Ο υγιής εγωισμός φέρνει πιο έξυπνες αποφάσεις

Η ελλογοποίηση της πραγματικότητας τόλμησε να ορίσει πράγματα που παλαιότερα έμοιαζαν άγνωστα, που προκαλούσαν σύγχυση. Τώρα πια για τα περισσότερα που περιβάλλουν τη ζωή μας υπάρχει μία σαφής έννοια, άλλοτε χρωματισμένη με θετικό κι άλλοτε με αρνητικό πρόσημο. Μία από τις πιο παρεξηγημένες έννοιες, με ξεκάθαρο μειωτικό χρωματισμό είναι και ο εγωισμός. Ο άνθρωπος γαλουχείται σ’ ένα περιβάλλον το οποίο κατακρίνει τον εγωισμό, τον κάνει να φαίνεται σαν κάτι άκρως προβληματικό. Είναι όμως ο εγωισμός κάτι που πρέπει να αποφεύγεται από τον άνθρωπο ή μάλλον πρέπει να επιδιώκεται και μάλιστα με ζήλο;

Σαφώς και στην προκειμένη περίπτωση δεν προσεγγίζεται η απάνθρωπη εγωιστική πλευρά. Και βέβαια υπάρχουν εγωιστές που προσδοκώντας να υλοποιήσουν τα ατομικά τους όνειρα και φιλοδοξίες, παραμερίζουν οποιαδήποτε αξία, τιμή κι άνθρωπο. Αυτού του τύπου ο εγωισμός αξίζει δαιμονοποίησης αλλά γιατί απαξιώνεται ο υγιής εγωισμός, αυτός που μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο στις μεγαλύτερες αρετές;

Ο κάθε άνθρωπος σκέφτεται τον εαυτό του συναρτήσει του περιβάλλοντος του. Αναγκαίο, αφού το περιβάλλον είναι αυτό που τον διαμορφώνει και προδιαγράφει πολλές φορές την πορεία του. Όμως, έρχεται κάποια στιγμή που ο άνθρωπος αυτός αποστασιοποιείται από τους ανθρώπους γύρω του, τις νόρμες, τα θέσφατα και παρατηρεί πως οι εμμέσως επιβεβλημένες επιλογές δε συνάδουν με τα προσωπικά του θέλω. Σ’ αυτό το σημείο είναι που αναδύεται η εγωιστική του φύση και τον υποβάλλει στη διαδικασία αναθεώρησης του υποκειμενικού του κόσμου. Εκείνη τη στιγμή, ο άνθρωπος σκέφτεται μόνο τον εαυτό του, αναζητώντας λύσεις προσέγγισης της υποκειμενικής ευτυχίας.

Μόλις τις ανακαλύψει αντιλαμβάνεται πως αυτές αντικρούονται με τα θέλω, τους κανόνες και τα πρέπει των γύρω του. Φοβούμενος να χαρακτηριστεί ακραίος κι απάνθρωπος εγωιστής που απλώς ενδιαφέρεται να βελτιώσει τη ζωή του, καταδικάζεται σ’ έναν υποχρεωτικό αλτρουισμό, ο οποίος καταδυναστεύει την ίδια την ύπαρξή του. Το όλο αυτό περιβάλλον που νουθετεί τον άνθρωπο να βρει τον πραγματικό του εαυτό, μόλις εκείνος φτάνει κοντά στο να τον αγγίξει, τότε προσπαθεί να τον περιορίσει και να τον τοποθετήσει σε φόρμες. Καθ’ όλη τη διενέργεια αυτής της επίπονης διαδικασίας για τον «εγωιστή», πρέπει αυτός να βρει το σθένος να αντισταθεί και να χαράξει τον δικό του δρόμο.

Ας τον πουν αναίσθητο κι απάνθρωπο, εκείνος θα ξέρει πως έκανε αυτό που τον έφερε ένα βήμα πιο κοντά στην ευτυχία, στη γνωριμία με τον πραγματικό του εαυτό. Ούτως η άλλως το «εγώ» είναι πάγια πορεία της ανθρώπινης συνείδησης, που αν δεν κατακτηθεί μοιάζει αδύνατο και το «εμείς». Όταν το «εγώ» μηδενίζεται πώς είναι δυνατόν να αθροίσεις το «εμείς»; Γι’ αυτό ο καθένας πρέπει να τοποθετεί πολύ ψηλά τις ατομικές φιλοδοξίες κι όνειρα, χωρίς να λογαριάζει τα λόγια και τις απόψεις κυρίως αυτών που περαστικά τον περιτριγυρίζουν κι αυτοί δυστυχώς είναι πολλοί, ώστε να είναι έτοιμος όταν ουσιαστικοποιήσει τον εαυτό του για να δημιουργήσει και ουσιαστικές σχέσεις με τους άλλους, αυτούς που ευτυχώς θα είναι λίγοι και τελικά θα μείνουν.

Ό, τι και να θέλει κανείς, πάντα αυτό θα αντικρούεται με τις απόψεις και τα θέλω των άλλων. Πάντα θα θεωρείται σωστό ή λάθος, εγωιστικό, ιδιοτελές, κρατώντας καθηλωμένο τον καθένα στις αντικειμενικές επιλογές. Όλη αυτή η αλτρουιστική έγνοια είναι που δημιουργεί περιορισμένους ανθρώπους, υποταγμένους στα θέλω άλλων. Εννοείται πως για να είναι ο καθένας ολόκληρος χρειάζεται τους άλλους, μα για να βρίσκεται σε ατομική και συλλογική κατάσταση καθ’ ολοκληρίας, πρώτα από όλα δεν πρέπει να αποκλείει τον εαυτό του από την διαδικασία. Γενικώς το να είναι ο καθένας ο εαυτός του σε έναν ταχύτατα μεταβαλλόμενο κόσμο που προσπαθεί να αλλάξει την πορεία των πάντων, είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα.

Μπορεί η κοινωνία, η οικογένεια, οι φίλοι, οι σχέσεις, οι θεμελιωμένες απόψεις να αποτελέσουν εμπόδιο για οποιαδήποτε όνειρα, σχέδια και φιλοδοξίες. Κι αν υπακούσει κανείς σε όλα τα «πρέπει» τι θα κερδίσει; Σίγουρα μια ζωή σαν όλες τις άλλες. Όμως δεν ταιριάζουν όλα σε όλους. Κάθε ένας έχει τον δικό του δρόμο και μπορεί να τον δει ολοκάθαρα μόνο αν σκεφθεί καθαρά εγωιστικά. Μόνο αν κάνει ατομικές ερωτήσεις, θέσει ατομικά όρια, βάλει ατομικούς στόχους, σκεφθεί έξω από κουτιά.  Ο ευφυής εγωισμός είναι ο πιο σταθερός εγγυητής της ευτυχίας και της ολοκλήρωσης. Μέσω αυτού, ο καθένας είναι δυνατόν να φθάσει σ’ αυτά που πραγματικά ονειρεύεται ή έστω να τα προσεγγίσει. Αν λοιπόν ο εγωισμός είναι έτσι, ας γίνουμε όλοι λιγάκι εγωιστές, ας κοιτάξουμε την πάρτη μας για αλλαγή, σταματώντας τις εκπτώσεις και τους συμβιβασμούς σ’ όλους τους τομείς που διέπουν είτε την ατομική είτε τη συλλογική φύση και πορεία του καθενός.