Αναζητώντας ισορροπία ανάμεσα στα όσα δίνουμε και δεχόμαστε

Τους ανθρώπους, ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν μπορεί κανείς να τους κατηγοριοποιήσει. Όχι πράγματι και όχι αντικειμενικά. Κάποιες φορές συμβαίνει αυτό και ακούμε φράσεις όπως «υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων, αυτοί που φέρονται έτσι κι εκείνοι που φέρονται αλλιώς» αλλά ειλικρινά, όσα χαρακτηριστικά και συμπεριφορές και αν υπάρχουν που ενώνουν μια ομάδα ατόμων, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να τα τοποθετήσουμε σε μία θεωρητική κατηγορία, αλλά τόσα υπάρχουν που τους ξεχωρίζουν. Κι ενώ η μοναδικότητα του καθενός είναι αδιαμφισβήτητη και η ζωή η ίδια τείνει να βασίζεται σε μια αλληλουχία του «πάρε-δώσε» μεταξύ ιδιαίτερων και ξεχωριστών χαρακτήρων, υπάρχει κάτι το οποίο, σε κάποιο βαθμό, είναι διακριτό σε όλους μας: το αν η στάση μας στη ζωή, μας τοποθετεί πιο συχνά στη θέση του «παίρνω», ή σε αυτή του «δίνω».

Γενικότερα, εκ πρώτης όψεως, η στάση του «παίρνω» μπορεί να μας αφήνει μια αρνητική χροιά. Αλλά, ενώ εύκολα κρεμάμε σε κάποιον μια ταμπέλα που τον χαρακτηρίζει άσχημα, τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι. Και αυτό γιατί οι άνθρωποι που έχουν μάθει να λαβαίνουν αυτά που τους προσφέρονται στη ζωή, ακολουθούν συνήθως ένα δρόμο στον οποίο η αξία τους έχει διασφαλιστεί, όχι από κάποιον άλλον, αλλά από τον ίδιο τους τον εαυτό. Το να ξέρεις να δέχεσαι τα όσα βρίσκονται εμπρός σου και είναι προορισμένα για εσένα, είναι σίγουρα κάτι το οποίο μπορεί να σε βοηθήσει, σε πολλούς τομείς μάλιστα. Και είναι κάτι που δυστυχώς, δεν έχουμε μάθει όλοι να κάνουμε. Ανά περιόδους, ακούμε τη φράση «πρέπει να παλέψεις για να τα καταφέρεις», κάτι το οποίο μας προδιαθέτει αρνητικά απέναντι σε ό,τι εμφανίζεται δίχως κόπο, κάτι το οποίο μπορεί να είναι μπροστά σου κι εσύ επειδή το θες και το χρειάζεσαι να το πάρεις. Πώς όμως καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι ο μόνος τρόπος να είσαι «ηθικά» σωστός, είναι να περάσεις ώρες, μέρες, ίσως και χρόνια προσπαθώντας, μόνο και μόνο για να κερδίσεις κάτι το οποίο θες πραγματικά; Οι άνθρωποι που έχουν μάθει το «παίρνω» στη ζωή τους, μπορούν να δουν πέρα από την ψευδαίσθηση της ανταλλαγής ιδρώτα και προσπάθειας, για αυτό το οποίο επιθυμούν. Αντιλαμβάνονται ότι κάποιες φορές, αν ο δρόμος είναι υπερβολικά δύσκολος, ίσως και να μην είναι ο σωστός. Αυτό δε σημαίνει ότι δε θα τρέξουν και αυτοί στον αγώνα τους, σημαίνει απλώς ότι δε θα επιλέξουν την πίστα μετ’ εμποδίων.

Από την άλλη, σίγουρα υπάρχουν και αρνητικά, όταν μια τέτοια συμπεριφορά ξεφεύγει από τα όρια του «κάνω τα πράγματα πιο εύκολα για τον εαυτό μου» και ξεκινά να ακουμπά το «επιλέγω να γίνουν τα πράγματα πιο δύσκολα για τους άλλους». Ειδικά εφόσον αυτοί οι άλλοι, μπορεί να έχουν βασίσει τη δική τους στάση ζωής στην προσφορά.

Όσοι έχουν μάθει το «δίνω» στη ζωή, μπορούν απευθείας να χαρακτηριστούν ως ευεργέτες, ευυπόληπτοι και ευγενείς. Έχουν, δηλαδή, όλα τα «ευ-» με το μέρος τους. Και σίγουρα το να δίνεις είναι μια πράξη αλληλεγγύης, ανθρωπιάς και καλοσύνης. Δίνω σημαίνει απλώνω τη χαρά με πολύ άμεσο και γλυκό τρόπο τριγύρω μου. Δίνω σημαίνει έχω αρκετό απόθεμα μέσα μου, ώστε να μπορώ με ευκολία να μοιράσω και αλλού. Το ακόμη πιο όμορφο αυτής της πράξης είναι ότι όταν γίνεται απαλά, τείνει να επιστρέφεται. Είτε αυτό σημαίνει κάποια μελλοντική βοήθεια, είτε σημαίνει απλώς ένα ειλικρινές χαμόγελο για «ευχαριστώ».

Όμως και στην προκειμένη περίπτωση μπορεί να εντοπιστεί η σκοτεινή πλευρά στη φύση του δότη. Αυτός που ξέρει μόνο να προσφέρει, καταλήγει να στηρίζεται και μόνο στους άλλους για να του δώσουν. Καταλήγει να αναγνωρίζει ως τη μοναδική του διέξοδο, αυτή που εμπεριέχει μέσα της όλους τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν. Και θέλει να τους κρατά αυτός ο ίδιος όλους χαρούμενους, μέσω της δικής του προσφοράς, ανά πάσα στιγμή. Κάτι το οποίο εκτός από αδύνατον, μπορεί να είναι και πρόβλημα για τα δικά του αποθέματα χαράς, οδηγώντας τον μάλιστα με ευκολία σε καταστάσεις άγχους, που θα μπορούσαν εύκολα να αποφευχθούν.

Η κατάληξη είναι πάντα ίδια: αυτό που χρειάζεται στην πραγματικότητα να βρει ο καθένας μας είναι ισορροπία. Ισορροπία μεταξύ του τι παίρνω από και του τι δίνω στους άλλους. Ισορροπία μεταξύ του τι λαμβάνω από αλλού και του τι προσφέρω στον εαυτό μου. Η «ολοκλήρωση» που βρισκόμαστε πολλές φορές να αναζητούμε, δε βρίσκεται ούτε στην επιτυχία των πάντων, ούτε στην προσφορά κάθε αποθέματός μας αλλού. Η ευτυχία δεν είναι κρυμμένη ούτε στο πρότυπο του αυτοκράτορα, ούτε σε αυτό του γελωτοποιού. Είναι μάλλον μοιρασμένη σε πρόσωπα όπως εκείνου που θα αντιμετωπίσει τους κινδύνους της πόλης και που μαθαίνει να κερδίζει κάθε φορά για να επιστρέφει πίσω στην οικογένειά του και αυτό του χωρικού, που ξέρει να παίρνει από τη φύση, για να προσφέρει πίσω στους ανθρώπους. Ίσως για αυτό και να μετουσιώνεται καλύτερα εν τέλει, στη φυσιογνωμία του γέρου σοφού. Αυτού που έχει περάσει από όλα τα στάδια, έχει αναγνωρίσει τις κατηγορίες και έχει καταφέρει να βρει την προσωπική του ισορροπία κάπου στο ενδιάμεσό τους.