Ένα από τα ρητά που βρίσκουν καθημερινή εφαρμογή κι αποδεικνύονται αληθινά, είναι το «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Το φαίνεσθαι και το είναι απέχουν παρασάγγας και τα φαινόμενα απατούν. Σε όλες τις εκφάνσεις, σε όλες τις πτυχές του καθημερινού, δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Το ξέρουμε αυτό, το έχουμε ακούσει, το έχουμε βιώσει ουκ ολίγες φορές, αλλά φαίνεται να το ξεχνάμε όταν το περιτύλιγμα είναι τόσο λαμπερό και φωτεινό, που μας θαμπώνει.
Τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης προσφέρονται για κάθε παρανόηση ή αν προτιμάτε θαμπάδα και αλλοιωμένη παρουσίαση της πραγματικότητας. Οι λαμπερές φωτογραφίες, οι τέλειες οικογένειες, τα πολύχρωμα και εννοείται υγιεινά φαγητά, δημιουργούν μια άψογη ψευδαίσθηση αλλά ταυτόχρονα βυθίζουν τον κάθε ανυποψίαστο σε μια δίνη αμφιβολιών, αποριών και εν τέλει αμφισβήτησης για τον ίδιο τον εαυτό του.
Τι δεν κάνω καλά; Γιατί δε χαμογελώ πάντα; Γιατί εμένα τα παιδιά μου δεν τακτοποιούν το σπίτι; Ερωτήματα αναπάντητα, φυσικά, αλλά κι ανεδαφικά. Διότι κανένα σπίτι δεν τακτοποιείται μόνο του, καμιά οικογένεια δεν είναι πάντα ευτυχισμένη, κανένα φαγητό δεν μαγειρεύεται σε καθαρή κουζίνα, κανένα παιδί δεν είναι πάντα φρόνιμο και υπάκουο. Ναι, αλλά αν έτσι μας παρουσιάζεται; Τότε, κι αυτό είναι βέβαιο, σε κάποια στιγμή θα αποκαλυφθεί η αλήθεια και θα καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος το όλο οικοδόμημα που έδειχνε προς τα έξω την άφατη ευτυχία, που τη ζήλευαν όλοι.
Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκει η Ruby Franke, μια Αμερικανίδα YouTuber/ Influencer που κατάφερε σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα να μαγέψει μια ολόκληρη χώρα και να ξεγελάσει, σύμφωνα με τα παιδιά της, εκατομμύρια οικογένειες που την ακολουθούσαν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Τις τελευταίες ημέρες, μάλιστα, έκανε πρεμιέρα στο Hulu το ντοκιμαντέρ Devil in the Family: The Fall of Ruby Franke, που καταπιάνεται με την πορεία της τα προηγούμενα χρόνια και τελικά την καταδίκη της. Ήταν το 2015 όταν η Ruby, μια μητέρα 6 παιδιών, κάτοικος Γιούτα, νεαρή σε ηλικία και εμφανίσιμη πολύ, δημιουργούσε κανάλι στο YouTube. Σκοπός του ήταν να παρέχει συμβουλές για την ανατροφή των παιδιών και να βοηθήσει γονείς και κηδεμόνες να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές προκλήσεις της γονεϊκότητας. Το κανάλι της, “8 Passengers”, έδινε στους 2,5 εκατομμύρια ακολούθους του την ευκαιρία να δουν από την κλειδαρότρυπα, την ζωή μιας μέσης αμερικανικής οικογένειας: τις δραστηριότητες, τα φαγητά, τα παιχνίδια αλλά και τις τιμωρίες που επέβαλλαν στα παιδιά οι γονείς τους.
Η Ruby ήταν πάντα χαμογελαστή και λαμπερή και οι συμβουλές της κάπως ακραίες και αμφιλεγόμενες. Φανατική Μορμόνα και οπαδός της στρατιωτικής πειθαρχίας, μεγάλωνε τα παιδιά της σε κλίμα αυστηρότητας. Μιλούσε για τιμωρίες, στερήσεις, απαγορεύσεις, ενδεδυμένες όμως με τον μανδύα των ορίων. «Τα παιδιά πρέπει να μαθαίνουν να στερούνται αγαθά, πρέπει να μάθουν ότι οι πράξεις τους έχουν συνέπειες και ότι η αυστηρότητα φέρνει και θετικά αποτελέσματα», έλεγε. Οι φανατικοί αυτής της μεθόδου την ακολουθούσαν πιστά, και αυτήν και όσα κήρυττε.
Σταδιακά το κανάλι μείωσε τα βίντεο που ανέβαζε, μέχρι το 2022, όταν η Ruby ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει σύντομα ένα νέο πρότζεκτ- κανάλι με τη βοήθεια μιας άγνωστης στο ευρύ κοινό, θεραπεύτριας , ονόματι Jodi Hildebrandt. Σημείο καμπής και αφορμή για τον τερματισμό λειτουργίας του καναλιού υπήρξαν οι τιμωρίες που επέβαλλαν στον μεγάλο τους γιο επειδή έκανε αστεία και πλάκες στον αδελφό του και τού στερήθηκε η έξοδος από το δωμάτιό του για 6 μήνες. Επιπλέον, αναγκάστηκε να κοιμάται σε σάκο φασολιών για να κατανοήσει το λάθος του και να «μετανοήσει». Η ίδια δικαιολογήθηκε λέγοντας ότι ο γιος τους απέδειξε ότι δεν μπορεί να διαχειριστεί την ελευθερία πο του δόθηκε και το «δικαίωμα» να κοιμάται στο δωμάτιό του.
Ο πατέρας της οικογένειας αμέσως ζήτησε διαζύγιο σε μια προσπάθεια να διαχωρίσει τη θέση του από την Ruby, ισχυριζόμενος ότι η γυναίκα του προέβη σε τέτοιες πράξεις λόγω της γνωριμίας της με την Jodi. Θεωρούσε ότι αυτή παρέσυρε τη γυναίκα του, αυτή ήταν το κακό αγκάθι και ότι η γυναίκα του ακούσια έπεσε στην παγίδα της.
Το 2023 η αλήθεια έρχεται στο φως και αποκαλύπτονται πολλά κρυμμένα μυστικά της οικογένειας. Ο 12χρονος γιος, κατάφερε να το σκάσει και με εμφανείς πληγές και εκδορές, ζήτησε βοήθεια από γειτονικά σπίτια. Η εικόνα του μαρτυρούσε τα όσα πέρασε: υποσιτισμένος, άνυδρος, κουρασμένος, με μονωτική ταινία στα άκρα του και φοβισμένος, ένιωθε απίστευτη χαρά που κατάφερε να ξεφύγει από ένα καταπιεστικό περιβάλλον που το μόνο που έκανε ήταν να τον βασανίζει. Η σύλληψη της μητέρας από την αστυνομία είναι ζήτημα χρόνου. Ακολούθησε μια ανάρτηση από την αδελφή του, εκφράζοντας ανακούφιση για την τροπή που πήραν τα πράγματα αλλά και πικρία, διότι ήταν κάτι για το οποίο εξέφραζαν παράπονο χρόνια όμως καμιά ενέργεια δεν γινόταν. Οι λέξεις δικαιοσύνη, επιτέλους, ελευθερία αποδεικνύουν το αίσθημα καταπίεσης που βίωναν. Χωρίς υπερβολή, το σπίτι και οι κανόνες που ίσχυαν θύμιζαν στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Οι εξελίξεις που ακολούθησαν ήταν ραγδαίες. Η αστυνομία συνέλαβε την Ruby και ενώ την οδηγούσε στη φυλακή, η μοναδική της μέριμνα, όπως καταγράφηκε σε τηλεφωνικές συνομιλίες με τον σύζυγό της, ήταν να μην εισχωρήσει το κακό στα παιδιά τους. Είχε την πεποίθηση ότι τα παιδιά της χαρακτηρίζονταν από αποκλίνουσα συμπεριφορά και εκείνη θα μπορούσε να τα σώσει.
Στη δίκη που ακολούθησε, η Judy στάθηκε ενώπιον του δικαστή και των ενόρκων και με δάκρυα στα μάτια απολογούμενη για όσα έκανε. Δικαιολόγησε τον εαυτό της λέγοντας ότι είχε μια διαστρεβλωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, το κακό το θεωρούσε καλό και το αντίστροφο. Ζήτησε συγγνώμη, επέρριψε ευθύνες σε τρίτους (άγνωστο ποιους) και ευχήθηκε τα παιδιά της να θεραπευτούν από όσα τους προκάλεσε.
Η πολύκροτη ιστορία της Judy έφερες το φως ένα φλέγον θέμα της εποχής μας: τις αμφιλεγόμενες καριέρες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και τους διάττοντες αστέρες που προκύπτουν εν μια νυκτί. Χωρίς κανένα έλεγχο για το πώς και πόσο επιδρούν. Οι όποιοι διάσημοι προκύπτουν από τέτοιες πλατφόρμες και με τέτοιες διαδικασίες επηρεάζουν συνειδήσεις, διαμορφώνουν απόψεις, στάσεις και συμπεριφορές. Λειτουργούν ως πρότυπα για κάθε ενδιαφερόμενο και είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα (φρονώ συνειδητά) επιδρούν με τρόπο καταλυτικό.
Απόδειξη των πιο πάνω είναι ότι έχει πλέον εισαχθεί, άτυπα, ως όρος το “sharenting”. Τη μετάδοση, δηλαδή, αλλά και την προώθηση εκ μέρους των γονιών όλων των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων τους ως γονείς με σκοπό να προβληθούν οι ίδιοι και εν τέλει να βγουν κερδισμένοι. Υπάρχουν πάμπολλοι κίνδυνοι από μια τέτοια πρακτική, σχετικοί αφενός με την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής και αφετέρου με τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν.
Mε την όλο και αυξανόμενη τάση προβολής και επίδειξης που υπάρχει γύρω μας, η ανάγκη να είμαστε διπλά προσεκτικοί είναι επιβεβλημένη. Και στο τι προβάλλουμε αλλά και στο τι ακολουθούμε. Κυρίως, στο τι πιστεύουμε.
Συντάκτης: Χριστιάνα Δεμέναγα
