Το βλέπεις παντού: Είτε ως είδηση σε τηλεοράσεις και Internet, είτε θα έχεις ακούσει για κάποιον, ίσως να ξέρεις και κάποιον που το έχει ζήσει. Τα ποσοστά των ατόμων που πάσχουν από τη νόσο με το όνομα κατάθλιψη, αυξάνονται όλο και περισσότερο στη χώρα μας. Λογικά, θα έχεις θορυβηθεί από αυτό. Ή απλά θα αναρωτιέσαι «Τι σκατά ρε, το τελευταίο διάστημα ακούω για όλο και περισσότερα άτομα που έχουν κατάθλιψη. Μόνο εγώ δεν το έχω πάθει;»
Το τελευταία χρόνια, όμως, τα ποσοστά των πασχόντων στην Ελλάδα αυξήθηκαν λόγω της οικονομικής κι όχι μόνο κρίσης. Δε θα επεκταθώ στο τι προκάλεσε η κρίση κι ας είναι οι ασθένειες ψυχικής υγείας ένα μεγάλο πλήγμα της. Το θέμα είναι τι κάνουμε όταν όχι απλώς βλέπουμε το πρόβλημα να μας χτυπάει την πόρτα, αλλά να έχει μπει και μέσα στο σπίτι, στη ζωή, στο μυαλό μας.
Τα σκηνικά που συναντώνται συχνότερα στην ύπαρξη της κατάθλιψης είναι δύο. Πρώτο σκηνικό: Ο ασθενής δείχνει τα σημάδια σε οικογένεια και φίλους. Η αντιμετώπισή τους από το περιβάλλον είναι υποτιμητική. «Κόψε τις μαλακίες, μια χαρά είσαι. Μη γίνεσαι αχάριστος άλλοι δεν έχουν να φάνε.» και πόσα άλλα. Δεύτερο σκηνικό : Ο ασθενής δε δείχνει τίποτα. Οικογένεια και φίλοι τον προτρέπουν να ζητήσει βοήθεια κι αυτός αρνείται. «Παράτα με, δεν πάω πουθενά. Μια χαρά είμαι, θα το παλέψω μόνος. Και στην τελική, είναι δικό μου το πρόβλημα». Υπάρχει και το τρίτο σκηνικό σαφώς, στο οποίο ούτε το περιβάλλον ούτε ο ασθενής δείχνει κάτι. Και στα τρία σενάρια, ο ασθενής ή θα παλέψει μόνος ή δε θα παλέψει καν. Και συνήθως δεν θέλει επ’ ουδενί να ακούσει για ψυχολόγους και ψυχιάτρους.
Έχουν για κάποιο λόγο δαιμονοποιηθεί οι εδικοί της ψυχικής υγείας και πολλοί τους φοβούνται. Μη φοβάσαι, δεν είναι μπαμπούλας, η λύση στο πρόβλημά σου είναι. Δε θα σου καταστρέψει τη ζωή, δε θα σου πάρει τα καλά σου στοιχεία, δε θα σε εθίσει σε χάπια. Θα το δει από τη σωστή σκοπιά το πράγμα. Είναι ειδικός και ξέρει πώς να σε βοηθήσει, όχι όπως άκαρπα προσπαθείς –αν προσπαθείς– εσύ και το περιβάλλον σου.
Όταν, λοιπόν, έχεις περάσει το στάδιο της άρνησης κι έχεις αποδεχτεί ότι κάτι τρέχει, αλλά βλέπεις ότι δεν το παλεύεις μόνος σου, τι κάνεις; Θα αφεθείς στη μαυρίλα ή θα κάνεις αυτό που τρέμεις και φοβάσαι ή ντρέπεσαι; Κι αυτό είναι να ζητήσεις βοήθεια από ειδικό (είτε ψυχολόγο είτε ψυχίατρο).
Διότι, δυστυχώς, ένα ακόμη θέμα στο οποίο η Ελλάδα είναι πολύ πίσω, είναι το θέμα των ψυχικών ασθενειών. Και δυστυχώς επικρατεί η αντίληψη ότι όταν έχεις κάτι που δε φαίνεται (για παράδειγμα βαριά ασθένεια ή έστω κάποιο σπάσιμο), το θες. Και να μην το θες, ρε παιδί μου, το προκαλείς εσύ στον εαυτό σου. Αφήνεσαι και το αφήνεις να σε καταβάλλει. Οπότε, τι ψυχολόγοι και μαλακίες, κούνα το κεφάλι σου να συνέλθεις κι άσε την γκρίνια και την παραίτηση. Αυτά, εννοείται ότι είναι τρίχες. Δεν είναι ούτε μαζοχιστές οι καταθλιπτικοί ούτε μαλάκες. Είναι ασθενείς που υποφέρουν.
Και φυσικά, είναι το τεράστιο θέμα του στίγματος. Και από την μεριά του ασθενή, ο φόβος, η ντροπή, ο θυμός, το τι θα πει ο κόσμος. Το άγχος, η σύγχυση. Ε και στις περισσότερες περιπτώσεις, το κρύβει. Το κρύβεις-δεν το κρύβεις, κάτι πρέπει να κάνεις γι’ αυτό. Είναι σοβαρή ασθένεια, δεν είναι παίξε-γέλασε. Διότι ίσως και να οδηγήσει στην αυτοκτονία ή στην απόπειρα αυτής.
Σκατά στα μούτρα του κάθε άκυρου συντηρίκλα στην τελική. Και στα παλιά σου τα παπούτσια γράψε την άποψή του. Η λύση δεν είναι να κρύβουμε τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Ούτε να τα αντιμετωπίζουμε αιώνια σαν να τα έχουν πάντα «κάποιοι άλλοι» κι όχι εμείς ή άτομα που ξέρουμε. Μην υποτιμάς την ψυχική υγεία σου. Ακριβώς όπως μπορεί να ασθενήσει το σώμα σου έτσι μπορεί να ασθενήσει κι η ψυχή σου. Δεν είναι μόνο η σωματική υγεία θέμα κρίσιμο.
Γι’ αυτό σου λέω, όταν βλέπεις κάποιον που δεν μπορεί, φίλος, συγγενής, μπορεί κι εσύ ο ίδιος να ’σαι, μη τον αφήνεις. Για ζωή μιλάμε εδώ, για την ίδια την ευτυχία. Κι η ζωή παιχνιδάκι δεν είναι. Αρρώστιες είναι και οι ψυχικές, δεν είναι φάσεις που θα περάσουν, δεν είναι «έχω τις μαύρες μου», «έχω τα νεύρα μου».
Αν βλέπεις πως δεν μπορείς να σηκωθείς από το κρεβάτι και δεν μπορείς να ανταπεξέλθεις στις υποχρεώσεις σου, όταν δεν κάνεις ούτε καν πράγματα που σου δίνουν χαρά, όταν δεν μπορείς να σηκώσεις το βάρος της ζωής σου μόνος σου, ζήτα βοήθεια. Κάνε αυτή τη χάρη στον εαυτό σου και βγες από τη μαυρίλα και ζήσε ξανά. Το αξίζεις όσο τίποτα άλλο.
Συντάκτης: Ραφαηλία Εβελζαμάν
