Ανθρώπινες φοβίες. Ένα μεγάλο μαύρο πέπλο που καλύπτει όλων μας την ηρεμία και γαλήνη. Άλλες φορές είναι φανερές και γνωστοποιημένες, ενώ άλλες επικαλυμμένες, μας χτυπούν την πόρτα σε στιγμές που δεν τις περιμένουμε ούτε ποτέ προετοιμαστήκαμε για να τις συναντήσουμε. Ο κάθε άνθρωπος διακατέχεται από φοβίες πολλών ειδών και σε διαφορετική κλίμακα από άλλους. Συνήθως είναι μια κατάσταση, ένα αντικείμενο ή ένα ζώο. Όλοι μας έχουμε ποικίλα παραδείγματα, δικά μας ή ανθρώπων που γνωρίζουμε που κουβαλούν από μία.
Σημαντικό ρόλο στην καταπολέμησή τους είναι η εκλογίκευση από εμάς τους ίδιους ή από κάποιον ειδικό ψυχολόγο. Η προσωπική προσπάθεια να απομυθοποιήσουμε, αλλά όχι να αντιμετωπίσουμε πλήρως τις φοβίες μας, παίζει καταλυτικό ρόλο στον στόχο μας. Ριζωμένες σε βαθιά παιδικά τραύματα, σε σύνδρομα ή μετατραυματικά επεισόδια, οι φοβίες μπορούν να κόψουν το νήμα της προσπάθειάς σου να τις ξεπεράσεις- σε περιπτώσεις μεγαλώνοντας το μέγεθός τους ακόμα περισσότερο. Επομένως, αποτελούν ένα υπαρκτό μέρος της ζωής μας που, σχεδόν με ευλάβεια, αγκαλιάζουμε και προστατεύουμε σαν κάτι εύθραυστο.
Παρ’ όλα αυτά ο κοινωνικός μας περίγυρος αρκετές φορές μας κατακρίνει, μας περιγελά, μας μειώνει γι’ αυτές τις αδυναμίες, επειδή δεν είναι συμβατές με τις δικές του. Η έλλειψη κατανόησης κι αλληλεγγύης σε θέματα ψυχικής υγείας είναι από τα μεγαλύτερα «μαύρα σημεία» του σύγχρονου κόσμου. Η εστίαση στην προσωπική μας ευτυχία παραγκωνίζει απαξιωτικά τον διπλανό μας σε προσβλητικό βαθμό.
Κι ας μην πάμε μακριά, ούτε αφηρημένα ας μη μιλήσουμε, καθώς η εποχή μας προσφέρει προς κατανάλωση και τέρψη πολλές τέτοιες περιπτώσεις φόβου. Ο φόβος του εμβολιασμού κατά του Covid-19, ή του εμβολιασμού γενικώς, αφορά επικαιρότητα που ταιριάζει τέλεια στην περιγραφή. Σαφώς, δεν παραθέτουμε αυτονόητες αποδείξεις για την ιατρική εξέλιξη, ούτε αμφισβητούνται. Ούτε αυτό είναι το θέμα του παρόντος κειμένου. Επιπροσθέτως, δεν υποσκάπτεται η προστασία της δημόσιας υγείας. Παίρνοντας ως δεδομένο όλα τα προηγούμενα, τίθεται κι ως δεδομένο η ανθρώπινη φοβία. Μαζί με τόσα άλλα λογικά και φυσιολογικά δεδομένα υφίσταται, σαν φυσικό επόμενο και η φοβία προς αυτό. Είναι ανορθόδοξο κι εκτός των ορίων της ανθρώπινης φύσης να μη δεχόμαστε τη φοβία μιας μερίδας πληθυσμού προς αυτό.
Μένουμε άναυδοι και σηκώνουμε το δάχτυλο σε όποιον εκφράσει την αντίστασή του στο εμβόλιο, στα εμβόλια, σε μια φοβία ουσιαστικά. Σε όλες τις φοβίες που δεν υιοθετούμε το πράττουμε, αλλά πόσο δε μάλλον όταν είναι επίκαιρη και μας επηρεάζει άμεσα. Παρ’ότι όλοι νιώθουμε την ανάγκη να σέβονται και να αγκαλιάζουν με σεβασμό τις φοβίες μας, αντίστοιχα, όταν δε μας αγγίζει κάτι ή δεν το ενστερνιζόμαστε, γινόμαστε καταλύτες και αυτοδιόριστοι δικαστές. Σαφώς, όταν μας ξενίζει κάτι ή έχουμε αντίθετη άποψη είναι χρέος μας να το εξωτερικεύσουμε, όμως η αφοριστικότητα και η έντονη κριτική ωφελεί μόνο ατελέσφορες, φαυλικές διαφωνίες.
Και η κοινωνική ευθύνη; Και η δική μου φοβία να μείνω εκτεθειμένος; Και ο θυμός που αναλαμβάνω δράση και για εκείνους που διστάζουν; Το γεγονός ότι κι εγώ φοβάμαι αλλά έκανα την υπέρβαση; Ναι, είναι λογικός ο θυμός και η αίσθηση ότι δεν είμαστε ομάδα. Όμως δε γίνεται αυτό να ισχύει στη μία περίπτωση μόνο. Είναι πολύ σημαντικό να αντιμετωπίζουμε τα ψυχικά ελαττώματα των άλλων με σεβασμό κι ηρεμία, διότι ο τρόπος μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην άμβλυνσή τους. Όσο γενικό κι αν ακούγεται, αν όλοι στο κοινωνικό μας κύκλο αγκάλιαζαν με επιείκεια αλλά και με τον απαραίτητο ρεαλισμό τις φοβίες μας, τότε ίσως δε νιώθαμε τόσο περιθωριοποιημένοι και σιγά- σιγά τις παραμερίζαμε από το στόχαστρο του άγχους μας.
Ας φανταστούμε ένα άκρως υπαρκτό σενάριο, ότι κάποιος δεν έχει την οικονομική άνεση ή την απαιτούμενη ενσυναίσθηση να επιλύσει σε ένα ικανοποιητικό βαθμό τις φοβίες του, τότε τι του απομένει σαν σανίδια σωτηρίας; Οι άνθρωποι γύρω του. Φίλοι, συγγενείς, απλοί γνωστοί. Ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να είναι σωτήριο αλλά και καταστροφικό παράλληλα. Αν ο περίγυρός σου σε κατακεραυνώνει μονίμως, τότε η μόνη οδός είναι η διόγκωση της φοβίας μέσω της περιθωριοποίησης, μέσω του αισθήματος ότι «είμαι μόνος σε όλο αυτό», μέσω της απομόνωσης.
Ακόμη και το ίδιο το κράτος, ο μεγάλος «γονέας», εξαναγκάζει χωρίς ανοχή. Περιθωριοποιεί, υποδουλώνει τη γενετήσια επιλογή χάριν των συνθηκών. Μπορεί και, πιστεύω, πως το ορθό είναι ο μαζικός εμβολιασμός. Όμως κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως υπάρχει αρκετός φόβος εκεί έξω που δε λαμβάνεται υπόψην. Και δεν υπολογίζεται διότι με φασιστικές τακτικές, όπως η κοινωνική περιθωριοποίηση, αγγίζει τα όρια αρχέγονων τακτικών. Κανείς «κρατικός σύγχρονος Καιάδας» δε θα λύσει το πρόβλημα από τη ρίζα του, αντιθέτως θα το φουντώσει και θα δημιουργήσεις βαθιές ρίζες εξ αιτίας της ενδόμυχης ανάγκης του ανθρώπου να αντιστέκεται σε ό,τι τον αδικεί, εφόσον δεν μπορεί εκ φύσεως να το εκλογικεύσεις ο ίδιος.
Ας αφήσουμε τα δικαστικά σφυριά για μια- δυο συζητήσεις, ας παρομοιάσουμε φοβίες άλλων με τις δικές μας, μήπως κάπως μπορέσουμε να παίξουμε ουσιαστικό ρόλο στη ζωή κάποιου άλλου. Πόσες φορές αλλάξαμε γνώμη μετά από μια υγιή συζήτηση, αλλά και, σαφώς, δικής μας προσπάθειας; Πόσο πιο απλά μας φαίνονται τα πράγματα όταν η ηρεμία και η λογική κυριαρχούν στην ατμόσφαιρα; Είμαστε όντα εξελισσόμενα, προοδεύουμε κι αλλάζουμε από τη μια μέρα στην άλλη. Από τον ένα μήνα στο άλλο έτος. Το θέμα είναι πως η αλλαγή πάντα έρχεται μ’ έναν άκρως ορθόδοξο τρόπο, ξεχασμένο από εμάς. Την κατανόηση.
Θέλουμε και τη δική σου άποψη!
Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!
Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!
Συντάκτης: Μαρία Στειακάκη
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
