Το μυαλό του ανθρώπου, όπως κι ο ίδιος ο άνθρωπος, δεν είναι στατικός. Συνεχώς σκέφτεται, ανακαλεί μνήμες, μαθαίνει. Κάθε ανθρώπινη οντότητα είναι ξεχωριστή. Η μοναδικότητα αυτή είναι ένα κράμα τόσο βιολογικών παραγόντων, όπως το γενετικό υλικό του (DNA), αλλά και πνευματικών ιδεών κι αντιλήψεων. Τα ερεθίσματα που αποθηκεύονται στη μνήμη, διαμορφώνουν και γαλουχούν το άτομο. Μέσω της έκθεσης κι επεξεργασίας αυτών των ερεθισμάτων, κατακτάται η κριτική σκέψη. Ακόμη, αυτά τα ερεθίσματα μπορεί να αποτελέσουν πυλώνα έμπνευσης.

Η έμπνευση είναι μια τυχαία σκέψη και προϊόν αλλεπάλληλων συνειρμών. Τη στιγμή της γέννησής της, εκείνος που την έχει, τη θεωρεί κάτι απτό. Σε περαιτέρω ανάλυση αυτής της σκέψης, οι φραγμοί που μπορεί να υπάρχουν για τη δημιουργία του εγχειρήματος αυτού, ίσως να μην επιτρέπουν να πραγματοποιηθεί. Παρά το γεγονός αυτό, η δημιουργική έμπνευση, γεμίζει για σύντομο χρονικό διάστημα, όλη την ύπαρξη του ατόμου που τη σκέφτηκε. Νιώθει μέσα του έκρηξη αδρεναλίνης που έρχεται μαζί με το γνωστό αίσθημα ευφορίας. Αυτός ο συνδυασμός ενεργεί και σαν οπιοειδές για μυριάδες καλλιτέχνες ανά τον κόσμο που ψάχνουν απεγνωσμένα να βρουν τη μούσα που θα τους χαρίζει σταθερή έμπνευση.

Η έμπνευση αποτελεί το πρώτο λιθαράκι μιας ιδέας. Η ιδέα μπορεί να είναι κι έμπνευση, όμως η σχέση αυτή δεν είναι αμφίδρομη. Σ’ αυτό το σημείο της πορείας της σκέψης, έχει μείνει ένα μέρος του αρχικού ενθουσιασμού. Το μυαλό πασχίζει να βρει λύσεις για το πώς θα σχεδιάσει αυτό που τη δεδομένη στιγμή το εξιτάρει τόσο πολύ. Πολλά προβλήματα καλούνται να γίνουν επιλύσιμα εμπόδια. Μερικά βασικά εμπόδια για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος, είναι το κόστος, οι δεξιότητες κι ο χρόνος που έχει το άτομο να διαθέσει. Αν τα εμπόδια είναι επιλύσιμα, η ιδέα εξελίσσεται είτε με το αρχικό πλάνο είτε εμπλουτίζεται με επιμέρους ιδέες.

Όλα αυτά ανήκουν στη σφαίρα που θέλει το εγχείρημα προς υλοποίηση να είναι κάτι μεγάλο. Υπάρχουν όμως και ιδέες που δεν απαιτούν πολύ χρόνο. Η σύνταξη ενός κειμένου, ο σχεδιασμός ενός πίνακα ζωγραφικής, το πλέξιμο μιας μπλούζας, ή το κέντημα, χρειάζονται τόσο έμπνευση όσο και χρόνο. Το φλέγον θέμα είναι ότι χρειάζονται σίγουρα λιγότερο χρόνο σχεδιασμού και κατασκευής από ένα φαρμακευτικό σκεύασμα ή ένα μεγάλο τεχνολογικό μηχάνημα. Η απόλαυση που νιώθει ο δημιουργός κι εμπνευστής όταν βλέπει την ιδέα του υλοποιημένη είναι απερίγραπτη, ανεξάρτητα από το κατασκεύασμα.

Ωστόσο, η έμπνευση μπορεί να δημιουργήσει μια καθαρά πνευματική ιδέα. Πολλές φορές η βασική ερώτηση που στοχαζόμαστε είναι το «Πώς θα κάνω τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος για εμένα και τα παιδιά μου;” παρά το «Τι μπορώ να φτιάξω;». Πάρα πολλοί και μεγάλοι λόγιοι σε διάφορες εποχές έχουν μιλήσει για το θέμα αυτό. Η δική τους έμπνευση καθώς και το πάθος τους για τις ιδέες τους, μίλησαν στις ψυχές των ανθρώπων της εποχής τους. Μερικές από  τις απόψεις αυτές βρίσκουν εφαρμογή και στις μέρες μας. Άλλες διαιωνίζονται και ταυτόχρονα εξελίσσονται με σκοπό να έρθουν πιο κοντά στις αντιλήψεις και στους ανθρώπους της εποχής. Οι ιδέες που χάνουν την ικανότητά τους να τροποποιούνται να συντήκονται με άλλες και να βελτιώνονται αποτελούν την αρχή της παγιωμένης αντίληψης.

Όταν χάνεται η έννοια της ιδέας κι αντικαθίσταται από μονόπλευρες μη διαλλακτικές αντιλήψεις, δημιουργούνται προβλήματα και διαπληκτισμοί, τόσο σε ατομικό, όσο και και σε κοινωνικό επίπεδο. Οι αντιλήψεις δεν είναι πάντα μονόπλευρες κι επιβλαβείς, υπάρχουν άνθρωποι που αφήνουν περιθώριο αμφισβήτησης. Στις αντιλήψεις μας βασίζεται κι ένα μεγάλο κομμάτι της προσωπικότητάς μας, όμως δεν είμαστε μόνο αυτό. Τρανοί δημαγωγοί ανά τους αιώνες χρησιμοποιώντας ως όπλο τους τη ρητορική ικανότητα που είχαν αναπτύξει, μετέδιδαν στο λαό τις απόψεις τους παρουσιάζοντάς τις ως τη μόνη αλήθεια. Όσοι δεν μπόρεσαν να τις φιλτράρουν και βρήκαν προσφιλές έδαφος, ενστερνίστηκαν τις αντιλήψεις αυτές. Πολλές, συχνά ταυτίζονται με κοινωνικά στερεότυπα, όπως το περιπαιχτικό «Οι άντρες δεν κλαίνε» ή το αρκετά σοβαρό και παράλληλα ανήκουστο, που θέλει την Αρία φυλή υπεράνω των υπολοίπων.  

Η πορεία της σκέψης από την αρχή της μέχρι εκείνο το σημείο που ο ανθρώπινος νους θεωρεί ότι σταματάει το θέμα αυτό, είναι ξεχωριστή. Στο δικό μου μυαλό η έμπνευση έρχεται με σπινθηροβόλα χρώματα μέσα σε ένα μουντό γκρι τοπίο.      

 

Συντάκτης: Αντώνης Ανδρόνικος
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου