Η ζωή στο εξωτερικό έχει οδηγίες χρήσης

Έφυγες και πήγες μακρυά; Είτε βρέθηκες στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους και σπουδές είτε γιατί είσαι μετανάστης του έρωτα κι ακολούθησες τον σύντροφό σου σε άλλη χώρα, η πραγματικότητα είναι μία˙ κάποια μέρα γέμισες τις βαλίτσες σου με όνειρα, ελπίδα και στόχους κι έβαλες πλώρη για μια καινούργια ζωή. Σίγουρα δεν ήξερες τι σε περίμενε και πώς θα μπορούσες, άλλωστε, αφού ο δρόμος σου σε οδήγησε σε έναν νέο άγνωστο τόπο.

Πλέον το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να βουτήξεις στα βαθιά νερά και να κολυμπήσεις. Γιατί ανεξάρτητα απ’ τις σκέψεις που σου κυριεύουν το μυαλό, αυτό που με βεβαιότητα δεν μπορείς ν’ αποφύγεις κατά τη μετοίκηση σου σ’ άλλη χώρα είναι ένα: το πολιτισμικό σοκ. Δε χρειάζεται πανικός. Όλοι όσοι έχουν βρεθεί στη θέση σου το έχουν περάσει, όπως ακριβώς θα το ζήσεις κι εσύ.

Το πολιτισμικό σοκ αφορά στην έλλειψη γνώριμων σημείων αναφοράς και στη διάθεση αντιμετώπισης των συνθηκών που συναντάμε στη χώρα που μετακομίζουμε. Όταν βιώνουμε πολιτισμικό σοκ αντιλαμβανόμαστε έντονα τις διαφορές στον τρόπο ζωής ανάμεσα στη χώρα προέλευσής μας και στη χώρα υποδοχής μας κι αυτή η κατάσταση προκαλεί μια αίσθηση αποπροσανατολισμού κι άγχους στην καθημερινότητά μας. Το ίδιο βιώνεις κι εσύ τώρα ή τουλάχιστον θα βιώσεις μετά το πέρας των πρώτων ημερών, αλλά να θυμάσαι πως κάθε αρχή και δύσκολη και σιγά-σιγά όλα θα πάνε καλά.

Τον πρώτο καιρό θα έχεις μια αισιόδοξη διάθεση απέναντί στα νέα δεδομένα. Είναι το στάδιο της χαράς που πολλοί επιστήμονες το ταυτίζουν με το αίσθημα που έχουν οι νιόπαντροι στον μήνα του μέλιτος. Θ’ αντιμετωπίζεις τη νέα κατάσταση ως περιπέτεια και θα θες να εξερευνήσεις σπιθαμή προς σπιθαμή την πόλη που θα ζεις. Θα γεύεσαι αχόρταγα όλες τις ομορφιές και τις νέες εμπειρίες που θα σου προσφέρει κι όσα περισσότερα μαθαίνεις, τόσο περισσότερο θα διψάς να γεμίσεις με ακόμη περισσότερα. Σταδιακά θ’ αρχίσεις να συγκρίνεις καταστάσεις και να βρίσκεις διαφορές που συνήθως θα δίνουν πλεονέκτημα στην καινούρια χώρα που βρίσκεσαι, σε σχέση με την προηγούμενη που ζούσες. Όλη αυτή η αίσθηση του καινούριου θα σου δώσει μεγάλη όρεξη για δουλειά ή διάβασμα. Αν είσαι, δε, ερωτικός μετανάστης, οι στιγμές ευτυχίας θα είναι αμέτρητες.

Ή τουλάχιστον, αυτό θα νιώθεις μέχρι να σε χτυπήσει το δεύτερο στάδιο του πολιτισμικού σοκ, που είναι το στάδιο της αποδιοργάνωσης. Σ’ αυτή τη φάση, καταλαβαίνεις πως δεν έκανες απλά ένα ταξιδάκι αναψυχής που περιλαμβάνει μόνο κέφι, χορό και τραγούδι, αλλά είναι η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι πρέπει να προσαρμοστείς σ’ έναν νέο τρόπο ζωής μέσα σε τελείως διαφορετικές συνθήκες κι αυτό δεν είναι κάτι που θα σου αρέσει κι ιδιαίτερα. Το πιο πιθανό είναι να σε πλημμυρίσουν συναισθήματα θυμού και μοναξιάς, ενώ θα έρθει κι η στιγμή που θα αρχίσεις να νοσταλγείς την πατρίδα σου και τους ανθρώπους που άφησες πίσω.

Αν η αιτία που μετανάστευσες ήταν ο έρωτας ή η επιθυμία σου να κυνηγήσεις τα όνειρά σου, η απουσία της οικογένειάς σου και των φίλων σου θα είναι αρκετά αισθητή. Θα αισθάνεσαι πως δεν μπορείς να συμβαδίσεις με τους ντόπιους και να υιοθετήσεις τις νέες συνήθειες και πρακτικές που ακολουθούν. Δεν είναι καθόλου απίθανο ν’ αρχίσεις να δυσανασχετείς με τη γλώσσα που μιλούν και με τον τρόπο που εκφράζονται κι ίσως κάπου εκεί θ’ αρχίσεις να σκέφτεσαι ακόμα και την πιθανότητα επιστροφής σου.

Παρ΄όλα αυτά, όλα τα συναισθήματα που νιώθεις θα εξομαλυνθούν όταν μπεις πια στο τρίτο στάδιο που περιλαμβάνει την προσαρμογή. Σ’ αυτή τη φάση ο θυμός καταλαγιάζει. Είναι η περίοδος που σταδιακά εξοικειώνεσαι με τη γλώσσα, τους ανθρώπους, τα φαγητά και γενικά με τη νέα σου καθημερινότητα. Πλέον, θα είναι πιο εύκολο να προσανατολιστείς στους δρόμους και στα στενά της νέας πόλης και δε θα βαδίζεις στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα. Σαφώς και θα σου λείπουν οι δικοί σου, αλλά θα μπορείς να εντοπίσεις και κάποια θετικά στοιχεία που θα κάνουν σίγουρα πιο εύκολη τη διαμονή σου.

Μ’ αυτά και μ’ εκείνα, λοιπόν, θα φτάσεις στο τέταρτο στάδιο, εκείνο της αποδοχής. Δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχεις γίνει ένα με τη νέα κουλτούρα που καλείσαι ν’ αντιμετωπίσεις, απλώς θα είσαι σε θέση να κατανοήσεις τα διαφορετικά στοιχεία και ν’ αντιληφθείς τα κοινά σημεία, ώστε να τα εκμεταλλευτείς όλα προς όφελός σου και να βελτιώσεις τη διαβίωσή σου. Μάλιστα, το επίπεδο της εξοικείωσής σου θα φτάνει σε τέτοιο βαθμό, που θα είσαι σε θέση να βοηθήσεις κι άλλους νεοφερμένους να διευκολυνθούν στη διαδικασία της δικής τους προσαρμογής.

Οι περισσότεροι όταν αλλάζουμε χώρα περνάμε από τέτοιου είδους στάδια λόγω του πολιτισμικού σοκ. Ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί να διαρκέσουν, καλό είναι να είμαστε προετοιμασμένοι.  Όποιος κι αν είναι ο λόγος που σε κάνει να πάρεις τη μεγάλη απόφαση και να αναζητήσεις αλλού την τύχη σου, τίποτα δεν μπορεί να σε αναγκάσει να εγκαταλείψεις τα όνειρά σου. Μην ξεχνάς ποτέ από πού ξεκίνησες και ποιος είναι ο στόχος σου. Εμπόδια θα συναντήσεις πολλά και σίγουρα κανένας δρόμος που οδηγεί στην επιτυχία και στην ευτυχία δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Αντιθέτως, αυτοί οι δρόμοι είναι δύσκολοι κι ανηφορικοί.

Να θυμάσαι, όμως, ότι στην κορυφή τους η θέα είναι μοναδική.