Οι περισσότεροι άνθρωποι αναμοχλεύουμε, αναλύουμε και προσπαθούμε να οργανώσουμε, να κατανοήσουμε και να αποδεχτούμε τα της ψυχής μας. Η αναζήτηση του πραγματικού εαυτού μας και η προσπάθειά μας να βρισκόμαστε σε διαρκή επαφή μαζί του είναι μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία που διαρκεί όσο υπάρχουμε κι εμείς. Παλαιότερα, η επιλογή εύρεσης βοήθειας από κάποιον επαγγελματία ψυχικής υγείας ήταν μεγάλο ταμπού και συχνά συνοδευόταν από τη φράση «τρελός είσαι;». Πλέον, ευτυχώς, εκτός από αποδεκτή η ψυχοθεραπεία θεωρείται απαραίτητη και θεμιτή, αφού ενέχει πάμπολλα πλεονεκτήματα για το υποκείμενό της. Αναρωτιόμαστε ωστόσο εάν είναι πιθανό να συσχετιστεί -και σε ποιο βαθμό- με την εμφάνιση προβλημάτων και συγκεκριμένα τι μπορεί να συμβεί σε μια σχέση όταν ένας από τους δύο επιλέγει αυτήν την οδό ενώ ο άλλος όχι.

Η ψυχοθεραπεία αφορά σ’ εκείνη τη μακροχρόνια διαδικασία που αποσκοπεί στην εκμάθηση των τεχνικών και στην ανάδειξη των εργαλείων που θα επιτρέψουν στον θεραπευόμενο να στρέφει την προσοχή του προς τα μέσα, να αναγνωρίζει, να κατανοεί και να βρίσκεται εφ’ όρου ζωής σε επαφή με τον εαυτό του. Ακόμα, μιλώντας για τις σκέψεις και τα συναισθήματα, τα βιώματα και τις πεποιθήσεις, τις επιθυμίες και τα όνειρά του, αλλά και τις μοναδικές ερμηνείες που δίνει σε όλα αυτά, οδηγείται στην απόκτηση δεξιοτήτων που του επιτρέπουν τη λειτουργική διαχείριση του κόσμου έξω απ’ εκείνον, με τρόπους που εξυπηρετούν την πλήρη και αληθινή έκφραση του εγώ του.

Η στιγμή έναρξης αυτής της διαδρομής μπορεί να έχεις ως αφορμή κάποια διαφορετική συγκυρία για τον καθένα, σίγουρα, όμως αποτελεί μακρύ δρόμο, ακόμα κι αν επιθυμεί κανείς απλώς αλλαγές βελτιστοποίησης της νοητικής και συναισθηματικής του υγείας. Υποστηρίζεται συχνά πως θα πρέπει όλοι να καταπολεμούμε τους δαίμονες μας εγκαίρως, πριν μπούμε σε σχέσεις, πριν δεσμευτούμε, πριν αναπαραχθούμε. Είμαστε, ωστόσο, υπό εξέλιξη όντα και μια τέτοια ιδέα θα ήταν ιδανική και εφαρμόσιμη μονάχα στην περίπτωση που αποκοβόμασταν από οποιαδήποτε ανθρώπινη επαφή για όλη τη διάρκεια της θεραπείας μας, πράγμα ανέφικτο αν όχι αστείο, ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας πως μπορεί να διαρκέσει μια ολόκληρη ζωή.

Πόσο ασφαλής αισθάνεσαι στη σχέση σου;

Κάνε τώρα το τεστ!

Όπως κι αν ξεκινάει κάποιος, μπαίνει στον χορό για να αντιμετωπίσει ένα θέμα και στην πορεία ανακαλύπτει πόσα περισσότερα κρύβονται πίσω από αυτό, αφού έτσι συμβαίνει με κάθε θέμα που σχετίζεται με την ψυχολογία. Αποκτώντας ισχυρά εφόδια όμως κατά τη διάρκεια της ψυχανάλυσης, το άτομο οδηγείται αναπόφευκτα σε ανατροπές που επιφέρουν περίπλοκες αλλαγές. Από τη μία, ανασύροντας αναμνήσεις και εμπειρίες μαθαίνει να τις αναλύει σε βαθμό ώστε να αναγνωρίζει τα μοτίβα του· όλα εκείνα που καθορίζουν τη μοναδικότητά του και όσα επαναλαμβάνει, συχνά σαμποτάροντας τον εαυτό του και τις σχέσεις του. Αποκτά τη χαμένη του, ίσως, αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση και την ενδυνάμωση που χρειάζεται για να συνεχίσει τη ζωή του. Όταν βρίσκεται κανείς σε σύνδεση με τον εαυτό του μαθαίνει να οριοθετεί καταστάσεις κι έτσι η ανεκτικότητά του απέναντι σε άλλους τείνει να περιορίζεται.

Συνήθως, λοιπόν, θα έρθει αντιμέτωπος με αντίσταση. Όταν εκείνη προβάλλεται από το σύντροφό του, όμως, δυσχεραίνει κατά πολύ το πράγμα. Είναι αναμενόμενη μια περίοδος στην οποία και οι δύο θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν. Καλό θα ήταν να μη λησμονάται ότι όσο δύσκολη φαντάζει η αλλαγή του ενός και η στασιμότητα του άλλου, άλλο τόσο ζόρικη ήταν και η διαδρομή της σχέσης μέχρι εδώ. Σε καμία περίπτωση να μην καταθέτονται λοιπόν τα όπλα που με τόσο κόπο και υπομονή αποκτήθηκαν.

Λαμβάνοντας ως δεδομένο πως όλοι ανεξαιρέτως έχουμε ανεπίλυτα θεματάκια, θεωρείται ιδανικό να βρεθούμε στο πλαίσιο ψυχοθεραπείας κάποια στιγμή, ή και πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ζωής μας, αφού τα -σωστά και υπό καθοδήγηση- διαλείμματα στην πορεία των συνεδριών μερικές φορές βοηθούν στο να δει κανείς τα πράγματα από απόσταση και υπό διαφορετικό πρίσμα και να αφιερώσει το χρόνο που χρειάζεται να εφαρμόσει όσα έμαθε. Υπάρχουν και εκείνοι, όμως, που δεν επιθυμούν τη βοήθεια της ψυχοθεραπείας και ενώ υπάρχουν ποικίλοι λόγοι και όλοι πιθανότατα να έχουν βάση, εκείνο που μας απασχολεί είναι το εάν και πώς μπορεί εκείνος που δουλεύει τον εαυτό του να συνυπάρξει σε σοβαρό δεσμό με άτομο που στρουθοκαμηλίζει, αρνούμενος να αντιμετωπίσει ή αγνοώντας τη βέβαιη ύπαρξη των δικών του ζητημάτων.

Κατ’ αρχάς, η ειλικρίνεια στην επικοινωνία και η γόνιμη συζήτηση σχετικά με σκέψεις, συναισθήματα και ανησυχίες είναι τα εργαλεία που θα συνδράμουν σε αυτό το απαιτητικό μονοπάτι. Πάντα, οι αφετηρίες ενός ισχυρού δεσμού βρίσκονται όταν οι άνθρωποι αισθάνονται πως οι σκέψεις τους ακούγονται από τους συνομιλητές τους. Ακόμα, το να καθίσταται ξεκάθαρο πως είναι εκεί ο ένας για τον άλλον, αλλά όχι για να διορθώσει ή να διαμορφώσει κατά το δοκούν τον σύντροφό του, αποτελεί θεμελιώδης αρχή επαφής που αποδίδει. Τέλος, η πρόταση θεραπείας ζεύγους είναι κάτι που κάπου εδώ μπορεί να τεθεί στο τραπέζι.

Μια άλλη, περισσότερο δυσοίωνη, οπτική προμηνύει πως εκείνος που βρίσκεται σε ψυχοθεραπεία αποκτά διαφορετική διορατικότητα, καθώς τα όποια θέματα εντοπίζονται πλέον ευκολότερα, ενώ ο άλλος πορεύεται με τον ίδιο και απαράλλαχτο τρόπο. Όσο κι αν επικεντρώνονται στα θετικά και στις δυνάμεις ο ενός του άλλου, το χάσμα μεταξύ τους θα μεγαλώνει και γρήγορα θα γίνει κατανοητό πως όσο ο ένας προχωρά ανεβαίνοντας επίπεδα, ο άλλος θα παραμένει στάσιμος. Αυτό φυσικά είναι απολύτως οκέι, άλλωστε άλλο η προσωπική εξέλιξη και άλλο η εξέλιξη ως ζευγάρι. Με το χέρι στην καρδιά όμως, μπορεί κανείς να συνεχίσει να είναι μ’ έναν άνθρωπο με τον οποίο ωριμάζει και νοητικά εξελίσσεται χωριστά; Κι αν ναι, για πόσο;

Ολοκληρώνοντας, ακόμα κι αν το πεδίο δεν είναι ξεκάθαρο, είναι σαφές πως καλή και χρυσή η ψυχοθεραπεία για όσους την επιλέγουν αλλά μπορεί να επιφέρει προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Εκείνο που θα ήταν συνετό να κρατά κανείς στο μυαλό του είναι πως τα προβλήματα αυτά ανήκουν στους άλλους ενώ ο θεραπευόμενος απλά καλείται να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της απαραίτητης αλλαγής του. Επιπλέον, μπορεί η διατήρηση μιας σχέσης να βασίζεται στην επικοινωνία και την πλήρη αποδοχή του άλλου, ωστόσο, δε χρωστάει κανείς σε κανέναν, όποιος επιθυμεί χειροκροτεί και ακολουθεί την εξέλιξη ενός ανθρώπου ενώ όποιος όχι, είναι επιλογή του που οφείλει να γίνει σεβαστή.