Νανούρισμα· το πρώτο τραγούδι της ζωής μας και το πιο σπουδαίο

Μέσα σε όλα που κάνουν τη σχέση γονιών και παιδιού να βιώνεται μοναδικά για την κάθε οικογένεια είναι εκείνες οι στιγμές που είναι αποκλειστικά δικές τους. Όταν κλείνει η πόρτα του σπιτιού και ησυχάζουν από τη βουή της καθημερινότητας και των υποχρεώσεων. Είναι η ώρα που ο μπαμπάς θα καμαρώσει και θα γίνει πιο ευαίσθητος από την καρδιά ενός μαρουλιού αλλά κι η μαμά θα απολαμβάνει αγκαλιές και χάδια από το πλάσμα που της έμαθε πώς είναι να κυκλοφορεί η καρδιά της έξω από το σώμα της.

Κάποια βράδια θα είναι εύκολα κι ο Μορφέας θα κάνει τη δουλειά του χωρίς πολλά-πολλά και κάποια άλλα θα είναι πιο δύσκολα με αποτέλεσμα ο ύπνος να είναι είδος πολυτελείας για όλους μέσα στο σπίτι. Τίποτα όμως δε συγκρίνεται με εκείνη τη στιγμή που για να ησυχάσει το αγγελούδι μας ή απλά για να το βοηθήσουμε να χαλαρώσει και να κοιμηθεί ξεκινάει η τελετουργία του νανουρίσματος.

Τα νανουρίσματα είναι τραγούδια -συνήθως μικρά σε διάρκεια- που σκοπός τους είναι να ηρεμήσουν το παιδί αλλά και να «δέσουν» περισσότερο τους γονείς με ‘κείνο. Συνηθίζουμε να λέμε πως η μαμά είναι εκείνη που νανουρίζει αλλά εν έτει 2020 είναι και οι μπαμπάδες που αγαπούν αυτή την ιδιαίτερη στιγμή ακόμη κι αν δε σιγοτραγουδούν τα κλασικά νανουρίσματα. Είναι ολόκληρη η ιεροτελεστία του λικνίσματος και της μουσικής ταυτόχρονα που κάνει τα λόγια να βγαίνουν από τα βάθη της καρδιάς μας και τον κόμπο να ανεβαίνει στον λαιμό ως αποτέλεσμα της απέραντης αγάπης που νιώθουμε να κατακλύζει κάθε κύτταρό μας όταν είμαστε εμείς αυτοί οι γονείς.

Αυτό το πολύ ιδιαίτερο είδος μουσικής ποικίλει από χώρα σε χώρα, από περιοχή σε περιοχή αλλά και από γενιά σε γενιά. Το βλέπουμε να πρωτοεμφανίζεται στα αρχαία χρόνια με τον Πλάτωνα στο βιβλίο του «Νόμοι» όπου περιγράφει πόσο σημαντική είναι «η κίνηση του σώματος και της ψυχής». Η Ήρα στην Ιλιάδα ζητά από τον Ύπνο να κοιμίσει τον Δία και του προσφέρει χρυσό θρόνο σε αντάλλαγμα. Στον Φιλοκτήτη ο χορός ζητά να κοιμηθεί ο ήρωας για να ηρεμήσει αλλά και η Ηλέκτρα ζητά από τον ύπνο να αποκοιμίσει τον Ορέστη για να μην τον βασανίζουν άλλο οι Ερινύες. Η Αλκμήνη νανουρίζει τον Ηρακλή πάνω σε μια ασπίδα που τη χρησιμοποιεί σαν κούνια για να αποκοιμηθεί.

Το είδος όμως των νανουρισμάτων όπου υπάρχουν άφθονα τραγούδια να τραγουδήσουμε στα παιδιά μας είναι στα δημοτικά. Και δεδομένου πως η χώρα μας έχει πολλές παραδόσεις σε όλες τις κατά τόπους περιοχές στην περιφέρεια μπορούμε να αναφέρουμε παραδείγματα για πολλές σελίδες.

Στα Δωδεκάνησα τραγουδούν : «Κοιμάται εμένα ο σκρίνος μου και πώς θα τον ξυπνήσω; Να πάρω το ροδόσταμο να τον δροσολογήσω.»

Ενώ στην Κρήτη λένε : «Κοιμήσου με τη ζάχαρη, κοιμήσου με το μέλι και νίψου με το ανθόνερο, που νίβονται οι αγγέλοι.»

Ένα νανούρισμα μπορεί να είναι τρυφερό και να μας κάνει να θέλουμε να κλάψουμε από ευτυχία. Άλλο μπορεί να είναι νοσταλγικό, όπως εκείνα που έρχονται από τη Μικρά Ασία, τη Σμύρνη και τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτά τα νανουρίσματα κρύβουν μέσα τους -εκτός από την αγάπη των γονιών για τα παιδιά τους- και τον πόνο για τον ξεριζωμό που έζησαν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών όπως το παρακάτω που είναι Σμυρναίικο.

«Άιντε κοιμήσου κόρη μου κι εγώ να σου χαρίσω την Αλεξάνδρεια ζάχαρη και το Μισίρι ρύζι και την Κωνσταντινούπολη τρεις χρόνους να την ορίζεις. »

Αλλά και αργότερα στη πιο σύγχρονη εποχή πολλά τραγούδια είναι εκείνα που κάνουν την καρδιά μας να είναι έτοιμη να σπάσει από αγάπη όταν τα τραγουδάμε στα αγγελούδια μας. Ποιος δε θα ανατριχιάσει στο «Βλέφαρό μου» και ποιος δε θα βουρκώσει στο «Φτιάξε καρδιά μου το δικό σου παραμύθι»; Τι είναι εκείνο που θα μας κρατήσει να μη χαμογελάσουμε όταν θα τραγουδάμε «Είναι το γέλιο σου»; Ποιος φόβος μας δε θα νικηθεί όταν θα λέμε το «Ήτανε μια φορά»;

Πόσα συναισθήματα μπορεί να νιώσει κάποιος που κρατάει ένα ανυπεράσπιστο πλάσμα στα χέρια του, μόνο εκείνος που το βιώνει το ξέρει. Τίποτα απ’ όσα φανταστήκαμε δεν έχουν την ίδια δύναμη όταν μας συμβαίνει. Τότε είναι που αναλογιζόμαστε το βάρος και την ευθύνη για το νέο πλάσμα που κρατάμε στα χέρια μας και πρέπει να του μάθουμε να είναι αυτόνομο, ανεξάρτητο και γνήσιο. Γιατί όταν είσαι γονιός έχεις την υποχρέωση να δίνεις το καλό παράδειγμα. Αυτό που θα ήθελες να σου κάνουν θα πρέπει -κυριολεκτικά- να κάνεις. Για το παιδί σου. Κι αυτός είναι πολύ δυνατός λόγος να τα βάλεις ακόμη και με όχλους.

Όπως πριν από λίγους μήνες σε επεισόδια στο Λίβανο ένας μπαμπάς μαζί με τον 15 μηνών γιο του είχε εγκλωβιστεί με το αμάξι του μέσα στην κίνηση των διαδηλώσεων και των επεισοδίων σε διαδήλωση στο κέντρο της Βηρυτού. Τότε ζήτησε από τους διαδηλωτές να σταματήσουν να φωνάζουν για να μην ξυπνήσουν το παιδί του που κοιμόταν κι εκείνοι άρχισαν όλοι μαζί να τραγουδούν ένα πολύ γνωστό νανούρισμα της χώρας τους με αποτέλεσμα το μωρό να ξυπνήσει και να τους κοιτάει χαρούμενο αλλά και το τραγούδι να γίνει το σύνθημα των διαδηλώσεών τους.

Τα παιδιά κινούν τον κόσμο. Γιατί όλα γίνονται γι’ αυτά αλλά και όλα σε αυτά καταλήγουν. Γιατί έχουμε την υποχρέωση να τα προσέχουμε, να τα βάζουμε πάνω από τον εαυτό μας και να τους ανοίγουμε νέους δρόμους χωρίς να τα πατρονάρουμε. Γι’ αυτό μας επιτρέπεται να είμαστε ευάλωτοι και τρυφεροί και να τους το δείχνουμε ακόμη και με ένα νανούρισμα.

Αφιερωμένο σε όλα τα παιδιά που ζούνε σε συνθήκες πολέμου αλλά και σε εκείνα που στέκονται πολύ ψηλότερα από το πραγματικό τους ύψος και κατανοούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γονείς τους σε έναν πλανήτη που παραπαίει από οικονομική κρίση και κλιματικές καταστροφές. Αφιερωμένο σε όλους τους γονείς που θρήνησαν παιδί και σε όλα τα παιδιά που χάσανε τη στοργική αγκαλιά των γονιών τους.