Λέξεις που δε λέγονται, σκέψεις που γίνονται φράσεις ανίκανες να βγουν απ’ τα χείλη σου· κάποιες φορές από εγωισμό, άλλες από φόβο, είναι ανθρώπινο χαρακτηριστικό το τρέμουλο μπροστά στο κάτι παραπάνω, ας μη γελιόμαστε. Καταλήγουμε, λοιπόν, όλοι ανεξαιρέτως, μουσεία φόβου, με τα «δε βαριέσαι», τα «άσ’ το καλύτερα» και τα «γάμησέ τα» μας, να καταδικάζουμε τους εαυτούς μας σε εσαεί «τι θα γινότανε άραγε».
Ξέρεις, τίποτα δε σε στοιχειώνει περισσότερο απ’ τα λόγια που δεν τόλμησες να πεις. Σου γαργαλάνε τα μέσα, σε κρατάνε ξύπνιο τα βράδια, σου κλείνουν το λαιμό, λες και θα σε πιάσει αλλεργικό σοκ, δε σε αφήνουν σε ησυχία· όχι κάθε βράδυ ούτε κάθε μέρα, μα με την παραμικρή ευκαιρία αυτά είναι εκεί να σου υπενθυμίσουν την ύπαρξή τους, χαλώντας σου την ηρεμία. Εσύ μπορεί να τα βάφτισες ασήμαντα, ξέρεις, μα εκείνα γνωρίζουν την αξία τους γι’ αυτό και βρικολακιάζουν, μπας και βρουν το δρόμο τους.
Συνήθως είναι «γιατί» που δεν ψέλλισες από παγωμάρα· «γιατί δε με αγαπάς άλλο», «γιατί φτάσαμε ως εδώ», «γιατί να μην μπορούμε να είμαστε μαζί», «γιατί δεν προσπάθησες όσο εγώ», «γιατί δε με κράτησες». Φοβήθηκες να ακούσεις την απάντηση, δεν είχες κουράγιο να την αντιμετωπίσεις, ίσως πίστεψες πως δεν έχει νόημα να γυρίσεις και το άλλο μάγουλο εφόσον η αρχική σφαλιάρα ήταν αρκετά δυνατή ώστε να σου μετακινήσει τη γνάθο, πάντως το βούλωσες κι έφυγες με το κεφάλι ψηλά.
Κάποιες φορές είναι «συγγνώμη», εκδήλωση ενοχής που την έπνιξαν τα «τώρα είναι αργά» σου· «συγγνώμη που σε απογοήτευσα», «συγγνώμη που πρόδωσα την εμπιστοσύνη σου», «συγγνώμη που σου έδωσα τόσα λίγα ενώ άξιζες περισσότερα», «συγγνώμη που κοίταγα μόνο την πάρτη μου και δεν υπολόγιζα πώς αισθάνεσαι». Από τύψεις τα έπνιξες μέσα σου, ενοχές που ονόμασες «μπέσα» για να δικαιολογήσεις το φόβο σου μπροστά σε ένα πιθανό «άργησες» που ίσως ερχόταν απ’ την άλλη πλευρά κι ας σου άξιζε.
Ίσως πάλι να είναι «τράβα γαμήσου» που καταπίεσες για λόγους ανωτερότητας. Έκφραση παραίτησης μπροστά σε ανθρώπους που σε πλήγωσαν, που σου έβγαλαν το λάδι, που σε υποτίμησαν και σε πλεύριζαν μόνο όταν η ύπαρξή σου εξυπηρετούσε τον οποιονδήποτε σκοπό τους. Δεν τους το είπες ποτέ κατάμουτρα κι ας ήξερες πως θα ξαλάφρωνες, επειδή εσύ δεν είσαι σαν αυτούς, ίσως επειδή ενδόμυχα πίστευες πάντα πως υπάρχει η πιθανότητα να εκτιμήσουν την υπομονή σου και να αλλάξουν κι ας σου υπογράμμισε πανηγυρικά ο χρόνος πως δεν πρόκειται.
Και να ήταν μόνο αυτά; Ξέρεις, υπάρχουν κι ακόμα σημαντικότερα πράγματα που δεν ειπώθηκαν, όσο κι αν σου φαίνεται περίεργο. Μιλάω για όλα εκείνα τα «ευχαριστώ» που χρωστάς εδώ κι εκεί και δεν αντιλαμβάνεσαι πόσο σημαντικό είναι για εσένα να τα πεις και για εκείνον που τα αξίζει να τα ακούσει· «ευχαριστώ που με ανέχεσαι», «ευχαριστώ που μου έδωσες τόσα να θυμάμαι», «ευχαριστώ που κάνεις τη ζωή μου ομορφότερη», «ευχαριστώ που με αγαπάς ακόμα και τις ώρες που δεν το αξίζω». Νομίζεις πως το δείχνεις, νομίζεις πως το ξέρουν, θεωρείς πως τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται, μα ξέρεις κάτι; Αν λείπει κάτι από αυτόν τον κόσμο, αυτό είναι η ευγνωμοσύνη. Πες το «ευχαριστώ» σου κι ας πέσει κάτω.
Για το τέλος άφησα το σημαντικότερο ανείπωτο όλων· εκείνο το «σ’ αγαπάω» που δεν είπες σε ανθρώπους που ο χρόνος σου έδειξε πως το άξιζαν, σε όλους εκείνους που σου λείπουν ή που επέτρεψες να σου λείπουν για χάρη κάποιου άρρωστου εγωισμού που ωφελιμιστικά και φοβιτσιάρικα ονόμασες αξιοπρέπεια, «σ’ αγαπάω» που είτε θεώρησες πως εξέφρασες επαρκώς με τις πράξεις σου (spoiler alert: κούνια που σε κούναγε) είτε συνοδεύονταν από τη λέξη «ακόμα» πράγμα που επέλεξες να αποκρύψεις, μην τύχει και σε λυπηθούν ή σε πάρουν στο ψιλό κι ας ήξερες πως έτσι καταδίκασες τον εαυτό σου να μαδάει νοερές μαργαρίτες μέχρι να πεθάνει.
Ξέρεις κάτι; Ναι, δεν είναι εύκολο να εκτίθεσαι, δεν είναι απλό να γίνεσαι χαλί μπροστά σε άτομα που αδικαιολόγητα θεωρείς πως το αξίζουν κι ας σου έχουν αποδείξει το αντίθετο, όπως δεν είναι εύκολο να παραδέχεσαι τα λάθη σου, ιδίως όταν έχεις το φιλότιμο να ξέρεις πως δε σου αξίζει καμία συγχώρεση που πιθανότατα θα σου δοθεί απλόχερα απ’ την άλλη πλευρά, τονίζοντάς σου ξεδιάντροπα πόσο ανάξιος αγάπης στάθηκες.
Δεν το κάνεις για τους άλλους, όμως, το κάνεις για εσένα· ό,τι κι αν είναι αυτό που σε πνίγει, βρες την ευκαιρία και ξεστόμισέ το πριν σου τραγανίσει την ψυχούλα. Πες το και φύγε, δεν έχει σημασία, μην περιμένεις καν απάντηση, το χρέος σου απέναντι στους άλλους μα ιδιαίτερα απέναντι στον εαυτό σου θα το έχεις ξεπληρώσει και με το παραπάνω.
Οι ανθρώπινες σχέσεις κι οι αγάπες χάνονται ανάμεσα σε λόγια που είπες και δεν εννοούσες και σε λόγια που εννοούσες μα δεν είπες.
Δώσε τη σκυτάλη· μπορεί να μην κερδίσεις τον αγώνα, μα τουλάχιστον θα τρέχεις ελαφρύτερος.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη