Γιατί όλο και περισσότερες γυναίκες δέχονται βίa κατά τον τοκετό;

Το φαινόμενο της μαιευτικής/γυναικολογικής βίaς έχει γίνει παγκοσμίως γνωστό την τελευταία δεκαετία, κι αυτό όχι γιατί δεν υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια, αλλά γιατί δεν αναγνωριζόταν από τις γυναίκες ως τέτοια. Αντιθέτως θεωρούταν κάτι κοινώς αποδεκτό μιας και κανείς δε μιλούσε γι’ αυτό. Ως αποτέλεσμα είχε, πολλές γυναίκες που βίωναν κάποια μορφή βίaς κατά τη διάρκεια του τοκετού αλλά κι έπειτα, κατά τη λοχεία, να νιώθουν ότι κάτι δεν έκαναν σωστά κι έτσι να μην έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αυτό που τους λέει το ένστικτό τους και το σώμα τους.

-Τι σημαίνει «μαιευτική βίa» και πώς μπορούμε να την αναγνωρίσουμε;

Ο όρος μαιευτική βίa (obstetric violence) αφορά στην κακομεταχείριση των εγκύων, επίτοκων και λεχωίδων και μπορεί να ασκηθεί από τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης όπως είναι οι μαίες, γυναικολόγοι, νοσηλευτές και λοιποί συνεργάτες. Μια γυναίκα που έχει υποστεί αυτού του είδους τη βίa νιώθει έλλειψη σεβασμού, καταναγκασμό για συγκατάθεση διαδικασιών, ντροπή και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της. Επιπλέον, στις περισσότερες των περιπτώσεων υπάρχει έλλειψη φροντίδας και λεκτική βίa, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει μετατραυματικό στρες, καθώς η ψυχολογική κατάσταση μιας γυναίκας εκείνη την περίοδο είναι αρκετά πιο ευάλωτη. Επομένως, το μοναδικό πράγμα που δε χρειάζεται είναι να την ταπεινώνουν αμαυρώνοντας έτσι την πιο μαγική στιγμή της ζωής της.

Η μαία Κωνσταντίνα Νούσια και κάτοχος της σελίδας Eimaimaia.gr έχει μιλήσει ανοιχτά για το θέμα της μαιευτικής βίας περιγράφοντας τη δική της τραυματική εμπειρία τοκετού, κάτι που την οδήγησε να ασχοληθεί με τη μαιευτική, βοηθώντας έτσι πολλές γυναίκες να γεννήσουν με φυσιολογικό τοκετό και με τη μέθοδο ΦυτΜακ/Vbac μετά από καισαρικές. Η ίδια έχει διατελέσει πρόεδρος του Παρατηρητήριου Μαιευτικής Βίας που ιδρύθηκε το 2017 με στόχο να προβάλλει αυτό το φαινόμενο, παρακινώντας όλο και περισσότερες γυναίκες να καταγγέλλουν οποιαδήποτε μορφή μαιευτικής βίας κι ευαισθητοποιιώντας το κοινό ώστε να παρθούν τα κατάλληλα μέτρα για τη βελτίωση της προγεννητικής φροντίδας.

Στην Ελλάδα, έρευνες δείχνουν ότι τα οικονομικά οφέλη των γιατρών έχουν καταστείλει την ατομική επιλογή των γυναικών αλλάζοντας το πλάνο τοκετού τους. Οι αναίτιες καισαρικές στη χώρα μας είναι διπλάσιες συγκριτικά με τις συστάσεις που επιβάλλει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός και τριπλάσιες με τα διεθνή πρότυπα, γεγονός που θα πρέπει να ερευνηθεί  από το Υπουργείο Υγείας και να εκτιμηθεί η κατάσταση, τόσο σε δημόσιες, όσο σε ιδιωτικές δομές.

Οι μαρτυρίες γυναικών που έχουν πέσει θύματα μαιευτικής βίaς ολοένα και κοινοποιούνται, απορρίπτοντας από πάνω τους το αίσθημα της ενοχής και δίνοντας βήμα και σε άλλες γυναίκες να επικοινωνήσουν την τραυματική τους εμπειρία. Γνωστή μαμά influencer, έχει μιλήσει για τον τρόπο που την είχε αντιμετωπίσει μια μαία όταν τόλμησε να εκφράσει μια ανησυχία της για το εάν θα είναι τόσο κουραστική αυτή η διαδικασία προσαρμογής, με τη μαία να της απαντάει «εάν δεν μπορούσες να το αντέξεις ας μην το έκανες». Είναι τραγικό και παράλληλα λυπηρό ένας άνθρωπος, πόσω μάλλον ένας επαγγελματίας υγείας, να συμπεριφέρεται έτσι απέναντι σε έναν άλλο άνθρωπο που βρίσκεται στην ανάγκη του, ειδικά σε μια τόσο ευαίσθητη στιγμή του.

Εκτός από γνωστούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχουν και πολλές άλλες μαρτυρίες γυναικών με παρόμοιες εμπειρίες. Πολλές μητέρες έχουν αντιμετωπίσει καταχρηστικές συμπεριφορές από γιατρούς, όπως για παράδειγμα να μην ενημερώνονται για τη διαδικασία του τοκετού, να τους χορηγείται ολική νάρκωση αναίτια με αποτέλεσμα να χάνουν την εμπειρία της πρώτης επαφής με το βρέφος, κάτι το οποίο τις έχει στιγματίσει ψυχολογικά. Πολλά παραδείγματα επίσης αφορούν και τη διάρκεια του θηλασμού, με άσκηση πίεσης από μαίες σε γυναίκες που έχουν επιλέξει να μη θηλάσουν το μωρό τους λέγοντάς τους ότι κάνουν κακό στο βρέφος με αυτή την απόφαση κι από την άλλη, εκείνες που παλεύουν να βγάλουν γάλα αλλά δεν τα καταφέρνουν,  όπου πέφτουν θύματα χλευασμού με φράσεις «καλά μόνο τόσο έβγαλες;» ή «να του δώσουμε φόρμουλα για να μην πεινάει» αποθαρρύνοντας έτσι τη διαδικασία θηλασμού και δημιουργώντας περισσότερο άγχος στη λεχώνα. Μαρτυρίες, επίσης, και κατά τη διάρκεια του τοκετού περιγράφουν βίaιες κινήσεις και παρεμβατικές πρακτικές μιας άλλης εποχής, με κοινωνικές διακρίσεις βάση οικονομικής κατάστασης της μητέρας και πολλά άλλα που δεν έχουν τέλος.

Το θέμα, όμως, δεν είναι να καταγράφουμε απλώς τις μαρτυρίες αυτές, αλλά να τις καταγγέλλουμε και να επικοινωνούμε όλο και περισσότερο τέτοιου είδους συμπεριφορές. Ο σκοπός είναι να αντιλαμβανόμαστε την κακοποίηση και να γνωρίζουμε τα δικαιώματά μας παύοντας έτσι να θεωρούμε «φυσιολογικές» αυτές τις πρακτικές που για χρόνια έχουμε υποστεί κι ανεχτεί. Είναί βίa και δεν αξίζει σε καμία μητέρα.