Τα όρια δεν είναι πάντοτε περιοριστικά

Στο άκουσμα της λέξης «όρια» οι περισσότεροι από ‘μας εκφράζουμε την αποστροφή μας, σχηματίζοντας στο πρόσωπό μας μια γκριμάτσα αηδίας. Για πολλούς τα όρια είναι ταυτόσημα της απαγόρευσης και του περιορισμού. Πιστεύεται ότι αποτελούν τροχοπέδη στα όνειρα που έχουμε για το μέλλον, γι’ αυτό και δε διστάζουμε να τα σπάμε με κάθε ευκαιρία, νιώθοντας να μας πλημμυρίζει μια άγρια χαρά γι’ αυτή μας την παρασπονδία.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Όρια πρέπει να υπάρχουν σε όλους και σε όλα. Σκέψου, για παράδειγμα, να μην υπήρχαν στον δρόμο οι πινακίδες για τα όρια ταχύτητας. Ο καθένας θα πήγαινε με όσα χιλιόμετρα ήθελε. Το κακό, όμως, δε θα ήταν μόνο αυτό. Το άσχημο της υπόθεσης θα ήταν ότι σε περίπτωση ατυχήματος κανένας δε θα μπορούσε να κατηγορήσει τον θύτη γι’ αυτή του την παράβαση.

Τα όρια προσφέρουν προστασία κι εγγυώνται ασφάλεια. Βάζοντας όρια σ’ ένα μικρό παιδί κι απαγορεύοντάς του να παίζει επικίνδυνα, αυτομάτως το προστατεύεις από πιθανά ατυχήματα. Κι όχι μονάχα αυτό, αλλά το σπουδαιότερο είναι ότι του μαθαίνεις πώς να μπορεί στο μέλλον να προστατευτεί από μόνο του, ελέγχοντας τα όρια γύρω του.

Καλή, λοιπόν, –κι ομολογουμένως απαραίτητη, κάποιες φορές– η τρέλα αλλά τα όρια πρέπει να υφίστανται και, μάλιστα, να θέτονται εξαρχής. Βάζοντας όρια στη δουλειά σου, γλυτώνεις από υπερκόπωση κι, ενδεχομένως, υπερεκμετάλλευση του προσωπικού σου χρόνου απ’ τον εργοδότη σου. Βάζοντας όρια στη σχέση σου, δηλώνεις ορθά-κοφτά στον άλλον τον χαρακτήρα σου κι απαιτείς τον σεβασμό που σου πρέπει. Βάζοντας όρια στους φίλους σου, τους επιτρέπεις να υπεισέλθουν μονάχα στις υποθέσεις που έχεις ανοιχτές προς συζήτηση. Βάζοντας όρια στον εαυτό σου, τον προστατεύεις και τον βοηθάς να ζει ευτυχισμένος.

Δεν είναι τυχαίο που λένε ότι η ελευθερία μας σταματά εκεί που ξεκινά η ελευθερία των άλλων. Σ’ αυτό, ακριβώς, το σημείο έρχονται τα όρια να βοηθήσουν. Φαντάσου τα ως ένα τείχος, που εσωκλείει την ελευθερία του καθενός και την προστατεύει απ’ το να βγει παραέξω ή, αντίστροφα, απ’ το ν’ αρχίσει να υποχωρεί στην επέλαση μιας άλλης.

Τα όρια δεν είναι πάντοτε περιοριστικά, αντιθέτως τις περισσότερες φορές μας βοηθούν να προχωράμε μπροστά. Δεν ενέχουν ρίσκο, γι’ αυτό και σνομπάρονται διαρκώς απ’ τους τύπους της περιπέτειας. Παρ’ όλα αυτά, δεν αποτελούν οδοφράγματα που μας κλείνουν τον δρόμο, αλλά τον μίτο που έτσι και τον πιάσεις, μπορεί να σε οδηγήσει στον στόχο σου μέσα από ασφαλή μονοπάτια, μακριά απ’ τις συνηθισμένες λεωφόρους που χρησιμοποιεί η πλειοψηφία.

Ακόμη, όμως, και τα ίδια τα όρια έχουν όρια. Η οριοθέτηση δεν αποτελεί πανάκεια κι ούτε πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Εδώ είναι, επομένως, που έρχεται ο ανθρώπινος νους και καλείται να εξισορροπήσει τα πράγματα. Πρέπει να ξέρουμε ως πού πρέπει να χρησιμοποιούμε τα όρια, τόσο τα δικά μας όσο και των άλλων, για να μπορούν να εγγυηθούν προστασία κι ασφάλεια. Ειδάλλως, μπορούν εύκολα να μετατραπούν σε βαρίδια που θα μας κρατούν για πολύ καιρό κολλημένους στην ίδια θέση.

Τα όρια δε θέλουν κόπο, θέλουν τρόπο. Γιατί, όσο κι αν μας φαίνεται παράξενο, τα όρια μας απελευθερώνουν.  Μας επιτρέπουν να εξετάσουμε τις δυνατότητές μας και σιγά-σιγά να τις εξελίξουμε. Τα όρια είναι φίλοι μας, πολύτιμοι συνοδοιπόροι για το μέλλον μας. Αρκεί να τους φερθούμε σωστά και θα κάνουν και για ‘μας το ίδιο.