας τους κινδύνους διαστρέβλωσής τους από τα κρατικά μέσα. Οι ελπίδες μας είναι στραμμένες στην ευημερία των πέντε χορευτριών κι οι στίχοι του Σπύρου Γραμμένου δεσπόζουν πιο επίκαιροι και πανανθρώπινοι από ποτέ: «Καμία μόνη», «Αν δε γυρίσω, κάψτε την πόλη!».

Συντάκτης: Αγγελική Τσαγκαράκη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου