Η πιο μεγάλη περιουσία της ψυχής μας είναι οι αναμνήσεις μας, η καταφυγή και η παρηγοριά μας, Είναι το βάλσαμο στην ψυχή μας όταν νιώθουμε την ανάγκη να γυρίσουμε σε μια γλυκιά εποχή της ζωής μας, τότε που νιώθαμε ανέμελοι και ξέγνοιαστοι.
Στην επαρχιακή, παραθαλάσσια πόλη στην οποία μεγάλωσα, το καλοκαίρι σηματοδοτούσε κλείσιμο των σχολείων και θερινή ραστώνη, κάτι για το οποίο ανυπομονούσαμε μια ολόκληρη χρονιά. Μετρούσαμε μπάνια και παγωτά και συναγωνιζόμασταν για το μαύρισμά μας με τους φίλους μας. Και ξέραμε ότι αυτή η περίοδος ξεκινά με τη γιορτή του Αγίου Πνεύματος, το τριήμερο που η πόλη μας γιόρταζε, φορούσε τα καλά της και υποδεχόταν ντόπιους, κυρίως, τουρίστες.
Ο Κατακλυσμός στη Λάρνακα καθιερώθηκε ως γιορτή το 1918, παρόλο που υπάρχουν μαρτυρίες ότι γιορταζόταν πολύ πριν από αυτή την ημερομηνία, και αποτελεί έκτοτε σημείο αναφοράς της πόλης, για την οποία συρρέουν πολίτες από όλη την Κύπρο. Είναι μια γιορτή στα πρότυπα ειδωλολατρικών, παγανιστικών εορτών που συνήθιζαν να ακολουθούν οι αρχαίοι Έλληνες και συμβολίζει τη μετάβαση από τη μια εποχή στην άλλη, στη συγκεκριμένη περίπτωση από την άνοιξη στο καλοκαίρι.
Όταν πρωτοξεκίνησε ο Κατακλυσμός, οι εκδηλώσεις που γίνονταν είχαν καθαρά τοπικό χαρακτήρα και περιλάμβαναν τραγούδια, χορούς, απαγγελίες και διαγωνισμούς ποίησης, ενδυμασίας και οργάνων. Από την αρχή οι εκδηλώσεις γίνονταν στις Φοινικούδες, εκτός από τα θαλάσσια αγωνίσματα (π.χ. κολύμβηση), και το κλίμα που επικρατούσε ήταν εύθυμο και εορταστικό. Σιγά σιγά, έκαναν την εμφάνισή τους και οι πραματευτές, οι μικροπωλητές με τα παραδοσιακά προϊόντα, που συγκεντρώνονταν και άπλωναν τα ποικίλα εμπορεύματά τους κατά μήκος του παραλιακού μετώπου.
Το πιο χαρακτηριστικό του πανηγυριού ήταν και είναι το καζαντί. Πάγκοι με πολύχρωμα παιχνίδια, διακοσμητικά, φωτιστικά, που περιμένουν να γίνουν δικά μας με τη βοήθεια της τύχης. Ο ευγενικός κύριος σου δίνει κάρτες, από τις οποίες διαλέγεις μια, με αριθμούς και αφού τραβήξεις την μπίλια, καταλαβαίνεις αν κέρδισες ή όχι.
Τα πρώτα χρόνια που γιορταζόταν ο Κατακλυσμός, και για αρκετά μεγάλο διάστημα, πολλοί επισκέπτες έμεναν στην πόλη. Έστηναν σκηνές, κουβαλούσαν και την οικογένειά τους και έμεναν για κάποιες μέρες στην παραλία.
Το πιο όμορφο θέαμα του πανηγυριού ήταν τα μικρά πλοιάρια μέσα στη θάλασσα, σημαιοστολισμένα πανηγυρικά, που δημιουργούσαν πανδαιμόνιο με τις «πουρούδες» τους (σ.σ. κόρνες) και τις φωνές που καλούσαν το κοινό να προτιμήσει το δικό τους σκάφος για βόλτες.
Η Δευτέρα του Κατακλυσμού ανήκε στα παιδιά. Στις γειτονιές, τους δρόμους, τις πλατείες, παιδιά κάθε ηλικιών έστηναν αυτοσχέδιο παιχνίδι με νεροπόλεμο, κατασκευάζοντας «μηχανισμούς» με τους οποίους εκτόξευε το ένα στο άλλο νερό.
Θυμάμαι με πόση αγωνία περίμενα αυτές τις μέρες, φύλαγα χρήματα στον κουμπαρά μου για να τα ξοδέψω στο πανηγύρι, αγόραζα ρούχα ειδικά για την περίσταση, ονειρευόμουν τι θα φάω και πού θα πάω και, όταν μπήκα στην εφηβεία αυτό το τριήμερο ήταν η ευκαιρία για έξοδο με την παρέα μου. Οι πρώτες ανέμελες βόλτες, το σεργιάνι στο παραλιακό μέτωπο, οι μυρωδιές από τα υπαίθρια φαγητά, έχουν χαραχτεί στο μυαλό μου μόνο με νοσταλγία.
Με το πέρασμα του χρόνου, ο Κατακλυσμός δεν είναι μόνο ένα τριήμερο, όλα είναι στημένα για δέκα μέρες περίπου, αποδεικνύοντας ότι για τους Λαρνακείς είναι το σημείο αναφοράς και σήμα κατατεθέν της πόλης. Είναι πολλά περισσότερα από απλώς μια γιορτή.
Είναι οι φωνές των πλανόδιων που διαφημίζουν την πραμάτεια τους.
Είναι οι λουκουμάδες και τα άλλα τοπικά γλυκά που πωλούνται κατά μήκος των Φοινικούδων.
Είναι η ανυπομονησία των παιδιών να αγοράσουν παγωτό, ποπ κορν και μαλλί της γριάς.
Είναι ο ενθουσιασμός στα αθώα μάτια τους όταν βλέπουν τα ράφια γεμάτα παιχνίδια και το ενστικτώδες τράβηγμα στους γονείς τους, προσπαθώντας να τους πείσουν να τους αγοράσουν κάτι που θέλουν.
Είναι η μυρωδιά από τα φρεσκοψημένα τοπικά εδέσματα που σου τρυπούν τη μύτη και σε καλούν να τα δοκιμάσεις.
Είναι οι παραδοσιακοί λαουτάρηδες και οργανοπαίχτες που διαγωνίζονται με ευγενή άμιλλα για διατήρηση των εθίμων του τόπου μας.
Είναι οι χοροί και τα τραγούδια στις πλατείες και τις εξέδρες.
Είναι τα μπαλόνια που μανιωδώς επιθυμούν τα παιδιά για να τα δέσουν στο χέρι τους και να το πάρουν σπίτι τους ως λάφυρο μιας ευτυχισμένης βραδιάς.
Είναι τα πάμπολλα τοπικά προϊόντα που βλέπεις σε μικρά περίπτερα, καλάθια, μουσικά όργανα, πανέρια, τραπεζομάντιλα, σεμεδάκια, πασουμάκια.
Είναι το εμβληματικό ξενοδοχείο Τέσσερα Φανάρια, χώρος που φιλοξένησε διάσημους από Κύπρο και εξωτερικό.
Είναι οι πίστες με τα συγκρουόμενα αυτοκινητάκια και τη φωνή του υπαλλήλου να παροτρύνει για τον επόμενο γύρο για να βγάλει τον καλύτερο σοφέρ ή σοφερίνα, που θα κερδίσει ένα γύρο δωρεάν.
Είναι το παιχνίδι που βλέπαμε μόνο στις ταινίες, ο Γύρος του Θανάτου.
Είναι ο συνωστισμός, τα πυροτεχνήματα, το σεργιάνι, οι βόλτες, το ξενύχτι για να δούμε τον αγαπημένο μας τραγουδιστή, σε μια εποχή που δεν είχαμε άλλη ευκαιρία να τους απολαύσουμε από κοντά.
Είναι το καζαντί, το τυχερό τράβηγμα που θα μάς έδινε το δώρο που βάλαμε στο μάτι, μια κούκλα, ένα ψεύτικο όπλο, ένα μπιμπελό.
Όλα αυτά, και είμαι σίγουρη άλλα τόσα για πολλούς, είναι οι εικόνες, τα συναισθήματα, οι μυρωδιές από τον Κατακλυσμό της πόλης μας.
Είναι όσα ζήσαμε μεγαλώνοντας, όσα ζούμε ως ενήλικες, όσα ζούμε μέσα από τα μάτια των παιδιών μας και όσα θέλουμε να συνεχίσουν να ζουν για πάντα.
Συντάκτης: Χριστιάνα Δεμέναγα
