Δεσμεύσου για τώρα, όχι για ένα αφηρημένο «για πάντα»

Δεν είναι τυχαίο που λένε ότι η παιδική είναι κι η πιο ξένοιαστη ηλικία, αφού οι υποχρεώσεις ενός παιδιού είναι ελάχιστες όπως κι οι ευθύνες που φέρει για τις αποφάσεις του. Μεγαλώνοντας στο μυαλό των περισσοτέρων σχηματίζεται η αντίληψη ότι οι αποφάσεις μας, ως ώριμους ενήλικες πλέον, μας φορτώνουν με την ευθύνη της δέσμευσης απέναντι σ’ αυτές. Ενώ παράλληλα για την πλειονότητα ο όρος «δέσμευση» είναι σχεδόν άρρητα συνδεδεμένος με το «για πάντα».

Κι όντως ισχύει, ένας ενήλικας σαφώς και είναι ωριμότερος από ένα παιδί και σαφώς οφείλει να είναι υπεύθυνος και να δεσμεύεται απέναντι στις αποφάσεις του. Ωστόσο δέσμευση δε σημαίνει στέρηση της ελευθερίας, καταπάτηση επιθυμιών, παντοτινή μονιμότητα ή οτιδήποτε άλλο σχετικό. Σ’ έναν κόσμο που εξελίσσεται με ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί κανείς ν’ αντιληφθεί είναι ακατόρθωτο να υπάρξει παντοτινή μονιμότητα.

Η ενήλικη ζωή συνοδεύεται από ένα πλήθος ευθυνών που σίγουρα δεν είχες ως παιδί καθώς, βαδίζοντας προς αυτή, καλείσαι να κάνεις πράγματα που δεν έκανες και να λαμβάνεις αποφάσεις γι’ αυτά, τα οποία ίσως σε οδηγήσουν σε ένα είδος δέσμευσης. Για παράδειγμα, σχεδόν όλοι μετά το πέρας μιας ηλικίας καλούμαστε να σκεφτούμε την επαγγελματική μας αποκατάσταση. Έχοντας λάβει κάποιο πτυχίο ή όχι καθένας πρέπει να επιλέξει ένα επάγγελμα που θέλει να ακολουθήσει ώστε να εξασφαλίζει μια ποιότητα ζωής. Πολλές φορές αναλύουμε υπερβολικά την επιλογή μας αυτή (εν μέρει έτσι πρέπει να γίνεται κιόλας) ως προς το αν θα συνεχίσει να μας αρέσει το συγκεκριμένο επάγγελμα σε μια δεκαετία από τώρα ή αν θα μπορούμε να ανταπεξέλθουμε στις απαιτήσεις του επαγγέλματος. Η επαγγελματική δραστηριότητα αποτελεί ένα είδος δέσμευσης. Έτσι συχνά και η υπερανάλυση αυτή οφείλεται στον φόβο απέναντι στη δέσμευση.

Όπως και στις ερωτικές σχέσεις που υπάρχει η ίδια αντίληψη κι ο ίδιος φόβος. Γνωρίζουμε κάποιον, μας αρέσει, περνάμε καλά αλλά το επόμενο βήμα, η δέσμευση, είναι δύσκολο. Και βέβαια είναι δύσκολο όταν στο κεφάλι μας υπάρχει η ιδέα ότι η σχέση αυτή πρέπει να είναι αιώνια. Και πόσο μάλλον στις μέρες μας, που φαντάζει ακόμη πιο τρομακτική καθώς μαζί με την κοινωνία αλλάζουν συνεχώς οι αντιλήψεις κι οι επιθυμίες μας. Συνεπώς δεν μπορεί να είναι κάποιος βέβαιος ότι θα επιθυμεί να είναι δεσμευμένος απέναντι σε μια σχέση ή μια κατάσταση για μια αιωνιότητα. Εξάλλου τι πάει να πει αιωνιότητα; Τι σημαίνει «για πάντα»;

Δεν πρέπει να σκεφτόμαστε ότι η δέσμευσή μας απέναντι σε κάποια επαγγελματική υποχρέωση ή στο σύντροφό μας είναι κάτι που θα μας στερήσει την ελευθερία ή το δικαίωμα να αλλάξουν οι επιθυμίες μας. Δεν υποβιβάζει τον χαρακτήρα μας κι εμάς τους ίδιους μια αλλαγή των θέλω μας. Ίσως αυτή η αντίδραση πολλές φορές μπροστά στη δέσμευση να μην είναι τίποτα άλλο παρά φόβος. Φόβος που ίσως είναι αποτέλεσμα της αντίληψης που πολλοί έχουν υιοθετήσει ότι δέσμευση σημαίνει «για πάντα» και μάλιστα ένα «για πάντα» που μπορεί να καταντήσει αποπνικτικό με τον καιρό.

Πιστεύεται ότι ο χαρακτήρας κι ο τρόπος σκέψης κάποιου σχηματίζεται από πολύ μικρή ηλικία και μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της ζωής του ανάλογα με το οικογενειακό-κοινωνικό του περιβάλλον και τα ερεθίσματα που λαμβάνει από αυτό. Έτσι λοιπόν από τη μια ο κοινωνικός περίγυρος ενός ατόμου μεγαλώνει συνεχώς στη διάρκεια του χρόνου κι αυτό του δίνει τη δυνατότητα ν’ ανταλλάσσει διαρκώς απόψεις και ιδέες. Από την άλλη, χρόνο με το χρόνο, η συλλογή με τις εμπειρίες μεγαλώνει. Κι αν αυτά τα συνδυάσεις με τη ραγδαία εξέλιξη του κόσμου και τις αλλαγές των αντιλήψεων και των απαιτήσεων της κοινωνίας  θα διαπιστώσεις πως κανένας δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτος μέσα στο χρόνο.

Τίποτα δε μένει σταθερό, κανένα σώμα, καμία ψυχή, καμία ιδεολογία κι αντίληψη, ούτε καν ο ίδιος ο κόσμος.  Γι’ αυτό κι ο όρος «αιώνια δέσμευση» δεν υφίσταται. Στο κάτω-κάτω η δέσμευση δεν εξαρτάται από τον χρόνο αλλά από την υπευθυνότητα. Οπότε απέβαλε τον φόβο και δεσμεύσου.