Να ζει κανείς ή να συζεί;
Δίλημμα ανάλογου διαμετρήματος με το πασίγνωστο δίλημμα του Άμλετ «να ζει κανείς ή να μη ζει;». Να παντρευτεί κανείς ή να μην παντρευτεί; Όλες οι χιλιοειπωμένες κλισέ φράσεις που έχουμε βαρεθεί να ακούμε από τους απανταχού παντρεμένους, του τύπου ο-γάμος-σκοτώνει-τον-έρωτα και ούτω καθεξής, στριφογυρίζουν στο μυαλό μας πριν από τη μεγάλη απόφαση. Και τότε αρχίζουν οι κρίσεις πανικού.
Μην ανησυχείτε όμως, υπάρχει λύση για τους αναποφάσιστους, γι’ αυτούς που δε νιώθουν έτοιμοι, για τους αλλεργικούς στο άκουσμα της λέξης γάμος. Ακούει στο ωραιότατο όνομα «σύμφωνο συμβίωσης» και σας βγάζει από τη δύσκολη θέση. Όχι δεν είναι αυτό που λέμε «στρίβειν δια του αρραβώνος». Είναι ένα κανονικότατο συμβολαιάκι που λύνει όλα τα πρακτικά και νομικά ζητήματα από το όνομα του παιδιού, αν προκύψει εγκυμοσύνη, μέχρι τα περιουσιακά στοιχεία και τις φορολογικές ελαφρύνσεις ενός ζευγαριού που συμβιώνει.
Πολλοί επιλέγουν να παντρευτούν, γιατί είναι πιο εύκολο. Γιατί η γραφειοκρατία είναι πολύ λιγότερη σε σχέση με όλα αυτά που πρέπει να γίνουν, για να κατοχυρωθεί νομικά ένα ζευγάρι κι ένα παιδί εκτός γάμου. Για τους αθεράπευτα «γαμοφοβικούς», όμως, η καλύτερη λύση είναι ένα σύμφωνο συμβίωσης. Ένα απλό συμβόλαιο, που δεν κοστίζει πολύ, σου λύνει τα χέρια απέναντι σε οποιοδήποτε νομικό κώλυμα και λύνεται εύκολα ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Το σύμφωνο αυτό δίνει την αίσθηση (ή την ψευδαίσθηση) μιας ελεύθερης σχέσης και το ζευγάρι δε νιώθει τόσο έντονα την καταπίεση από τα αβάσταχτα δεσμά του γάμου.
Κατά πόσο όμως ισχύει στην πραγματικότητα αυτή η ελευθερία και η απουσία δέσμευσης; Στ’ αλήθεια ένα συμβόλαιο, το οποίο δεν έχει τόση βαρύτητα όση ένα πιστοποιητικό γάμου, μπορεί να κάνει τη διαφορά στην ψυχολογία ενός ζευγαριού και να ζήσουν ευτυχισμένοι χωρίς την αιώνια κρεβατομουρμούρα και τα εφτά χρόνια φαγούρας μετά το γάμο; Αν είναι έτσι τότε έχουμε βρει τη συνταγή της ευτυχίας και δεν το ξέρουμε.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη όμως, είτε λέγεται γάμος είτε λέγεται σύμφωνο συμβίωσης, οι δεσμεύσεις και οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει ένα ζευγάρι που αποφασίζει να ζήσει μαζί και να κάνει παιδιά είναι ακριβώς οι ίδιες, όπως κι αν ονομάσουν τη συμφωνία που θα κάνουν μεταξύ τους.
Μπορούν να μην κάνουν και τίποτα από τα δύο, αν δε θέλουν. Η αγάπη και ο σεβασμός, η συντροφικότητα και η υπόσχεση αμοιβαίας δέσμευσης προς το σύντροφό σου δεν επιβάλλεται με το ζόρι όσες υπογραφές κι αν βάλεις σε επίσημο ή ανεπίσημο χαρτί.
Αν σας κάνει να νιώθετε καλύτερα πάρτε απλώς δύο αυτοκόλλητα σημειώματα και κολλήστε τα στο ψυγείο ή πάνω από το κρεβάτι σας. Γράψτε εκεί τις κοινές υποσχέσεις και υποχρεώσεις σας και τελειώσαμε. Το ίδιο μου κάνει. Μη σας πω μάλιστα ότι αυτό μου φαίνεται πολύ πιο όμορφο και από την πιο ρομαντική πρόταση γάμου.
Τίποτα δεν εξασφαλίζει σε κανέναν ότι μετά από ένα, δύο ή πέντε χρόνια όλα αυτά που υποσχέθηκες τη στιγμή της υπογραφής θα συνεχίσουν να ισχύουν και ότι ένα συμβόλαιο θα σε εμποδίσει να το σκίσεις και να φύγεις, αν θέλεις να αποδεσμευτείς από μια κακή σχέση. Και δε νομίζω ότι ο χωρισμός θα γίνει λιγότερο επώδυνος, αν τον ονομάσουμε διαζύγιο ή λύση συμβολαίου. Αν σου τελειώσει, σου τελείωσε. Αν δεν μπορείς να συμβιώσεις ούτε ένα λεπτό παραπάνω με τον άνθρωπο αυτό, θα φύγεις και ο πόνος θα είναι ο ίδιος, όπως κι αν τον βαπτίσεις.
Ο γάμος, θρησκευτικός ή πολιτικός, και τα σύμφωνα συμβίωσης δε γίνονται για το ζευγάρι που είναι σίγουρο και έχει δοκιμαστεί ότι μπορεί και θέλει να ζήσει μαζί. Όλες αυτές οι τελετές γίνονται στην πραγματικότητα για τους άλλους, για τους γονείς, τους συγγενείς, τους φίλους και για την κοινωνία γενικότερα. Για να μην κολλήσει στη γυναίκα η ρετσινιά της ανύπαντρης που αυτό το ρεμάλι ο άντρας την άφησε «αστεφάνωτη» και της έκανε κι «εξώγαμο».
Γιατί, εδώ που τα λέμε και μεταξύ μας, η ελληνική κοινωνία είναι πολύ απελευθερωμένη και φιλελεύθερη σε τέτοιους μοντερνισμούς, όταν πρόκειται για τους ηθοποιούς που βλέπουμε στην τηλεόραση ή για την κόρη της γειτόνισσας, η οποία είναι λίγο πιο εναλλακτική, λίγο πιο αλέγκρα, βρε παιδί μου -για να μην την πούμε εξώλης και την προσβάλλουμε τη γυναίκα.
Ας έρθει, όμως, ο γιόκας ή η κορούλα μας να μας ανακοινώσει ότι θα συζήσει και θα κάνει παιδί, αλλά δε θα παντρευτούν με τον εκλεκτό της καρδιάς τους. Ότι θα κάνουν ίσως ένα σύμφωνο συμβίωσης. Δέκα εγκεφαλικά ο καθένας!
Κι άντε πες ότι τελικά πείθεις τους γονείς να το καταπιούν, που όσο και να προσπαθήσουν θα έχουν πάντα αυτόν τον καημό, ότι το παιδί τους δεν παντρεύτηκε και τι θα λέει ο κόσμος. Στη γιαγιά και στον παππού πώς το λες και το εξηγείς αυτό το πράγμα; Τους βάζεις να καθίσουν καλά καλά στην πολυθρόνα και τους το ανακοινώνεις με το υπογλώσσιο και το νεράκι ανά χείρας.
Όσο κι αν θέλουμε να πιστεύουμε ότι έχει εκμοντερνιστεί η ελληνική οικογένεια και όσο κι αν έχει ενστερνιστεί σε μεγάλο βαθμό τρόπους ζωής ευρωπαϊκών και αμερικάνικων προδιαγραφών, όταν πρόκειται για γάμο και παιδί είναι παραδοσιακή μέχρι το κόκκαλο. Και ως ένα σημείο, ευτυχώς που είναι, γιατί ίσως αυτό παραμένει ένα από τα λίγα στοιχεία που μας διαφοροποιεί και εμποδίζει τη διάσπαση του οικογενειακού δεσμού, ο οποίος είναι ακόμα αρκετά ισχυρός στην κοινωνία μας.
Δεν είναι κακό να είμαστε λίγο παραδοσιακοί σε κάποια θέματα, όσο μπορούμε ακόμα. Ας μην τα ισοπεδώσουμε όλα στο βωμό του εκμοντερνισμού. Ας κρατήσουμε κι ένα κομμάτι δικό μας.
Επιμέλεια Κειμένου: Σοφία Καλπαζίδου
Συντάκτης: Βασιλική Γραμμένου
