Πρότυπα. Μεγαλώνεις με κάποιες αρχές και κάποιες αξίες. Στην πορεία της ζωής σου κι αναθεωρώντας, ψάχνοντας τι σου ταιριάζει και ως άποψη και ως ιδεολογία και ως τρόπο συμπεριφοράς, θέτεις τα δικά σου θεμέλια στο σύστημα αξιών σου. Οι άνθρωποι που συναναστρέφεσαι σε εμπνέουν, σε ιντριγκάρουν κι έτσι ανάλογα με την ηλικία και τις εμπειρίες που έχεις ζήσει ή που θα ήθελες να ζήσεις, ταυτίζεσαι.

Ταυτίζεσαι με μια έννοια, με μια άποψη, μ’ έναν άνθρωπο, υπαρκτό ή μη. Η ταύτιση σε μερικά κομμάτια ή όχι με κάποιον άλλον δεν αρκεί για να του αποδώσεις την ταμπέλα του προτύπου για σένα. Πρέπει και να τον θαυμάζεις. Μπορεί να θαυμάζεις τη ζωή που ζει, τον τρόπο που χειρίζεται τη γλώσσα, τις γνώσεις που κατέχει, ακόμα και τον τρόπο που κινείται. Μπορεί να είναι ένας από τους γονείς σου, ένας συγγενής, ένας δάσκαλος, κάποιος διάσημος, δεν παίζει ρόλο ποιος είναι αλλά τι σε έχει κάνει να νιώσεις και πώς επηρεάζει τη ζωή σου και τον τρόπο που εσύ συμπεριφέρεσαι και τι έχεις ως παράδειγμα προς μίμηση.

Κι εκεί που όλα κυλάνε φαινομενικά άψογα κι έχεις βρει μια πορεία, που μπορεί να χάραξε κάποιος άλλος, αλλά σου ταιριάζει απόλυτα εκφράζοντας όσα θέλεις να πεις και να κάνεις και εσύ στη δίκη σου ζωή, έρχεται αυτή η πολύ άβολη στιγμή.

Η ελευθερία της έκφρασης είναι μια σπουδαία κατάκτηση, που όντως κάποιοι πάλεψαν με όλα τα μέσα για να μπορεί ο κάθε άνθρωπος να τη θεωρεί σήμερα αναφαίρετο δικαίωμά του. Αυτό το δικαίωμα, δυστυχώς έχει μια πολύ άσχημη παράμετρο. Ο καθένας νομίζει ότι μπορεί να λέει ό, τι θέλει, δηλαδή ό, τι του κατέβει στο κεφάλι. Έτσι, υπάρχουν άνθρωποι που εκφέρουν ρατσιστικές, ομοφοβικές, σεξιστικές απόψεις, απλά θεωρώντας ότι εξασκούν ένα πολύ βασικό δικαίωμά τους. Σωστά;

Λάθος φίλε μου. Το μεγαλύτερο όλων. Οποιοδήποτε σωστή σύνταξη λέξεων που ένα στόμα αποφασίζει να εκφράσει, από τη στιγμή που ως νόημα μέσα της δεν εμπεριέχει το σεβασμό στο διπλανό σου ή σε ένα σύνολο ανθρώπων, δεν είναι άποψη αλλά σκουπίδι. Και καλύτερα να σωπάσεις παρά να το εκφράσεις, ιδιαίτερα αν η τύχη ή η σκληρή δουλειά σ’ έχει θέσει στην προνομιακή κατάσταση να έχεις βήμα οποιασδήποτε μορφής και να μπορείς να επηρεάσεις άλλους ανθρώπους.

Δυστυχώς, δεν έχουν όλοι την κρίση και την κριτική σκέψη να φιλτράρουν τις πληροφορίες που ακούνε ή δεν έχουν μπει καν στη διαδικασία να διαβάσουν βασικά πράγματα και να εξελιχθούν ως προσωπικότητες και ως άνθρωποι. Μπορεί να είναι λίγοι αυτοί, μπορεί να είναι και πολλοί. Ακόμα κι έναν μόνο να μπορείς να επηρεάσεις διαπράττεις έγκλημα.

Θέλω να ελπίζω ότι οι περισσότεροι δε θα βρεθούν σ’ αυτήν τη δύσκολη θέση που έρχεσαι όταν βρίσκεσαι αντιμέτωπος με μια προσωπική προσβολή, με μια προσωπική προδοσία. Γιατί δεν υπάρχει πιο άσχημο συναίσθημα από το να βλέπεις κάποιον που είχες τόσο ψηλά, που θαύμαζες τόσο ώστε να τον έχεις πρότυπο και να θέλεις να επιτύχεις όσα και εκείνος, να αποκαθηλώνεται μπροστά στα πόδια σου σε μια στιγμή.

Γιατί όποιος κι αν είσαι, ό, τι κι αν έχεις καταφέρει στη ζωή σου ή νομίζεις ότι κατέκτησες είτε με τις γνώσεις σου είτε με σκληρή δουλειά, αν δεν είσαι πρώτα άνθρωπος πάντα θα υστερείς. Γιατί οι άνθρωποι που αποτελούν πρότυπα ή θα έπρεπε να αποτελούν τα πρότυπα αυτής της κοινωνίας, δεν κάνουν διακρίσεις ούτε φυλετικές, ούτε θρησκευτικές, ούτε οτιδήποτε άλλο ευτελές ως κριτήριο. Μόνο ο σεβασμός, ή μάλλον η έλλειψή του αποτελεί το βασικότερο λόγο απομάκρυνσης, χλευασμού και περιθωριοποίησης του οποιουδήποτε, απλά και μόνο για να μη μολύνουν την ελευθερία και τη διαύγεια που διακατέχει το πνεύμα τους και τον τρόπο ζωής τους.

Γι’ αυτό καλύτερα αν δεν έχεις να πεις κάτι που θα προάγει τον πολιτισμό, την κουλτούρα και τον ουσιαστικά ελεύθερο τρόπο που πρέπει να ζει ένας άνθρωπος, καλύτερα να το κλείνεις το ρημάδι, μήπως μπορέσει κάποτε αυτός ο κόσμος να δει και να γευτεί τα πραγματικά δώρα της ελευθερίας που ανά τον κόσμο άνθρωποι προσπάθησαν να χαρίσουν σε άλλους ανθρώπους.

Συντάκτης: Λίνα Καράτση
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου